Στίβεν Σπίλμπεργκ
Ο Στίβεν Άλαν Σπίλμπεργκ (αγγλικά: Steven Allan Spielberg, 18 Δεκεμβρίου 1946) είναι Αμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός ταινιών. Ξεκίνησε την καριέρα του τη δεκαετία του 1970 και γρήγορα καθιερώθηκε ως ένας από τους εμπορικότερους και δημοφιλείς σκηνοθέτες του κινηματογράφου.[1] Οι ταινίες του έχουν καλύψει πολλά και διαφορετικά θέματα και είδη. Οι πρώτες του ταινίες επιστημονικής φαντασίας και δράσης θεωρήθηκαν ως αρχέτυπα του σύγχρονου κινηματογράφου ενώ στα χρόνια που ακολούθησαν οι ταινίες του ασχολήθηκαν και με ανθρωπιστικά θέματα όπως το Ολοκαύτωμα, το δουλεμπόριο, τον πόλεμο και την τρομοκρατία.
.jpg)
Τρεις από τις ταινίες του Σπίλμπεργκ, Τα Σαγόνια του Καρχαρία (1975), Ε.Τ. ο Εξωγήινος (1982) και Τζουράσικ Παρκ (1993) έγιναν την περίοδο της κυκλοφορίας τους οι μεγαλύτερες εισπρακτικές επιτυχίες όλων των εποχών. Έχει λάβει συνολικά εφτά υποψηφιότητες για Όσκαρ Σκηνοθεσίας για τις ταινίες Στενές επαφές τρίτου τύπου (1977), Οι Κυνηγοί της Χαμένης Κιβωτού (1981), Ε.Τ. ο Εξωγήινος (1982), Μόναχο (2005) και Λίνκολν (2012) κερδίζοντας δύο για τις ταινίες Η Λίστα του Σίντλερ (1993) και Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν (1998). Τα συνολικά έσοδα των ταινιών του έχουν αποφέρει πάνω από 8,5 δισεκατομμύρια δολάρια και σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, η περιουσία του υπολογίζεται στα 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια.[2]
Ο Σπίλμπεργκ συμμετέχει ενεργά στην παραγωγή ταινιών μέσω της εταιρίας του Amblin Entertainment και είναι επίσης ένας από τους ιδρυτές του κινηματογραφικού στούντιο DreamWorks το 1994.
Πρώιμα χρόνια
Ο Σπίλμπεργκ γεννήθηκε στο Σινσινάτι του Οχάιο από εβραϊκή οικογένεια.[3] Η μητέρα του Λι Άντλερ είχε εστιατόριο και ήταν πιανίστρια[4] και ο πατέρας του Άρνολντ Σπίλμπεργκ ήταν ηλεκτρολόγος μηχανικός.[5] Καθ' όλη την περίοδο της εφηβείας του ο Σπίλμπεργκ γύριζε ερασιτεχνικές "περιπετειώδεις" ταινίες μαζί με φίλους του. Μετά το διαζύγιο των γονιών του, μετακόμισε στη Σαρατόγκα της Καλιφόρνια μαζί με τον πατέρα του. Οι τρεις αδερφές του και η μητέρα του έμειναν στην Αριζόνα. Φοίτησε στο Λύκειο Αρκάντια στο Φοίνιξ για τρία χρόνια και αποφοίτησε από το Λύκειο της Σαρατόγκα το 1965. Ως παιδί, ο Σπίλμπεργκ αντιμετώπισε δυσκολία να συμφιλιωθεί με την εβραϊκή του καταγωγή και με την αντίληψη που είχαν οι άλλοι γι' αυτόν. Ο ίδιος έχει πει: "Δεν είναι κάτι που χαίρομαι να παραδέχομαι. Αλλά όταν ήμουν επτά, οχτώ, εννιά ετών, Θεέ μου συγχώρα με, ντρεπόμουν επειδή είμασταν Ορθόδοξοι Εβραίοι. Ντρεπόμουν από την εξωτερική αντίληψη της εβραϊκής πρακτικής των γονιών μου. Δεν ένιωθα ποτέ μου ντροπή να είμαι Εβραίος, αλλά κάποιες φορές ήταν δύσκολο. Ο παππούς μου πάντα φόραγε ένα μαύρο μακρύ παλτό, μαύρο καπέλο και είχε μια μακριά λευκή γενιάδα. Ντρεπόμουν να καλέσω φίλους στο σπίτι, επειδή υπήρχε περίπτωση να είναι σε κάποια γωνία να προσεύχεται και δεν ήξερα πως να το εξηγήσω αυτό στους Αγγλοσάξονες Προτεστάντες φίλους μου."[6] Ο Σπίλμπεργκ έχει επίσης δηλώσει ότι κατά τη διάρκεια των παιδικών του χρόνων βίωσε αρκετές φορές αντισημιτική προκατάληψη: "Στο λύκειο, έχω φάει ξύλο και κλωτσιές. Δύο φορές μου μάτωσαν τη μύτη. Ήταν φρικτό."[7]
