Χαρακοπιό Μεσσηνίας

To Χαρακοπιό βρίσκεται βορειοδυτικά από την Κορώνη από την οποία απέχει 5 περίπου χιλιόμετρα και νοτιοανατολικά από την Πύλο από την οποία απέχει περίπου 33,5 χιλιόμετρα. Έχει υψόμετρο 120^[1] μέτρα και απέχει περίπου 3 χιλιόμετρα από τη θάλασσα του Μεσσηνιακού κόλπου. Κοντά στo Χαρακοπιό βρίσκονται, προς τα βόρειά του ο Άγιος Ιωάννης σε απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων, προς τα βορειοανατολικά του οι Κόμποι και τα Περούλια σε αποστάσεις περίπου 2 και 4,5 χιλιομέτρων αντίστοιχα, προς τα ανατολικά του η Αγία Τριάδα σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων, προς τα νότιά του ο Άγιος Ισίδωρος σε απόσταση 1,5 περίπου χιλιομέτρου και προς τα δυτικά του, η Ποταμιά σε απόσταση 1 περίπου χιλιομέτρου και η Υάμεια σε απόσταση 6 χιλιομέτρων, πάνω στη 13η Επαρχιακή Οδό Χαρακοπιού - Μεθώνης.^[5]

Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Μεσσηνίας και της ευρύτερης περιοχής της Κορώνης και της Πυλίας. Η περιοχή του χωριού κατά την αρχαιότητα, ήταν υπό τον έλεγχο της Ασίνης, της αρχαίας πόλης, η οποία μεταγενέστερα αναπτύχθηκε ως η σύγχρονη Κορώνη. Το Χαρακοπιό και η ευρύτερη περιοχή του κατοικήθηκε σε όλα τα στάδια της ιστορίας του, όπως μαρτυρούν Μυκηναϊκοί τάφοι και διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, καθώς και το περίφημο ρωμαϊκό ψηφιδωτό της έπαυλης στην Αγία Τριάδα.^[6][7] Το χωριό αναφέρεται τουλάχιστον από την εποχής της Ενετοκρατίας με την ονομασία το Χαρακοπιό και θεωρείται ως ένα από τα γραφικά κεφαλοχώρια της περιοχής της Κορώνης.^[8] Κάποιοι από τους κατοίκους του χωριού προέρχονται από Αρκάδες κτηνοτρόφους, γνωστούς και ως οι «ανεβοκατεβάτες», ονομασία που αποδόθηκε παλαιότερα στους βοσκούς αυτούς, καθώς την Άνοιξη ανέβαιναν με τα κοπάδια τους στην Αρκαδία, ενώ τον Χειμώνα κατέβαιναν στα χειμαδιά της Μεσσηνίας.^[9] Το χωριό, περί το 1860, ήταν επίσης ακμαίο σταυροδρόμι της διαδρομής μεταξύ Πύλου-Μεθώνης-Κορώνης και στην περιοχή του υπήρχαν βιοτεχνίες και ανεπτυγμένο εμπόριο.^[7] Για την προέλευση του ονόματος του χωριού υπάρχουν δύο εκδοχές, σύμφωνα με την τοπική παράδοση της περιοχής. Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή η ονομασία προήλθε από τα γλέντια και την «χαρά» που έκαναν οι πραματευτάδες, οι οποίοι ταξίδευαν με προορισμό την Κορώνη, ενώ σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή η ονομασία προήλθε από τα πήλινα κεραμικά που κατασκευάζονταν στην περιοχή με χαρακτηριστικά αυλακώματα (χαράκι - χαράγματα), καθώς, ως και τη δεκαετία του 1960, στην περιοχή του χωριού κατασκευάζονταν πήλινα πιθάρια, γνωστά και ως «τζάρες».^[7][8]

Την εποχή της Β΄ Ενετοκρατίας ο οικισμός αναφερόταν ως το Χαρακοπιό (Caracapiò^[10]). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Το χωριό Χαρακοπιό (Caracapiò), ανήκε, στα τέλη του 17ου αιώνα, σύμφωνα με το Breve descrittione del Regno di Morea στην επαρχία της Κορώνης (Territorio di Coron).^[10][11]

