Citilo
Citilo estas signo de interpunkcio kiu uziĝas por ĉirkaŭmarki citaĵon, rektan paroladon kaj nomon aŭ titolon de rigardata skribaĵo. Oni povas ankaŭ uzi ĝin por marki vortojn aŭ eldirojn, kiujn oni komentas.
| Interpunkciaĵoj |
|---|
apostrofo ( ' ); ( ’ ) |
| Aliaj tipografiaj markoj |
asterisko ( * ) |
Citiloj havas variajn formojn trans lingvoj, kaj tiel oni trovas ilin en pluraj formoj en Esperanto.
Uzado
La Fundamento de Esperanto ne preskribas uzadon de citiloj, kaj ĝia teksto enhavas diversajn formojn de citiloj. (Eble kompostis ĝin diversaj personoj.)
Krom la rektaj citiloj ("citaĵo"), ĉiuj versioj havas malferman (aŭ komencan) signon kaj ferman (aŭ finan) signon: ‘citaĵo’ “citaĵo” „citaĵo” «citaĵo». Plejofte ili havas sian kavan flankon ĉe la citaĵo, simile al krampoj, sed en iuj landoj, ekzemple en Germanio inverse: »citaĵo«.
Kutime oni ne metas spaceton inter la citilon kaj la internan tekston. En altnivelaj tipografiaĵoj oni uzas et-spacetojn ne disigeblaj. Tiu sistemo validas en la francaj tipografiaj reguloj.
Pro praktikaj kialoj – facileco tajpi per ĉiaj klavaroj – la dustreka rekta citilo (") estas ofte uzata anstataŭ la speciala colsigno (″, unikoda signo U+2033) kiel simbolo de la mezurunuoj angula sekundo kaj colo.
Formoj laŭ lingvo
| Lingvo | Normo | Alternativo | Distanco | ||
|---|---|---|---|---|---|
| unua | dua2 | unua | dua2 | ||
| Afrikansa | „…” | ‚…’ | |||
| Albana | «…» | ‹…› | “…„ | ‘…‚ | |
| Angla | “…”1 | ‘…’ | ‘…’ | “…” | 1–2 pt |
| Araba | «…» | ‹…› | “…” | ‘…’ | |
| Belorusa | «…» | „…“ | „…“ | 1 pt | |
| Bulgara | „…“ | ‚…‘ | |||
| Ĉeĥa | „…“ | ‚…‘ | »…« | ›…‹ | |
| Ĉina | “…” (en Ĉeftera Ĉinio) | ‘…’6 (en Ĉeftera Ĉinio) | 「…」 (en Tajvano kaj Honkongo) | 『…』 (en Tajvano kaj Honkongo) | |
| Dana | »…« | ›…‹ | „…“ | ‚…‘ | |
| Estona | „…” | „…” | |||
| Finna[1] | ”…” | ’…’ | »…» | ›…› | |
| Franca3 | « … » | ‹ … ›1 | “ … ” | ‘ … ’ | ¼ em |
| Germana3 | „…“ | ‚…‘ | »…« | ›…‹ | |
| Greka | «…» | ‹…› | “…„ | ‘…‚ | 1 pt |
| Hebrea | “…” | «…» | “…„ | ||
| Hispana | «…» | “…” | “…” | ‘…’ | 0–1 pt |
| Hungara | „…” | »…« | |||
| Irlanda | “…” | ‘…’ | 1–2 pt | ||
| Islanda | „…“ | ‚…‘ | |||
| Itala3 | «…» | “…” | ‘…’ | 1–2 pt | |
| Japana | 「…」 | 『…』 | |||
| Kroata | »…« | ›…‹ | |||
| Latva | „…“ | „…“ | "…" | "…" | |
| Litova | „…“ | ‚…‘ | "…" | '…' | |
| Nederlanda4 | „…” | ‚…’ | “…” | ’…’ | |
| Norvega | «…» | „…“ | |||
| Pola | „…” | «…» | »…«5 | ||
| Portugala | «…» | ‹…› | “…” | ‘…’ | 0–1 pt |
| Portugala (Brazilo) | “…” | ‘…’ | |||
| Rumana | „…” | «…» | |||
| Rusa | «…» | „…“ | „…“ | ||
| En Svisujo3 | «…» | ‹…› | „…“ aŭ “…” | ‚…‘ aŭ ‘…’ | |
| Serba | „…“ | ‚…‘ | »…« | ›…‹ | |
| Slovaka | „…“ | ‚…‘ | »…« | ›…‹ | |
| Slovena | „…“ | ‚…‘ | »…« | ›…‹ | |
| Soraba | „…“ | ‚…‘ | |||
| Sveda | ”…” | ’…’ | »…» | ›…› | |
| Turka | “…” | ‘…’ | «…» | ‹…› | 0–1 pt |
| Ukraina | «…» | „…“ | „…“ | 1 pt | |