Αφού μετακόμισε στην Καλιφόρνια, έκανε αίτηση δύο φορές στο Πανεπιστήμιο Θεάτρου, Κινηματογράφου και Τηλεόρασης της Νότιας Καλιφόρνια, χωρίς όμως επιτυχία. Φοίτησε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λονγκ Μπιτς. Η καριέρα του ξεκίνησε όταν άρχισε να εργάζεται στα Universal Studios ως απλήρωτος εκπαιδευόμενος.[8] Ως εκπαιδευόμενος στη Universal, ο Σπίλμπεργκ γύρισε την πρώτη του ταινία μικρού μήκους που κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους, τη διάρκειας 26 λεπτών ταινία Amblin (1968),[5] έναν τίτλο τον οποίο ο Σπίλμπεργκ χρησιμοποίησε ως το όνομα της εταιρίας παραγωγής του Amblin Entertainment. Αφού ο Σίντνεϊ Σάινμπεργκ, τότε αντιπρόεδρος του τηλεοπτικού κλάδου της Universal, είδε την ταινία, ο Σπίλμπεργκ έγινε ο νεότερος σκηνοθέτης που υπέγραψε μια μακροχρόνια συμφωνία με μεγάλο κινηματογραφικό στούντιο. Παράτησε το Πανεπιστήμιο το 1969 ώστε να δεχτεί το συμβόλαιο με τη Universal και ξεκίνησε την καριέρα του ως επαγγελματίας σκηνοθέτης. Το 1969, το περιοδικό Variety ανακοίνωσε ότι ο Σπίλμπεργκ θα σκηνοθετούσε την πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους Malcolm Winkler, σε παραγωγή Τζον Όρλαντ και Φρανκ Πράις. Ωστόσο, εξαιτίας δυσκολιών να βρεθεί κατάλληλος ηθοποιός για τον πρωταγωνιστικό ρόλο, η ταινία δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Καριέρα
1969-1975
Η πρώτη επαγγελματική τηλεοπτική δουλειά έγινε όταν προσλήφθηκε να σκηνοθετήσει ένα κομμάτι του πιλοτικού επεισοδίου της σειράς Night Gallery. Στο κομμάτι που σκηνοθέτησε ο Σπίλμπεργκ, πρωταγωνιστούσε η Τζόαν Κρόφορντ. Μετά από αυτό και άλλο ένα επεισόδιο της σειράς Marcus Welby, M.D., ο Σπίλμπεργκ πήρε την πρώτη μεγάλου μήκους ανάθεση: ένα επεισόδιο της σειράς The Name of the Game. Το επιστημονικής φαντασίας επεισόδιο εντυπωσίασε τη Universal και του έκλεισε συμβόλαιο. Στη συνέχεια σκηνοθέτησε άλλο ένα επεισόδιο της σειράς Night Gallery και δούλεψε και σε άλλες σειρές όπως Owen Marshall: Counselor at Law, The Psychiatrist και Columbo.
Βασισμένη στη δυναμική της δουλειάς του, η Universal έδωσε στον Σπίλμπεργκ να σκηνοθετήσει τέσσερις τηλεταινίες. Η πρώτη ήταν η τηλεταινία Μονομαχία (Duel, 1971) στην οποία ένας ψυχωτικός οδηγός φορτηγού κυνηγά έναν τρομοκρατημένο οδηγό ενός μικρού αυτοκινήτου, προσπαθώντας να τον βγάλει από το δρόμο. Ακολούθησε η τηλεταινία Something Evil (1972) και το μεγάλης διάρκειας πιλοτικό επεισόδιο της σειράς Savage με πρωταγωνιστή τον Μάρτιν Λαντάου. Το κινηματογραφικό του ντεμπούτο έγινε με την ταινία Το Εξπρές του Σούγκαρλαντ (The Sugarland Express) το 1974, στην οποία ένα παντρεμένο ζευγάρι που το κυνηγά η αστυνομία προσπαθεί να επανακτήσει την κηδεμονία του παιδιού τους. Η ταινία δεν απέδωσε ικανοποιητικά στα ταμεία και κυκλοφόρησε σε περιορισμένο κύκλωμα αιθουσών.
Οι παραγωγοί Ρίτσαρντ Ντ. Ζάνουκ και Ντέιβιντ Μπράουν προσέφεραν στον Σπίλμπεργκ να σκηνοθετήσει την ταινία Τα Σαγόνια του Καρχαρία (Jaws, 1975), ένα θρίλερ βασισμένο στο μυθιστόρημα του Πίτερ Μπέντσλεϊ. Παρά την επιτυχία που ακολούθησε, η παραγωγή της ταινίας κόντεψε να σταματήσει εξαιτίας των καθυστερήσεων και της αύξησης του προϋπολογισμού. Με την επιμονή όμως του Σπίλμπεργκ, η ταινία ολοκληρώθηκε. Έγινε τεράστια εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία. Έλαβε τέσσερις υποψηφιότητες για Όσκαρ, ανάμεσά τους και για Καλύτερη Ταινία κερδίζοντας τρία στις κατηγορίες Μοντάζ, Μουσικής και Ήχου[9] και απέφερε 470,6 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως[10] Η ταινία καθιέρωσε τον Σπίλμπεργκ ως σκηνοθέτη και τον έκανε επίσης έναν από τους νεότερους εκατομμυριούχους της Αμερικής, δίνοντάς του τη δυνατότητα για μεγαλύτερη αυτονομία στα επόμενα πρότζεκτ του.[11] Επίσης ήταν η πρώτη από τις συνολικά τρεις συνεργασίες του με τον ηθοποιό Ρίτσαρντ Ντρέιφους.
