Στάνλεϊ Μπέικερ

Ο Μπέικερ γεννήθηκε στο Φέρντειλ του Γκλάμοργκαν της Ουαλίας, ήταν ο μικρότερος από τα τρία παιδιά της οικογένενειας. Ο πατέρας του ήταν ανθρακωρύχος που έχασε το ένα του πόδι σε ατύχημα, αλλά συνέχισε να εργάζεται ως χειριστής ανελκυστήρων στο ορυχείο μέχρι το θάνατό του. Ο Μπέικερ μεγάλωσε ως ένα αυτοαποκαλούμενο «άγριο παιδί» που ενδιαφέροταν μόνο για το «ποδόσφαιρο και την πυγμαχία».^[2] Ο ίδιος σκέφτοταν ότι πιθανότατα θα ήταν ανθρακωρύχος ή ίσως μπόξερ.^[3]

Η καλλιτεχνική του ικανότητα εντοπίστηκε σε νεαρή ηλικία από τον δάσκαλο του, τον Γκλυν Μορς, ο οποίος ενθάρρυνε τον Μπέικερ να ασχοληθεί με την ηθοποία. Όταν ήταν 14 ετών, έπαιζε σε μια σχολική παραστάση όταν τον είδε ένας σκηνοθέτης από τα Ealing Studios, ο οποίος τον πρότεινε να παίξει έναν ρόλο στην πολεμική ταινία Undercover (1943), που αναφέρονταν στους γιουγκοσλάβους αντάρτες στη Σερβία. Ο Μπέικερ πληρωνόταν 20 λίρες την εβδομάδα και ξεκίνησε μια επαγγελματική καριέρα.^[4] Έξι μήνες αργότερα, ο Μπέικερ εμφανίστηκε με την Έμιλιν Ουίλιαμς σε μια παράσταση στο West End που ονομάζοταν The Druid's Rest, με πρωταγωνιστή τον Ρίτσαρντ Μπάρτον.

Ο Μπέικερ εργάστηκε για έναν χρόνο ως μαθητευόμενος ηλεκτρολόγος και έπειτα από την επιρροή του Μορς, κατάφερε να εξασφαλίσει μια θέση στο Θέατρο Repertory του Μπέρμιγχαμ το 1944, όπου και παρέμεινε εκεί για τρία χρόνια μέχρι που πήγε να υπηρετήσει την στρατιωτική του θητεία.^[5]

Υπηρέτησε στη Βασιλική Στρατιωτική Υπηρεσία από το 1946 έως το 1948, κατακτώντας τον βαθμό του λοχία.^[6] Μετά την αποστράτευσή του, ο Μπέικερ επέστρεψε στο Λονδίνο αποφασισμένος να ξαναρχίσει την καριέρα του. Του προτάθηκε από τον Ρίτσαρντ Μπάρτον για να παίξει ένα μικρό ρόλο στο έργο του Τέρσεν Ράτιγκαν Adventure Story στο West End το 1949.

Άρχισε να εμφανίζεται σε ταινίες και στην τηλεόραση, καθώς και να παίζει στη σκηνή για την εταιρεία Middlesex Repertory. Είχε μικρούς ρόλους στο All Over the Town (1949), Obsession (1949), Your Witness (1950), Lilli Marlene (1950), Something in the City (1950), The Rossiter Case (1951), Cloudburst (1951), Home to Danger (1951) και Whispering Smith Hits London (1952).

Το 1951 περιόδευσε στην Αγγλία στο έργο του Κρίστοφερ Φράι, A Sleep of Prisoners]] που ήταν μέρος του Φεστιβάλ της Βρετανίας. Το έργο μεταφέρθηκε στο σύνολό του στη Νέα Υόρκη για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων, καθώς και σε περιοδείες σε όλες τις ΗΠΑ.^[7]

Ενώ βρισκόταν στη Νέα Υόρκη, ο Μπέικερ διάβασε το μυθιστόρημα The Cruel Sea του Νίκολας Μονσάρατ, όπου και έδειξε ενδιαφέρον να υποδύθει τον δυσάρεστο και κάπως δειλό Μπένετ. Τελικά πήρε επιτυχώς τον ρόλο στην ταινία του 1953.^[8] Ήταν η πιο επιτυχημένη ταινία στο βρετανικό box office το 1953 και ο Μπέικερ άρχισε να παίρνει βασικούς ρόλους σε ταινίες.

Είχε ένα μικρό ρόλο στη συμπαραγωγή Βρετανίας-ΗΠΑ για την Warwick Films, The Red Beret (1953), με τον πρωταγωνιστή τον Άλαν Λαντ, μια ακόμη μεγάλη επιτυχία στη Βρετανία. Στον παραγωγό Γουόργουικ άρεσε πολύ η δουλειά του Μπέικερ, όπου του ξανάδωσε αμέσως νέο ρόλο μαζί με τον Λαντ στην ταινία Hell Under Zero (1954).

