Σύνορα Ελλάδας-Αλβανίας

Το σύνορο καθορίζεται κατά κύριο λόγο, από τον κατακόρυφο διαμελισμό της περιοχής. Έτσι, από ανατολικά προς τα δυτικά, η μεθόριος ξεκινά από τη Λίμνη Μεγάλη Πρέσπα, συνεχίζει σε μια χερσαία γραμμή 17 χιλιομέτρων, μέχρι την Λίμνη Μικρή Πρέσπα και προχωρά προς τα νότια όρια του Καζά, της Επαρχίας Κορυτσάς. Ύστερα, συναντά την κορυφογραμμή του Όρους Γράμμου και την αλπική λίμνη Γκιστόβα. Από εκεί, αφού ακολουθήσει τη γραμμή που διαχωρίζει τα νερά, περνάει ανάμεσα από τα χωριά Ραντάτι στην Επαρχία Κολόνιας και Πυξαριά Ιωαννίνων, από όπου κατεβαίνει στο Σαραντάπορο ποταμό. Έπειτα, ακολουθεί την κοίτη του Σαραντάπορου, μέχρι τη συμβολή του με τον Αωό ποταμό, όπου συνεχίζει μέχρι την κορυφογραμμή του Όρους Δούσκου και του Όρους Μακρύκαμπου. Στο δυτικό τμήμα του Μακρύκαμπου, το σύνορο ακολουθεί προς τα νότια, συναντώντας τον Συνοριακό Σταθμό Κακαβιάς, μέχρι τους ανατολικούς πρόποδες του Όρους Τσαμαντά και συνεχίζει προς τα δυτικά περνώντας από την κορυφογραμμή του. Καθώς, περνά από τους λόφους δυτικά του Παλαιοχωρίου Αγίων Πάντων κατευθύνεται προς τα Όρη των Φιλιάτων και φτάνει στους λόφους Στύλος και Όρμπα και τέλος, καταλήγει στον όρμο Φτελιά, περίπου 8 χιλιόμετρα Νοτιοανατολικά του Πορθμού της Κέρκυρας, στο Ιόνιο Πέλαγος.^[1][2][3]

Κατά τη διάρκεια του Α' Βαλκανικού Πολέμου, η Ελλάδα κατέλαβε ολόκληρη την Ήπειρο, το χειμώνα του 1913^[4], ενώ από την άλλη πλευρά, η Αλβανία κήρυξε την Ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, στον Αυλώνα στις 28 Νοεμβρίου 1912.^[5] Ως αποτέλεσμα της τουρκικής ήττας, οι δύο χώρες λάμβαναν εδαφικά κέρδη, με τη Συνθήκη του Λονδίνου (1913). ^[6]

Ο κωδίκελος αυτός, της Συνθήκης του Λονδίνου, αποτέλεσε τον καθορισμό των ορίων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, μέσω μιας διεθνούς επιτροπής. Η επιτροπή αυτή, σε συνεδρίαση της στη Φλωρεντία της Ιταλίας, οριστικοποίησε ένα κείμενο το οποίο παραχωρείται η Βόρεια Ήπειρος και η Νήσος Σάσων, στην Αλβανία. Η εκπροσώπευση της Ελλάδας διαμαρτυρήθηκε έντονα, αλλά τελικά αποδέχτηκε το αίτημα. Η Ελλάδα συμφώνησε επίσης, να αποσύρει τα στρατεύματά της από το κομμάτι της Ηπείρου, που δώθηκε στην Αλβανία. Η εκκένωση ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1914.

Το Β' Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας συνομολογήθηκε και υπογράφτηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1914 από τις Μεγάλες Δυνάμεις, ξανά στη Φλωρεντία, με σκοπό διακοίνωση των αποφάσεων τους, προς την Ελληνική Κυβέρνηση για τη χάραξη των Αλβανικών συνόρων. Σύμφωνα μ' αυτές, το Αργυρόκαστρο, το Βουθρωτό, το Δέλβινο, η Κορυτσά, η Χειμάρα, οι Άγιοι Σαράντα και η νήσος Σάσων παραχωρούνται στο νεοσύστατο Πριγκιπάτο της Αλβανίας. Αντίθετα με τα παραπάνω οι Βορειοηπειρώτες αποφάσισαν ν' αντισταθούν επαναστατικά με τα όπλα. Στις 17 Φεβρουαρίου, μόλις τέσσερις μέρες μετά την παραπάνω διακοίνωση συνέρχεται επαναστατική συνέλευση στο Αργυρόκαστρο και ανακηρύσσει τη Βόρεια Ήπειρο σε Αυτόνομη Πολιτεία με προσωρινή κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Χ. Ζωγράφο. ^[7]