1976-1993
Αφού απέρριψε προτάσεις να σκηνοθετήσει τις ταινίες Τα Σαγόνια του Καρχαρία 2 (Jaws 2, 1978), Κινγκ Κονγκ (King Kong, 1976) και Σούπερμαν (Superman, 1978)[12], ο Σπίλμπεργκ ξανασυνεργάστηκε με τον Ντρέιφους σε μια ταινία σχετικά με εξωγήινους, το Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου (Close Encounters of the Third Kind, 1977). Μία από τις σπάνιες ταινίες που ο Σπίλμπεργκ σκηνοθέτησε και έγραψε και το σενάριο. Η ταινία αποδείχτηκε καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία και έδωσε στον Σπίλμπεργκ την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Σκηνοθεσίας ανάμεσα στις συνολικά έξι που έλαβε η ταινία. Βραβεύτηκε με δύο στις κατηγορίες Φωτογραφίας και Μοντάζ Ηχητικών Εφέ.[13] Η επιτυχία κι αυτής της ταινίας βοήθησε να διασφαλίσει την άνοδο του Σπίλμπεργκ. Η επόμενη ταινία του 1941... Από Πού Πάνε στο Χόλιγουντ, Παρακαλώ; (1941) ήταν μια κωμωδία μεγάλου προϋπολογισμού που διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Με συνολικά έσοδα 92,4 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως[14], η ταινία θεωρήθηκε επιτυχημένη εισπρακτικά αλλά απογοητευτική από τους κριτικούς.[15]
Στη συνέχεια ο Σπίλμπεργκ ασχολήθηκε ξανά με την ταινία Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου και με οικονομική υποστήριξη από την Columbia Pictures, η ταινία κυκλοφόρησε ξανά το 1980. Για την επανέκδοση, ο Σπίλμπεργκ έφτιαξε κάποια από τα ελαττώματα που πίστευε ότι είχε η αρχική έκδηση και επίσης κατ' εντολή της Columbia γύρισε επιπρόσθετο υλικό δείχνοντας στο κοινό το εσωτερικό του μητρικού διαστημικού σκάφους, το οποίο απεικονίζεται στο τέλος της ταινίας. Ο Σπίλμπεργκ μετάνιωσε για αυτήν την απόφαση, θεωρώντας ότι το εσωτερικό του σκάφους έπρεπε να παραμείνει ένα μυστήριο. Ωστόσο, η επανακυκλοφορία της ταινίας γνώρισε επιτυχία και η κυκλοφορία της σε DVD το 2001 επανέφερε το πρωτότυπο φινάλε.
Το 1981, ο Σπίλμπεργκ συνεργάστηκε με το σκηνοθέτη και φίλο του Τζορτζ Λούκας στην κωμική περιπέτεια Οι Κυνηγοί της Χαμένης Κιβωτού (Raiders of the Lost Ark), την πρώτη ταινία με πρωτασγωνιστή τον ήρωα Ιντιάνα Τζόουνς, τον οποίο υποδύθηκε ο Χάρισον Φορντ. Η ταινία έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία του 1981 και έλαβε 8 υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων για Καλύτερη Ταινία και Σκηνοθεσία, κερδίζοντας τέσσερα στις κατηγορίες Καλλιτεχνική Διεύθυνση, Οπτικά Εφέ, Μοντάζ και Ήχος.[16]
Ένα χρόνο αργότερα, ο Σπίλμπεγκ επέστρεψε στο είδος επιστημονικής φαντασίας με την ταινία Ε.Τ. ο Εξωγήινος (E.T. the Extra-Terrestrial). Ήταν η ιστορία ενός αγοριού και της φιλικής σχέσης που αναπτύσσει με έναν εξωγήινο. Η ταινία έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών την περίοδο κυκλοφορίας της, με συνολικές εισπράξεις 792,9 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.[17] Έλαβε συνολικά εννέα υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας και Σκηνοθεσίας, κερδίζοντας τέσσερα στις κατηγορίες Καλύτερης Μουσικής, Οπτικών Εφέ, Ήχου και Μοντάζ Ηχητικών Εφέ.[18]
Μεταξύ του 1982 και του 1985, ο Σπίλμπεργκ ανέλαβε την παραγωγή τριών μεγάλων εισπρακτικών επιτυχιών: Το Πνεύμα του Κακού (Poltergeist, 1982) με συμμετοχή και στο σενάριο, Επόμενος Σταθμός: Η Ζώνη του Λυκόφωτος (Twilight Zone: The Movie, 1983) με συμμετοχή στη σκηνοθεσία[19] και Γκούνις: Το Κυνήγι της Μεγάλης Περιπέτειας (The Goonies, 1985) με συμμετοχή στο στόρι πάνω στο οποίο βασίστηκε το σενάριο.[20]