To Χαρακοπιό ή Χαροκοπιόν^[12] προσαρτήθηκε, το 1835,^[13] στον παλαιό Δήμο Κολωνίδων,^[14] με έδρα την Κορώνη, όπου και παρέμεινε, ως το 1912, που ο δήμος αυτός καταργήθηκε. Τουλάχιστον από το 1844 ως το 1907 το χωριό αναφερόταν επίσημα ως το Χαρακοπιό, ενώ από το 1907 ως το 1928 ως το Χαροκοπιόν. Από το 1928 ως το 1940 αναφερόταν ως το Χαροκοποιόν και από το 1940 ως το 1986 ως το Χαροκοπειόν. Από το 1986 ως σήμερα το χωριό αναφέρεται επίσημα ως το Χαρακοπιό. Το χωριό αναφέρεται, το 1853, επίσης ως η Χαρακοπιά στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Κολωνίδων της Επαρχίας Πυλίας με πληθυσμό 356 κατοίκων, με βάση την απογραφή του 1851.^[15] Το 1912^[16] το χωριό προσαρτάται ως οικισμός και έδρα στην Κοινότητα Χαροκοπιού,^[17] Το 1927^[18] με έδρα το Χαροκοπιόν. Στην ίδια κοινότητα είχαν προσαρτηθεί επίσης οι οικισμοί Αγία Τριάδα, Αϊδίνι (καταργήθηκε το 1920), Αρμενοί (καταργήθηκε το 1940), Κανδερόγλι (σήμερα η Ποταμιά), Κατηνιάδες (καταργήθηκε το 1940), Κόμποι, Μουσουλί (σήμερα ο Άγιος Ισίδωρος) και Πετριάδες (καταργήθηκε το 1971 και προσαρτήθηκε στο Χαρακοπιό). Το 1940^[19] τα ονόματα του οικισμού Χαροκοπιόν και της Κοινότητας Χαροκοπιού διορθώνονται σε Χαροκοπειόν και Κοινότητα Χαροκοπειού. Το 1986^[20] το Χαροκοπειόν και η Κοινότητα Χαροκοπειού μετονομάζονται σε Χαρακοπιό και Κοινότητα Χαρακοπιού αντίστοιχα. Το Χαρακοπιό παρέμεινε ως οικισμός και έδρα της Κοινότητας Χαρακοπιού, με τις αλλαγές σε ονομασίες, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Χαρακοπιό υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Κορώνης,^[21][22] με έδρα την Κορώνη, ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Χαρακοπιό ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Πύλου - Νέστορος.^[23][24] Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Κορώνης, Μεθώνης, Παπαφλέσσα, Πύλου, Νέστορος και Χιλιοχωρίων. Το Χαρακοπιό σήμερα είναι οικισμός και έδρα της Κοινότητας Χαρακοπιού, του Δήμου Πύλου-Νέστορος,^[4] στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί: Αγία Τριάδα, Άγιος Ισίδωρος, Άγιος Ιωάννης, Κοτρωνάκια, Μυρτιά και Ποταμιά.

Ο οικισμός, με βάση την Απογραφή του 2021, έχει 605 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες, το εμπόριο και τον τουρισμό.

Επισήμανση: Ο πληθυσμός του κοντινού οικισμού της Αγίας Τριάδας κατά τη χρονική περίοδο μεταξύ 1940 και 1991, λόγω μικρού αριθμητικού μεγέθους, απογράφεται και αναφέρεται, είτε ενιαία μαζί με το οικισμό Χαρακοπιό, είτε με άλλους κοντινούς οικισμούς. Επίσης, ο πληθυσμός του οικισμού Πετριάδες, ο οποίος καταργήθηκε το 1971 και προσαρτήθηκε στο Χαρακοπιό, καταγράφεται έκτοτε ενιαία μαζί με τον οικισμό του Χαρακοπιού.

Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια υπάρχουν τα τρία κτίρια, ένα του παλαιότερου και δύο του νεότερου Δημοτικού Σχολείου του χωριού. Στο πρώτο παλαιότερο κτίριο, λειτούργησε για πρώτη φορά, από το 1856,^[40] το δημοτικό σχολείο, ενώ σήμερα το κτίριο αυτό πλέον χρησιμοποιείται για τις ανάγκες του Αγροτικού Ιατρείου του Χαρακοπιού. Το δεύτερο κτίριο του Δημοτικού Σχολείου κτίσθηκε περί το 1950, ενώ το 1995 προστέθηκε ένα ακόμα νεότερο τρίτο κτίριο. Στα κτίρια αυτά στεγάζονται επίσης το νηπιαγωγείο και ο παιδικός σταθμός του Χαρακοπιού.^[41] Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας. Στα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνονται οι κοντινές παραλίες, Περούλια, Γαργαρού και Αγίας Τριάδας, οι οποίες βρίσκονται στα ανατολικά του.

• Κορώνη
• Δήμος Πύλου - Νέστορος
• Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας
• Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας
• πρώην Δήμος Κορώνης
• Δημοτική Ενότητα Κορώνης

• Οι απογραφές των Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, Corner (1689), Grimani (1700) Angelo Emo (ίσως το 1708), η αχρονολόγητη απογραφή που αναφέρεται στο χειρόγραφο Querini-Stampalia (ίσως το 1711), είναι τέσσερις από τις διάφορες βενετσιάνικες απογραφές, οι οποίες επιχειρήθηκαν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο. Μέχρι σήμερα πλήρως έχει δημοσιευθεί μόνο η απογραφή Grimani, από τον ιστορικό και ομότιμο διευθυντή ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) Βασίλη Παναγιωτόπουλο, στο έργο του "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", (1985).
• Βασίλης Παναγιωτόπουλος, "Πληθυσμός και οικισμοί της Πελοποννήσου. 13ος - 18ος αιώνας", Σειρά: Μελέτες Νεοελληνικής Ιστορίας, μετάφραση: Χριστίνα Αγριαντώνη, επιμέλεια: Αγγελική Κόκκου, έκδοση: Εμπορική Τράπεζα Ελλάδος - Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1985, 2η έκδοση: 1987.
• Κωνσταντίνος Ντόκος, "BREVE DESCRITTONE DEL REGNO DI MOREA. Αφηγηματική ιστορική πηγή ή επίσημο βενετικό έγγραφο της Β' Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο;", "ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ", Vol 1, DOI: http://dx.doi.org/10.12681/eoaesperia.24 Αθήνα 1993.
• Γ. Ασημακοπούλου - Ατζακά, «Κατάλογος ρωμαϊκών ψηφιδωτών δαπέδων με ανθρώπινες μορφές στον ελληνικό χώρο», περιοδικό "Ελληνικά" Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, τόμος 26ος, τεύχος 2ο, Θεσσαλονίκη 1973.
• Ιωάννης Κωστάκης, «Ειδικές Μορφές Τουρισμού: Η Περίπτωση της Μεθώνης»,(Διπλωματική Εργασία), Επιβλέπων καθηγητής: Αθανάσιος Κουρεμένος, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Σχολή Οικονομικών, Επιχειρηματικών και Διεθνών Σπουδών, Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Πειραιάς 2016, Βιβλιοθήκη Πανεπιστημίου Πειραιώς, ιστοσελίδα: dione.lib.unipi.gr - Διώνη.

• Δήμος Πύλου - Νέστορος, από την ιστοσελίδα: www.pylos-nestor.gr του Δήμου Πύλου - Νέστορος.
• Δημοτικό Σχολείο Χαρακοπιού^{[νεκρός σύνδεσμος]}.
• Περίχωρα Κορώνης - Χαροκοπιό, από την ιστοσελίδα: koroni-messinias.gr
• Χαρακοπιό, από την ιστοσελίδα: koroni-messhnias.webnode.gr
• "Αρχαία Ασίνη, Κορώνη: Η πόλη των Δρυόπων στην Μεσσηνία", 15/09/2014. (Αναφορά στο ψηφιδωτό δάπεδο ρωμαϊκής έπαυλης από την Αγία Τριάδα Κορώνης), από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Αριστομένης ο Μεσσήνιος".