Στάδιο (άθλημα)
Το Στάδιο (αρχαία ελληνικά: Στάδιον) ήταν αρχαίο αγώνισμα δρόμου, και αποτελούσε μέρος των Ολυμπιακών αγώνων καθώς και των άλλων πανελλήνιων αγώνων στην αρχαιότητα. Ήταν επίσης ένα από τα πέντε κύρια αγωνίσματα που αποτελούσαν το πένταθλο, και το κορυφαίο γεγονός του γυμνικού αγώνα.[1] Από τα έτη 776–724 π.Χ., το στάδιο ήταν το μοναδικό άθλημα που λάμβανε χώρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες και ο νικητής (που ονομαζόταν επίσης και σταδιονίκης) έδινε το όνομά του σε ολόκληρη την τετραετία γνωστή ως Ολυμπιάδα.[1] Αυτό επιτρέπει στους επιστήμονες να γνωρίζουν τα ονόματα σχεδόν όλων των αρχαίων νικητών στο Ολυμπιακό στάδιο.[1]
Ιστορία
Το αγώνισμα στάδιον πήρε το όνομά του από το γήπεδο στο οποίο λάμβανε χώρα, το οποίο ονομάζεται επίσης στάδιον. Αυτή η λέξη έγινε stadium στα λατινικά, και στη συνέχεια πέρασε σε πολλές άλλες γλώσσες. Υπήρχαν και άλλα είδη αγώνων δρόμου, αλλά το στάδιον ήταν το πιο διάσημο. Ο νικητής του συχνά θεωρούσαν ότι είναι ο νικητής ολόκληρης της διοργάνωσης. Αν και ξέχωρα το στάδιον ήταν επίσης μέρος του αρχαίου Πεντάθλου.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες, το στάδιο (ως γήπεδο) ήταν αρκετά μεγάλο για να διαγωνιστούν έως είκοσι αθλητές, και ο αγώνας ήταν ένα σπριντ για μια απόσταση 200-γιάρδων (περίπου 180 μ.).[2] Το στάδιο της Αρχαίας Ολυμπίας ήταν περίπου 190 μέτρα. Ο αγώνας ξεκινούσε με το ήχισμα των σάλπιγγων, και τους αγωνοθέτες να παρακολουθούν τους βατήρες για να βεβαιωθούν ότι δεν υπάρχουν λανθασμένες εκκινήσεις. Υπήρχαν, επίσης, αγωνοθέτες στο τέλος της διαδρομής για να βεβαιωθούν και να αποφασίσουν σχετικά με το ποιος είναι ο νικητής. Αν οι αγωνοθέτες αποφάσιζαν ότι υπήρχε ισοπαλία, ο αγώνας έπρεπε να επαναληφθεί. Οι δρομείς ξεκινούσαν τον αγώνα από τη θέση εκκίνησης, ίσως με τα χέρια απλωμένα προς τα εμπρός, αντί να σκύβουν όπως οι σύγχρονοι δρομείς.[3] Έτρεχαν γυμνοί σε ένα χαραγμένο διάδρομο. Κατά τον πέμπτο αιώνα, ο διάδρομος σημαδεύτηκε από μια πέτρα στη γραμμή της εκκίνησης γνωστή ως βαλβίς. Η εξελίξεις αυτής της πέτρινης βαλβίδος εκκίνησης οδήγησαν στο να έχει μια σειρά από διπλές αυλακώσεις (10–12 εκατοστών μεταξύ τους), στις οποίες ο δρομέας τοποθετούσε τα δάχτυλα των ποδιών του. Ο σχεδιασμός αυτών των αυλακιών είχε σαν σκοπό να δώσει μία μόχλευση στον δρομέα για την εκκίνησή του.[4]
Ο νικητής του σταδίου στους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες ήταν ο Κόροιβος ο Ηλείος.