Το 1984 σκηνοθέτησε το πρίκουελ Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Ο Ναός του Χαμένου Θησαυρού (Indiana Jones and the Temple of Doom) με τη συμμετοχή των Λούκας και Φορντ και την επόμενη χρονιά σκηνοθέτησε τη δραματική ταινία Το Πορφυρούν Χρώμα. Η ταινία παρουσιάζει τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι Αφροαμερικανίδες το 1900, συμπεριλαμβανομένων της πείνας, του ρατσισμού και του σεξισμού και πρωταγωνιστούν οι Γούπι Γκόλντμπεργκ και Όπρα Γουίνφρεϊ. Αποδείχτηκε μεγάλη εισπρακτική επιτυχία με 98,4 εκατομμύρια δολάρια στο αμερικανικό box office[21] ενώ έλαβε θερμής υποδοχής και από τους κριτικούς.[22] Έλαβε συνολικά 9 υποψηφιότητες για Όσκαρ, ανάμεσά τους και για Καλύτερη Ταινία[23] και προς μεγάλη έκπληξη πολλών ο Σπίλμπεργκ δεν έλαβε υποψηφιότητα για Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Το Πορφυρούν Χρώμα είναι η δεύτερη ταινία του Σπίλμπεργκ που τη μουσική δεν ανέλαβε ο Τζον Γουίλιαμς, με πρώτη την ταινία Μονομαχία (Duel). Το 1987 σκηνοθέτησε την ταινία Η Αυτοκρατορία του Ήλιου (Empire of the Sun) με πρωταγωνιστές τους Τζον Μάλκοβιτς και Κρίστιαν Μπέιλ. Η ταινία απέσπασε θετικά σχόλια από τους κριτικούς και έλαβε έξι υποψηφιότητες για Όσκαρ αλλά η εισπρακτική πορεία της θεωρήθηκε απογοητευτική.
Ακολούθησε η τρίτη ταινία της σειράς Ιντιάνα Τζόουνς με τίτλο Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Η Τελευταία Σταυροφορία (Indiana Jones and the Last Crusade) το 1989. Για μία ακόμη φορά, συνεργάστηκε με τους Λούκας και Φορντ ενώ στο καστ συμμετείχε και ο Σον Κόνερι ως πατέρας του Ιντιάνα. Η ταινία έλαβε κυρίως θετικές κριτικές και έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία της χρονιάς παγκοσμίως, με συνολικά έσοδα 474,1 εκατομμύρια δολάρια.[24] Την ίδια χρονιά συνεργάστηκε για τρίτη φορά με τον Ρίτσαρντ Ντρέιφους στην αισθηματική δραματική κομεντί Για Πάντα (Always). Η ταινία κινήθηκε μέτρια εισπρακτικά και έλαβε μικτές κριτικές.[25] Το 1991 σκηνοθέτησε το Κάπταιν Χουκ (Hook) με πρωταγωνιστές τους Ντάστιν Χόφμαν, Ρόμπιν Γουίλιαμς και Τζούλια Ρόμπερτς. Παρά τις μικτές κριτικές που απέσπασε, απέφερε 300,8 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.[26] To 1993, ο Σπίλμπεργκ επέστρεψε στο είδος της περιπέτειας και μετέφερε στη μεγάλη οθόνη το μυθιστόρημα του Μάικλ Κράιτον Τζουράσικ Παρκ (Jurassic Park). Με επαναστατικά ειδικά εφέ που παρείχε η εταιρία Industrial Light & Magic του φίλου του Τζορτζ Λούκας, η ταινία έγινε η μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία όλων των εποχών την περίοδο κυκλοφορίας της, με συνολικά έσοδα 914,6 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως[27] και βραβεύτηκε με τρία Όσκαρ.[28]
Επόμενη ταινία του ήταν Η Λίστα του Σίντλερ (Schindler's List, 1993). Βασισμένη στην αληθινή ιστορία του Όσκαρ Σίντλερ, ενός άνδρα που ρίσκαρε την ίδια του τη ζωή για να σώσει 1.100 Εβραίους από το Ολοκαύτωμα, η ταινία χάρισε στον Σπίλμπεργκ το πρώτο του Όσκαρ Σκηνοθεσίας. Έλαβε συνολικά 12 υποψηφιότητες, κερδίζοντας επτά, αναμεσά τους και το βραβείο Καλύτερης Ταινίας.[28] Με την ταινία να θριαμβεύει και στα ταμείο, ο Σπίλμπεργκ χρησιμοποίησε τα κέρδη για να ιδρύσει το Ίδρυμα Σόαχ, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που κρατάει αρχεία κινηματογραφημένων μαρτυριών επιζώντων του Ολοκαυτώματος. Το 1997, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου συμπεριέλαβε την ταινία στη λίστα με τις καλύτερες ταινίες στην 9η θέση και το 2007 κατέλαβε την 8η όταν η λίστα ανακατασκευάστηκε.[29]
1994-2010
Το 1994, ο Σπίλμπεργκ έκανε ένα διάλειμμα για να περάσει περισσότερο χρόνο με την οικογένειά του και να ιδρύσει το νέο του στούντιο, τη DreamWorks[30] μαζί με τους Τζέφρεϊ Κάτζενμπεργκ και Ντέιβιντ Γκέφεν. Το 1997, σκηνοθέτησε τη συνέχεια του Τζουράσικ Παρκ με τον τίτλο Ο Χαμένος Κόσμος: Τζουράσικ Παρκ (The Lost World: Jurassic Park). Ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία του 1997, πίσω από την ταινία Τιτανικός (Titanic) του Τζέιμς Κάμερον. Επόμενη ταινία ήταν το Amistad. Παρά τα θετικά σχόλια των κριτικών δεν κινήθηκε ικανοποιητικά στο box office.
