Σύνδεσμος μόρσου - εγκοπής

Από τα αρχαία χρόνια ως και τις μέρες μας, το μόρσο αποτελεί έναν από τους συνηθισμένους τρόπους συνδεσμολογίας που απαντώνται σε ξύλινα έπιπλα^[4][5] και άλλες ξύλινες κατασκευές (βλ. ξυλοκατοικίες, ξύλινες γέφυρες, κιβώτια). Ετυμολογικά, το μόρσο είναι ιταλική λέξη, βλ. morso που ουσιαστικά σημαίνει "δάγκωμα".

Το μόρσο είναι το «στένεμα» του άκρου ενός μακρόστενου τμήματος μιας ξύλινης κατασκευής. Αυτό το στένεμα γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να βοηθήσει το τμήμα αυτό να εισχωρήσει μέσα σ' ένα αντίστοιχο άνοιγμα (βλ. εγκοπή) ενός άλλου τμήματος της κατασκευής. Το άνοιγμα αυτό πρέπει να έχει την αρνητική διατομή με το μόρσο και πρωτίστως να έχει τις ίδιες ακριβώς διαστάσεις με αυτό. Οι ελάχιστα μικρότερες διαστάσεις του είναι επίσης επιθυμητές, κατά περίπτωση της κατασκευής. Ποτέ όμως μεγαλύτερες, διότι το μόρσο πρέπει να σφηνώνει κατά το μοντάρισμα (=συναρμολόγηση) των δύο ξύλινων τμημάτων. Στην αρχαία Ελλάδα, ο τρόπος αυτός σύνδεσης ήταν πάρα πολύ συχνός (λ.χ., η καρέκλα του επιτύμβιου ανάγλυφου της Ηγησώς που βρέθηκε στον Κεραμικό).^[6]

Ο σύνδεσμος αυτός, ο οποίος λέγεται και ξεμορσαριστός σύνδεσμος, είναι κλασικός σύνδεσμος της ξυλουργικής και της επιπλοποιίας. Ο τρόπος δημιουργίας του είναι απλός, δηλ. διαιρείται το πάχος σε 3 ίσα μέρη, εκ των οποίων στο ένα στοιχείο αφαιρούνται τα 2 εξωτερικά μέρη (αυτό είναι το μόρσο ή αρσενικό), ενώ στο άλλο στοιχείο το εσωτερικό μέρος (δηλ. η εγκοπή ή θηλυκό).

Οι συνδέσεις μόρσου - εγκοπής απαντώνται σε διάφορες παραλλαγές και οι κατασκευαστές επίπλων καλούνται να επιλέξουν την καταλληλότερη ανάλογα με την εφαρμογή, την ευκολία κατασκευής και την αποτελεσματικότητα της κάθε σύνδεσης. Μελέτες έδειξαν ότι η τετραγωνικής διατομής σύνδεση μόρσου – εγκοπής και η αντίστοιχη σύνδεση κυκλικής διατομής, παρουσιάζουν παραπλήσια σταθερότητα.^[7]