Ο αγώνας αυτός έδωσε το όνομά του και στη μονάδα μήκους στάδιο, η οποία είναι ίση με την απόσταση που έτρεχαν οι δρομείς στο αγώνισμα αυτό.
Αρχαίοι ολυμπιακοί αγώνες
Ολυμπιονίκες στο στάδιο
Νικητές του σταδίου στους αρχαίους ολυμπιακούς αγώνες:[5]
Ολυμπιονίκες στο στάδιο παίδων
Νικητές του σταδίου παίδων στους αρχαίους ολυμπιακούς αγώνες:[5]
| Διοργάνωση | Έτος | Ολυμπιονίκης | Περιοδονίκης | Πόλη Ολυμπιονίκη |
|---|---|---|---|---|
| 37η | 632 π.Χ. | Πολυνείκης (ή Πολυνίκης) | Ηλεία | |
| 46η | 596 π.Χ. | Πολυμήστωρ | Μίλητος | |
| 69η | 504 π.Χ. | Φίλων | Κέρκυρα | |
| 70η | 500 π.Χ. | Μενεπτόλεμος | Απολλωνία Ιλλυρική | |
| 73η | 488 π.Χ. | Ασώπιχος | Ορχομενός | |
| 75η | 480 π.Χ. | Ξενοπείθης | Χίος | |
| 76η | 476 π.Χ. | άγνωστος | Σπάρτη | |
| 77η | 472 π.Χ. | [...]τανδρίδας | Κόρινθος | |
| 78η | 468 π.Χ. | Λυκόφρων | Αθήνα | |
| 79η | 464 π.Χ. | Πύθαρχος ο Μαντίνειος | Μαντίνεια Αρκαδίας | |
| 80η | 460 π.Χ. | Σώστρατος ο Πελληνεύς | Πελλήνη | |
| 81η | 456 π.Χ. | Ικαδίων | Κρήτη (;) | |
| 82η | 452 π.Χ. | Λάχων | Κέα | |
| 83η | 448 π.Χ. | Λαχαρίδας | άγνωστη | |
| 95η | 400 π.Χ. | [...]κράτης | άγνωστη | |
| 96η | 396 π.Χ. | Επιχάρης | Αθήνα | |
| 97η | 392 π.Χ. | Δίκων | Καυλωνία | |
| 99η | 384 π.Χ. | Λυκίνος | Ηραία | |
| 100η | 380 π.Χ. | Δεινόλοχος | Ηλεία | |
| 103η | 368 π.Χ. | Δαμίσκος | Μεσσηνία | |
| 105η | 360 π.Χ. | Ξένων | Λέπρεο | |
| 119η | 304 π.Χ. | Σόφιος | Μεσσηνία | |
| 120η | 300 π.Χ. | Τιμοσθένης | Ηλεία | |
| 121η | 296 π.Χ. | Αντίπατρος | Μίλητος | |
| 122η | 292 π.Χ. | Ηρόδοτος | Κλαζομενές | |
| 138η | 228 π.Χ. | Εμαυτίων | Θέλπουσα | |
| 143η | 208 π.Χ. | Δαμάτριος | ✓ | Τεγέα |
| 144η | 204 π.Χ. | Σώδαμος | Άσσος | |
| 157η | 152 π.Χ. | Απολλόδωρος | Σάμος | |
| 175η | 80 π.Χ. | Επαίνετος | Άργος | |
| 177η | 72 π.Χ. | Σωσιγένης | Ασία | |
| 228η | 133 μ.Χ. | Αίλιος Γρανιανός | Σικυώνα | |
| 246η | 205 μ.Χ. | άγνωστος | άγνωστη |
Περαιτέρω ανάγνωση
Παραπομπές
Πηγές
- Harris, H. A. (1964). Greek Athletes and Athletics. London: Hutchinson. σελίδες 65–66.
- Miller, Stephen G. (2004). Ancient Greek Athletics. New Haven: Yale University Press. σελίδες 31. ISBN 0-300-11529-6.