Το 1998, ο Σπίλμπεργκ ασχολήθηκε ξανά με τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με την ταινία Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν (Saving Private Ryan). Η υπόθεση αφορά μια ομάδα Αμερικανών στρατιωτών με την αποστολή να φέρουν πίσω έναν αλεξιπτωτιστή, του οποίου τα μεγαλύτερα αδέρφια του σκοτώθηκαν στον πόλεμο και πρωταγωνιστούν οι Τομ Χανκς και Ματ Ντέιμον. Η ταινία έγινε τεράστια εισπρακτική επιτυχία, αποφέροντας 481,8 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Ο Σπίλμπεργκ βραβεύτηκε με το δεύτερο Όσκαρ Σκηνοθεσίας.[31]
Το 2001, σκηνοθέτησε το τελευταίο πρότζεκτ του Στάνλεϊ Κιούμπρικ. Το Α.Ι. Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I. Artificial Intelligence) διηγείται την ιστορία ενός ανθρωποειδούς ρομπότ που επιθυμεί την αγάπη. Παρά τα εξαιρετικά σχόλια που έλαβε από τους κριτικούς, η πορεία της ταινίας στο αμερικανικό box office αποδείχτηκε απογοητευτική για ταινία του Σπίλμπεργκ, αλλά παγκοσμίως απέφερε 235,9 εκατομμύρια δολάρια.[32] Το 2002 σκηνοθέτησε το φουτουριστικό περιπετειώδης θρίλερ Minority Report με πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ και την κωμική περιπέτεια Πιάσε με αν μπορείς (Catch Me If You Can) με τους Τομ Χανκς και Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Και οι δύο ταινίες έλαβαν θερμής υποδοχής από κοινό και κριτικούς[33] ενώ και εισπρακτικά αποδείχτηκαν επιτυχημένες.[34] Στην επόμενη ταινία του συνεργάστηκε ξανά με τον Χανκς και την Κάθριν Ζέτα-Τζόουνς στην ταινία The Terminal (2004). Το 2005 συνεργάστηκε ξανά με τον Κρουζ στην ταινία Ο Πόλεμος των Κόσμων (War of the Worlds). Σε αντίθεση με τις προηγούμενες ταινίες του Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου και Ε.Τ. ο Εξωγήινος που απεικόνιζαν τους εξωγήινους ως φιλικούς επισκέπτες, στην ταινία Ο Πόλεμος των Κόσμων οι εξωγήινοι ήταν βίαιοι καταστροφικοί εισβολείς. Η ταινία ήταν άλλη μια τεράστια εισπρακτική επιτυχία με συνολικά έσοδα 591,7 εκατομμύρια δολάρια.[35]
Επόμενη δουλειά του Σπίλμπεργκ ήταν το Μόναχο (Munich, 2005). Απέσπασε εξαιρετικά σχόλια από τους κριτικούς, αλλά κινήθηκε απογοητευτικά στο box office. Ωστόσο έλαβε πέντε υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων για Καλύτερη Ταινία και Σκηνοθεσία.[36] Το 2008 σκηνοθέτησε την τέταρτη ταινία της σειράς Ιντιάνα Τζόουνς με τον τίτλο Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Το Βασίλειο του Κρυστάλλινου Κρανίου (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull) πάλι με τη συμμετοχή των Χάρισον Φορντ και Τζορτζ Λούκας.[37][38] Έλαβε κυρίως θετικές κριτικές και συγκέντρωσε 786,6 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.[39]
2011-2012
Στις αρχές του 2009, ο Σπίλμπεργκ γύρισε την πρώτη ταινία της τριλογίας που βασίζεται στο κόμικ Τεντέν με τον τίτλο Οι Περιπέτειες του Τεν Τεν: Το Μυστικό του Μονόκερου (The Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn). Η ταινία κυκλοφόρησε το 2011 και βραβεύτηκε με τη Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων.[40] Ακολούθησε το πολεμικό δράμα Το Άλογο του Πολέμου (War Horse, 2011), βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Μάικλ Μορπούργκο. Η ταινία έλαβε κυρίως θετικά σχόλια από τους κριτικούς και έλαβε έξι υποψηφιότητες για Όσκαρ.[41]