Στις 9.00 π.μ. της 27ης Αυγούστου 1923, κοντά στην Κακαβιά, είχε οριστεί ο τελικός καθορισμός των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών. Δέκα χιλιόμετρα πριν τα σύνορα, στη θέση Ζέπι, μεταξύ 53ου και 54ου χιλιομέτρου της οδού Αργυροκάστρου-Ιωαννίνων, το ιταλικό αυτοκίνητο της επιτροπής χάραξης της μεθορίου, είχε δεχτεί άγνωστα πυρά. Οι επιβαίνοντες βρέθηκαν όλοι νεκροί, ανάμεσα τους και ο Επικεφαλής της, ο Ιταλός Στρατηγός Ενρίκο Τελλίνι, αντιπολιτευόμενος του Μουσολίνι. Ως αποτέλεσμα, έλαβε τόπο η κατάληψη της Κέρκυρας στις 31 Αυγούστου 1923 από τα ιταλικά στρατεύματα, για έναν μήνα. Τελικά τα σύνορα καθορίστηκαν ολικά από το τρίτο Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, το 1925.^[8]

Μετά την Ιταλική εισβολή στην Αλβανία, ακολούθησε ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος, στις 28 Οκτωβρίου 1940, με την απόπειρα εισβολής στην Ελλάδα από τα ιταλικά στρατεύματα, μέσω των ελληνοαλβανικών συνόρων και την σθεναρή ελληνική αντεπίθεση. Ωστόσο, με την εμπλοκή της Ναζιστικής Γερμανίας και την Επιχείρηση Μαρίτα, ακολούθησε η Τριπλή Κατοχή της Ελλάδας. Στην περιοχή έδρασαν οι αντιστασιακές οργανώσεις της ΜΑΒΗ και του ΕΔΕΣ, μέχρι τον τερματισμό του ελέγχου της περιοχής από τον Άξονα, το Φθινόπωρο του 1944.^[9] Ενώ, κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, τα σύνορα χρησιμοποιούνταν για τον εφοδιασμό του ΔΣΕ, από χώρες του Ανατολικού Μπλοκ. Τέλος, έπειτα από σφοδρό βομβαρδισμό στο Όρος Γράμμο, όπου χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και οι εμπρηστικές βόμβες Ναπάλμ, η άμυνα των ανταρτών κάμφθηκε και στις 29 Αυγούστου ο Δημοκρατικός Στρατός εγκατέλειψε το βουνό και διέφυγε προς την Αλβανία. ^[10]

Τα τελευταία χρόνια, το σύνορο χρησιμοποιείται κυρίως για εμπορικούς και τουριστικούς σκοπούς, καθώς υπάρχει οδική πρόσβαση από μεγάλες Ευρωπαϊκές οδούς, όπως η Ευρωπαϊκή Οδός 86, που ξεκινάει από την Καβάλα και φτάνει στον Αυλώνα. Επίσης, αναμένεται η δημιουργία ενός σιδηρόδρομου που θα ξεκινάει στην Φλώρινα και θα καταλήγει στο Πόγραδετς, μέσω της Κρυσταλλοπηγής, εντός ολίγων ετών.^[11]

• Σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας
• Σύνορα Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας
• Σύνορα Ελλάδας-Βουλγαρίας
• Σχέσεις Ελλάδας και Αλβανίας
• Ελλάδα
• Αλβανία
• Αδριατική Οδός
• Εθνική Οδός 22
• Εθνική Οδός 2
• Κρατικός Αυτοκινητόδρομος 4
• Κρατικός Αυτοκινητόδρομος 3
• Συνοριακή Διάβαση Κακαβιάς
• Συνοριακή Διάβαση Κρυσταλλοπηγής
• Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος (1946-1949)
• Δολοφονία Τελλίνι
• Ελληνοϊταλικός Πόλεμος