Ο Μπέικερ πήρε ακόμη έναν ρόλο όταν αντικατέστησε τον Τζορτζ Σάντερς, ο οποίος αρρώστησε και δεν μπόρεσε να παίξει τον Σερ Μόρντρεντ στους επικούς Ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης (1953), που έκανε η MGM στη Βρετανία. Ο Μπέικερ πήρε εξαιρετικές κριτικές και η ταινία ήταν πολύ δημοφιλής.^[9]

Ο Μπέικερ έφυγε τελικά από τους υποστηρικτικούς ρόλους όταν πρωταγωνίστησε στους Τυχοδιώκτες της κολάσεως (1957), σε σκηνοθεσία του Σι Ένφιλντ. Πριν κυκλοφορήσει, έπαιξε έναν άλλο ρόλο κακού στο Campbell's Kingdom (1957), απέναντι από τον Ντερκ Μπόγκαρντ, που γυρίστηκε στην Ιταλία (αντικαθιστώντας τον Καναδά). Οι Τυχοδιώκτες της Κολάσεως ήταν μια μικρή επιτυχία στο box office, παρολά αυτά όμως στο τέλος του έτους το κοινό ψήφισε τον Μπέικερ ως το έβδομο πιο δημοφιλής βρετανό ηθοποιόστο βρετανικό box office για το 1957 (μετά τον Ντερκ Μπόγκαρντ, τον Κέννεθ Μορ, τον Πίτερ Φιντς, τον Τζον Γκρέγκσον, τον Νόρμαν Γουίσντομ και τον Τζον Μιλς, και πριν από τους Ίαν Κάρμαικλ, Τζακ Χόκινς και την Μπελίντα Λι).^[10] Η επιτυχία αυτής της ταινίας ανέδειξε τον Μπέικερ στο να παίζει ρόλους σε μια σειρά από σκληρούς αντι-ηρώες. Σύμφωνα με τα λόγια του Ντέιβιντ Τόμσον:

«Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Μπέικερ ήταν ο μόνος πρωταγωνιστής του βρετανικού κινηματογράφου που κατάφερε να έχει ρόλους αναφερόμενους στην περιφρόνηση, την επιθετικότητα και την εργατική τάξη. Είναι ο πρώτος υπαινιγμός ενός προλεταριακού ανδρικού σθένους ενάντια στους αριστοκράτες Λέσλι Χάουαρντ, Τζέιμς Μέισον, Στιούαρτ Γκρέιντζερ, Τζον Μιλς, Ντερκ Μπόγκαρτ. Ο Μπέικερ ήταν μια ευπρόσδεκτη καινοτομία και ήταν είναι ένας από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της Βρετανίας και ότι δεν είχε ακόμη εξισωθεί - ούτε καν από τον Μάικλ Κέην».^[11]

Το 1950 ο Μπέικερ παντρεύτηκε την ηθοποιό Έλεν Μάρτιν, την οποία του είχε γνωρίσει ο Μπάρτον. Ο γάμος τους κράτησε μέχρι το θάνατό του και απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τον Μάρτιν και τη Σάλι (δίδυμα), τον Γκλυν και τον Άνταμ. Ο Γκλυν εμφανίστηκε στις ταινίες Επιχείρηση: Άγριες Χήνες (1978), απέναντι από τον Ρίτσαρντ Μπάρτον^[12] και στην Η Επιστροφή των Τζεντάι (1983)^[13]

Ο Μπέικερ ήταν πολιτικά Σοσιαλιστής και προσωπικός φίλος του Πρωθυπουργού Χάρολντ Γουίλσον. Ήταν αντίπαλος του ουαλέζικου εθνικισμού και πήρε μέρος σε τηλεοπτικές εκπομπές προς υποστήριξη του Εργατικού Κόμματος της Ουαλίας. Σε μια συνέντευξη του 1969 είπε, «Είμαι Ουαλός και περήφανος γι'αυτό, αλλά δεν είμαι εθνικιστής. Νομίζω ότι οι Ουαλοί Εθνικιστές είναι ανόητοι και παραπλανημένοι άνθρωποι».^[14] Ο Μπέικερ επικρίθηκε έντονα για την απόκτηση τεράστιων χρημάτων παρά το γεγονός ότι προωθούσε την αριστερή πολιτική, στέλνοντας όλα τα παιδιά του σε αγγλικά δημόσια σχολεία και είχε μια μεγάλη εξοχική κατοικία στην Ισπανία.

Πολλοί από τους φίλους του πίστευαν ότι ο Μπέικερ είχε βλάψει την καριέρα του ως ηθοποιός μέσω των προσπαθειών του να μετατραπεί σε επιχειρηματία.^[15] Σε μια συνέντευξη λίγο πριν από το θάνατό του, παραδέχτηκε ότι ήταν εθισμένος στον τζόγο σε όλη του τη ζωή, αν και ισχυρίστηκε ότι είχε πάντα αρκετά χρήματα για να φροντίσει την οικογένειά του.

Στις 27 Μαΐου 1976, ανακοινώθηκε ότι θα του απονεμηθεί ο τίτλος του «Σερ»,^[16] παρόλο που ο ίδιος δεν έζησε για να παραστεί στο Παλάτι του Μπάκιγχαμ.^[17]

Ο Μπέικερ ήταν βαρύς καπνιστής τσιγάρων και πούρων και διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα στις 13 Φεβρουαρίου 1976 και υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση αργότερα τον ίδιο μήνα. Ωστόσο, ο καρκίνος είχε εξαπλωθεί στα οστά του και πέθανε από πνευμονία στις 28 Ιουνίου 1976, στη Μάλαγα της Ισπανίας, σε ηλικία 48 ετών.^[18]

Το σώμα του αποτεφρώθηκε στο Κρεματόριο Putney Vale και οι στάχτες του είναι διάσπαρτες σε μια πλαγιά με θέα στο παιδικό του σπίτι. Είπε στη γυναίκα του λίγο πριν πεθάνει:

Δεν μετανιώνω. Είχα μια φανταστική ζωή. Κανείς δεν είχε μια πιο φανταστική ζωή από εμένα. Από την αρχή έχω περιτριγυριστεί από αγάπη. Είμαι γιος ενός Ουαλού ανθρακωρύχου και γεννήθηκα στην αγάπη, παντρεύτηκα την αγάπη και πέρασα τη ζωή μου στην αγάπη.^[19]

• Στάνλεϊ Μπέικερ στην IMDb (Αγγλικά)
• Στάνλεϊ Μπέικερ στο Rotten Tomatoes (Αγγλικά)