Το 2012 σκηνοθέτησε το βιογραφικό δράμα Λίνκολν (Lincoln) με πρωταγωνιστή τον Ντάνιελ Ντέι-Λιούις. Η ταινία εστιάζει στους τέσσερις τελευταίους μήνες της ζωής του Αβραάμ Λίνκολν. Απέσπασε διθυραμβικές κριτικές[42]και έλαβε 12 υποψηφιότητες για Όσκαρ, μεταξύ των οποίων για Καλύτερη Ταινία και Σκηνοθεσία.[43]
Προσωπική ζωή
Από το 1985 μέχρι το 1989 ο Σπίλμπεργκ ήταν παντρεμένος με την ηθοποιό Έιμι Ίρβινγκ και μαζί απέκτησαν ένα γιο, τον Μαξ Σάμιουελ. Στο διακανονισμό του διαζυγίου του το 1989, η Ίρβινγκ έλαβε 100 εκατομμύρια δολάρια από τον Σπίλμπεργκ μετά από απόφαση του δικαστή για ακύρωση του προγαμιαίου συμβολαίου, το οποίο γράφτηκε πάνω σε χαρτοπετσέτα. Το διαζύγιό του καταχωρήθηκε ως το τρίτο ακριβότερο διαζύγιο στην ιστορία.[44]
Αργότερα, ο Σπίλμπεργκ γνώρισε την ηθοποιό Κέιτ Κάπσο στα γυρίσματα της ταινίας Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Ο Ναός του Χαμένου Θησαυρού. Παντρεύτηκαν τον Οκτώβριο του 1991.[45] Στην οικογένεια Σπίλμπεργκ-Κάπσο υπάρχουν επτά παιδιά:
- Τζέσικα Κάπσο (γενν. 9 Αυγούστου 1976) - κόρη της Κέιτς Κάπσον από τον προηγούμενο γάμο της με τον Ρόμπερτ Κάπσο.
- Μαχ Σάμιουελ Σπίλμπεργκ (γενν. 13 Ιουνίου 1986) - γιος του Σπίλμπεργκ από τον προηγούμενο γάμο του με την Έιμι Ίρβινγκ
- Θίο Σπίλμπεργκ (γενν. 1988) - γιος πο υιοθέτησε η Κάπσο πριν παντρευτεί τον Σπίλμπεργκ[46]
- Σάσα Ρεμπέκα Σπίλμπεργκ (γενν. 14 Μαΐου 1990)[47]
- Σόγιερ Έιβερι Σπίλμπεργκ (γενν. 10 Μαρτίου 1992)[48]
- Μικαέλα Τζορτζ (γενν. 28 Φεβρουαρίου 1996) - υιοθετημένη κόρη και των δύο
- Ντέστρι Άλιν Σπίλμπεργκ (γενν. 1 Δεκεμβρίου 1996)
Φιλμογραφία
| Έτος | Ταινία | Πιστώνεται ως | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Σκηνοθέτης | Παραγωγός | Σεναριογράφος | Άλλο | Σημειώσεις | Βραβεία | ||
| 1968 | Amblin | Ναι | Ναι | ||||
| 1971 | Μονομαχία (Duel) | Ναι | |||||
| 1972 | Something Evil | Ναι | |||||
| 1974 | Το Εξπρές του Σούγκαρλαντ (The Sugarland Express) | Ναι | Ναι | ||||
| 1975 | Τα Σαγόνια του Καρχαρία (Jaws) | Ναι | Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα BAFTA Σκηνοθεσίας | ||||
| 1977 | Στενές Επαφές του Τρίτου Τύπου (Close Encounters of the Third Kind) | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σεναρίου Υποψηφιότητα BAFTA Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα BAFTA Πρωτότυπου Σεναρίου | |||
| 1978 | I Wanna Hold Your Hand | Ναι | |||||
| 1979 | 1941... Από Πού Πάνε στο Χόλιγουντ, Παρακαλώ; (1941) | Ναι | |||||
| 1980 | Οι Ατσίδες με τα Μπλε (The Blues Brothers) | Ναι | |||||
| Τα Σαραβαλάκια (Used Cars) | Ναι | ||||||
| 1981 | Από το Σικάγο με Αγάπη (Continental Divide) | Ναι | |||||
| Οι Κυνηγοί της Χαμένης Κιβωτού (Raiders of the Lost Ark) | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας | |||||
| 1982 | Ε.Τ. ο Εξωγήινος (E.T. the Extra-Terrestrial) | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα BAFTA Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα BAFTA Καλύτερης Ταινίας | |||
| Το Πνεύμα του Κακού (Poltergeist) | Ναι | Ναι | |||||
| 1983 | Επόμενος Σταθμός: Η Ζώνη του Λυκόφωτος (Twilight Zone: The Movie) | Ναι | Ναι | ||||
| 1984 | Γκρέμλινς (Gremlins) | Ναι | |||||
| Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Ο Ναός του Χαμένου Θησαυρού (Indiana Jones and the Temple of Doom) | Ναι | ||||||
| Δωμάτιο 666 (Room 666) | Ναι | ||||||
| 1985 | Fandango | Ναι | |||||
| Επιστροφή στο Μέλλον (Back to the Future) | Ναι | ||||||
| Το Πορφυρούν Χρώμα (The Color Purple) | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας | ||||
| Γκούνις: Το Κυνήγι της Μεγάλης Περιπέτειας (The Goonies) | Ναι | Ναι | |||||
| Η Πυραμίδα του Φόβου (Young Sherlock Holmes) | Ναι | ||||||
| 1986 | Αμέρικαν Στόρι (An American Tail) | Ναι | |||||
| Το Κελεπούρι (The Money Pit) | Ναι | ||||||
| 1987 | Το Θαύμα της 8ης Λεωφόρου (*batteries not included) | Ναι | |||||
| Η αυτοκρατορία του ήλιου (Empire of the Sun) | Ναι | Ναι | |||||
| Χάρι ο Απίθανος (Harry and the Hendersons) | Ναι | ||||||
| Φανταστική Καταδίωξη (Innerspace) | Ναι | ||||||
| Το Κουδούνι θα Χτυπήσει στις 3 (Three O'Clock High) | Ναι | ||||||
| 1988 | Η Γη Πριν Αρχίσει ο Χρόνος (The Land Before Time) | Ναι | |||||
| Ποιος Παγίδεψε τον Ρότζερ Ράμπιτ (Who Framed Roger Rabbit) | Ναι | ||||||
| 1989 | Για Πάντα (Always) | Ναι | Ναι | ||||
| Επιστροφή στο Μέλλον 2 (Back to the Future Part II) | Ναι | ||||||
| Ο Μπαμπάς μου κι Εγώ (Dad) | Ναι | ||||||
| Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Η Τελευταία Σταυροφορία (Indiana Jones and the Last Crusade) | Ναι | ||||||
| 1990 | Αραχνοφοβία (Arachnophobia) | Ναι | |||||
| Όνειρα (Dreams) | Ναι | ||||||
| Επιστροφή στο Μέλλον 3 (Back to the Future Part IIΙ) | Ναι | ||||||
| Γκρέμλινς 2: Η Νέα Γενιά (Gremlins 2: The New Batch) | Ναι | ||||||
| Ο Τζο Ενάντια στο Ηφαίστειο (Joe Versus the Volcano) | Ναι | ||||||
| Roller Coaster Rabbit | Ναι | ||||||
| 1991 | A Wish for Wings That Work | Ναι | |||||
| Αμέρικαν Στόρι: Ο Φίβελ στην Αγρια Δύση (An American Tail: Fievel Goes West) | Ναι | ||||||
| Το Ακρωτήρι του Φόβου (Cape Fear) | Ναι | ||||||
| Κάπταιν Χουκ (Hook) | Ναι | ||||||
| Tiny Toon Adventures: How I Spent My Vacation | Ναι | ||||||
| A Brief History of Time | Ναι | ||||||
| 1993 | Τζουράσικ Παρκ (Jurassic Park) | Ναι | Ναι | ||||
| We're Back! A Dinosaur's Story | Ναι | ||||||
| Η Λίστα του Σίντλερ (Schindler's List) | Ναι | Ναι | Όσκαρ Σκηνοθεσίας Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας BAFTA Σκηνοθεσίας BAFTA Καλύτερης Ταινίας | ||||
| 1994 | Οι Φλίντστοουνς (The Flintstones) | Ναι | |||||
| 1995 | Κάσπερ, το Φαντασματάκι (Casper) | Ναι | |||||
| Balto | Ναι | ||||||
| 1996 | Τουίστερ (Twister) | Ναι | |||||
| 1997 | Τζουράσικ Παρκ 2: Χαμένος Κόσμος (The Lost World: Jurassic Park) | Ναι | Ναι | ||||
| Οι Άνδρες με τα Μαύρα (Men in Black) | Ναι | ||||||
| Amistad | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας | ||||
| 1998 | Η Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν (Saving Private Ryan) | Ναι | Ναι | Όσκαρ Σκηνοθεσίας Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Υποψηφιότητα BAFTA Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα BAFTA Καλύτερης Ταινίας | |||
| The Last Days | Ναι | ||||||
| Η Μάσκα του Ζορό (The Mask of Zorro) | Ναι | ||||||
| Ολέθρια Σύγκρουση (Deep Impact) | Ναι | ||||||
| 1999 | Animaniacs: Η Ευχή του Γουάκο (Wakko's Wish) | Ναι | |||||
| Medal of Honor | Ναι | ||||||
| 2000 | Shooting War | Ναι | |||||
| 2001 | Α.Ι. Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I. Artificial Intelligence) | Ναι | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας | ||
| Jurassic Park III | Ναι | ||||||
| Stanley Kubrick: A Life in Pictures | Ναι | ||||||
| Vanilla Sky | Ναι | ||||||
| 2002 | Minority Report | Ναι | |||||
| Οι Άνδρες με τα Μαύρα ΙΙ (Men in Black II) | Ναι | ||||||
| Austin Powers: Το Χρυσό Εργαλείο (Austin Powers in Goldmember) | Ναι | ||||||
| Πιάσε με αν μπορείς (Catch Me If You Can) | Ναι | Ναι | |||||
| 2003 | Double Dare | Ναι | |||||
| 2004 | The Cutting Edge: The Magic of Movie Editing | Ναι | |||||
| The Terminal | Ναι | Ναι | |||||
| 2005 | Directed by John Ford | Ναι | |||||
| Ο πόλεμος των κόσμων (War of the Worlds) | Ναι | ||||||
| Ο Θρύλος του Ζορό (The Legend of Zorro) | Ναι | ||||||
| Αναμνήσεις μιας γκέισας (Memoirs of a Geisha) | Ναι | ||||||
| Μόναχο (Munich) | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας | ||||
| 2006 | Οι Σημαίες των Προγόνων μας (Flags of Our Fathers) | Ναι | |||||
| Γράμματα από το Ιβο Τζίμα (Letters from Iwo Jima) | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας | |||||
| Το Τερατόσπιτο (Monster House) | Ναι | ||||||
| The Shark Is Still Working | Ναι | ||||||
| 2007 | Transformers | Ναι | |||||
| 2008 | Ο Ιντιάνα Τζόουνς και Το Βασίλειο του Κρυστάλλινου Κρανίου (Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull) | Ναι | |||||
| Παγιδευμένοι (Eagle Eye) | Ναι | ||||||
| 2009 | Transformers: Η Εκδίκηση των Ηττημένων (Transformers: Revenge of the Fallen) | Ναι | |||||
| Παραδεισένια Οστά (The Lovely Bones) | Ναι | ||||||
| 2010 | Hollywood Don't Surf! | Ναι | |||||
| Η Ζωή Μετά (Hereafter) | Ναι | ||||||
| Αληθινό Θράσος (True Grit) | Ναι | ||||||
| 2011 | Paul | Ναι | |||||
| Super 8 | Ναι | ||||||
| Transformers 3 (Transformers: Dark of the Moon) | Ναι | ||||||
| Cowboys & Aliens | Ναι | ||||||
| Real Steel | Ναι | ||||||
| Οι Περιπέτειες του Τεν Τεν: Το Μυστικό του Μονόκερου (The Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn) | Ναι | Ναι | Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων Υποψηφιότητα BAFTA Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων | ||||
| Το Άλογο του Πολέμου (War Horse) | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας | ||||
| 2012 | Οι Άνδρες με τα Μαύρα 3 (Men in Black 3) | Ναι | |||||
| Λίνκολν (Lincoln) | Ναι | Ναι | Υποψηφιότητα Όσκαρ Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Υποψηφιότητα Χρυσή Σφαίρα Σκηνοθεσίας Υποψηφιότητα BAFTA Καλύτερης Ταινίας | ||||
| 2015 | Η γέφυρα των κατασκόπων (Bridge of Spies) | Ναι | Ναι | ||||
| Jurassic World | Ναι | ||||||
| 2017 | The Post: Απαγορευμένα Μυστικά (The Post) | Ναι | Ναι | ||||
| Transformers: Ο Τελευταίος Ιππότης (Transformers: The Last Knight) | Ναι | ||||||
| 2018 | Ready Player One | Ναι | Ναι | ||||
| Jurassic World: Το Βασίλειο Έπεσε (Jurassic World: Fallen Kingdom) | Ναι | ||||||
| Bumblebee | Ναι | ||||||
| 2021 | Γουέστ Σάιντ Στόρι (West Side Story) | Ναι | Ναι | ||||
| 2022 | Jurassic World: Κυριαρχία (Jurassic World Dominion) | Ναι | |||||
| The Fabelmans | Ναι | Ναι | Ναι | ||||
Ο Σπίλμπεργκ έχει επίσης τιμηθεί με το βραβείο "Irving G. Thalberg Memorial Award" από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών το 1987 και με το τιμητικό βραβείο συνολικής προσφοράς "Cecil B. DeMille" από την Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου το 2009 (εξ αναβολής από το 2008, λόγω της τότε απεργίας των σεναριογράφων.[49]
Παραπομπές
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Στίβεν Σπίλμπεργκ στην IMDb (Αγγλικά)
- Στίβεν Σπίλμπεργκ στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)
- Στίβεν Σπίλμπεργκ στο Metacritic (Αγγλικά)
- Στίβεν Σπίλμπεργκ στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (Αγγλικά)
- Στίβεν Σπίλμπεργκ στο Βρετανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (Αγγλικά)
