Σικελοί

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έδειξαν μεγάλη επίδραση από τις Μυκήνες. Ο Όμηρος καταγράφει τη Σικελία ως "Σικανία", όπως τονίζει ο ιστορικός Ρόμπιν Λέιν Φοξ (γεν. το 1946) "υπάρχει ένα μακρινό μέρος που ζούσαν δυο διαφορετικοί λαοί, ο Όμηρος τους έβλεπε σαν έναν".^[1] Πιθανό οι Σικανοί και οι Σικελοί να κατάγονται από την Ιλλυρία, ήρθαν από τα βόρεια και εκτόπισαν παλιότερους Μεσογειακούς λαούς.^[2] Ο Θουκυδίδης και άλλοι κλασσικοί συγγραφείς παρουσιάζουν παραδόσεις με τις οποίες οι Σικελοί ζούσαν στην κεντρική Ιταλία ανατολικά και βόρεια από τη Ρώμη.^[3][4] Οι Ούμβριοι και οι Σαβίνοι τους εκδίωξαν και εγκαταστάθηκαν τελικά στη Σικελία όπου οργανώθηκαν σε κοινωνικές, οικονομικές και αγροτικές ομάδες. Ο Διόδωρος Σικελιώτης αναφέρει μια σειρά από συγκρούσεις με τους Σικανούς μέχρι την εποχή που καθόρισαν το τελικό τους σύνορο στον ποταμό Σάλσο.^[5]

Οι περισσότερες ιστορικές απόψεις επικεντρώνονται στο γεγονός ότι οι Σικελοί ήρθαν στο νησί πρόσφατα στην Εποχή του Χαλκού, μετέφεραν την χρήση του σιδήρου και το εξημερωμένο άλογο, αυτό χρονολογεί την παρουσία τους στις αρχές της 1ης χιλιετίας π.Χ. Τα νεότερα αρχαιολογικά στοιχεία απορρίπτουν τον χαρακτηρισμό αυτό, αποδεικύουν ότι ήρθαν στο νησί πριν την 1η χιλιετία π.Χ. που ξεκίνησε η Εποχή του Σιδήρου. Με βάση τους Σεκελές που καταγράφονται στην Μεγάλη Επιγραφή του Καρνάκ τον 5ο χρόνο της βασιλείας του Μερνεφθά (1207 π.Χ.) ήταν ένας από τους Λαούς της Θάλασσας.^[6] Το όνομα Σεκελές καταγράφεται επίσης στην ταφική επιγραφή Μεντινέτ Χαμπού που σχετίζεται με την δεύτερη επιδρομή μέσα σε 30 χρόνια των "Λαών της Θάλασσας", την 7η χρονιά που ήταν Φαραώ ο Ραμσής Γ΄. Ο Έρικ Χ. Κλάιν σχετίζει αυτές τις επιθέσεις με την αρχή κατάρρευσης της Αιγύπτου στα τέλη της Εποχής του Χαλκού.^[7] Οι αρχαιολογικές ενδείξεις τοποθετούν την άφιξη των Σικελών μεταξύ του 13ου και του 11ου αιώνα π.Χ..^[6]Οι δυο μεγαλύτερες Νεκροπόλεις βρίσκονταν η πρώτη κοντά στις Συρακούσες με το όνομα Παντάλικα και η άλλη δεύτερη στον Νότο, οι τάφοι της άρχουσας τάξης ήταν υπό τη μορφή κυψέλης. Οι σημαντικότερες πόλεις της ήταν : η Ατζίρα που ιδρύθηκε ως "Αγύριον", η Τσεντουρίπε που ιδρύθηκε ως "Κεντόριπα", η Έννα μετέπειτα "Καστροτζιοβάννι", η Ύβλα Μεγάλη, η Ύβλα Μικρή και η Ύβλα Ηραία στα νότια.

Οι περισσότεροι Έλληνες άποικοι ήταν Δωριείς ή είχαν έρθει από τη Χαλκίδα, οι Σικελοί αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στο εσωτερικό του νησιού.^[8] Οι Έλληνες και οι Σικελοί ζούσαν δίπλα στο Μοργάντιον, οι ιστορικοί δεν έχουν ξεκαθαρίσει αν ήταν Ελληνική ή Σικελική πόλη. Τον 5ο αιώνα π.Χ. ο Δουκέτιος σαν αρχηγός εξεγερμένων Σικελών ίδρυσε ένα ανεξάρτητο κράτος στα κεντρικά και νότια του νησιού. Μετά από μερικά χρόνια ανεξαρτησίας ο στρατός ηττήθηκε από τους Έλληνες (450 π.Χ.) και ο ίδιος πέθανε δέκα χρόνια αργότερα, το κίνημα του κατέρρευσε σύντομα. Ο Θουκυδίδης παρουσιάζει τους Σικελούς σαν συμμάχους των Αθηναίων στην πολιορκία των Συρακουσών (425 π.Χ.), γράφει "ήταν πριν σύμμαχοι των Συρακουσών αλλά εξεγέρθηκαν λόγω της τυραννικής τους διακυβέρνησης".^[9] Οι παλιότεροι κάτοικοι της Σικελίας αναφέρονται και σε αποσπάσματα και άλλων Ελλήνων συγγραφέων όπως ο Ελλάνικος ο Λέσβιος και ο Αντίοχος ο Συρακούσιος.

Οι μελέτες έδειξαν ότι οι Σικελοί μιλούσαν μία από τις Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες. Οι Σικελοί ζούσαν στο ανατολικό τμήμα του νησιού, οι Σικανοί ζούσαν αντίστοιχα στην κεντρική Σικελία και οι Έλυμοι στη δυτική. Οι άλλοι δύο λαοί πιθανότατα δεν ήταν Ινδοευρωπαίοι, οι Έλυμοι σχετίζονται με τους Λίγυρες ή την Ανατολή. Οι γλωσσικές έρευνες έδειξαν ότι η γλώσσα των Σικανών ήταν άγνωστη, οι Έλυμοι μιλούσαν μία καθαρή Ιταλική γλώσσα.^[10] Τα στοιχεία για τη γλώσσα τους είναι ελάχιστα, προέρχονται μονάχα από αναφορές αρχαίων συγγραφέων και τις ελάχιστες επιγραφές που έχουν διασωθεί και δεν θεωρείται βέβαιο ότι είναι Σικελικές.^[11] Είναι σίγουρο ότι οι Σικελοί δεν ασχολήθηκαν σοβαρά με τη γραφή μέχρι την εποχή που ήρθαν σε επαφή με τους νέους Έλληνες εποίκους.

• Fine, John (1985). The ancient Greeks: a critical history. Harvard University Press.
• Fox, Travelling Heroes in the Epic Age of Homer, 2008:115; Homer's references are in Odyssey 20,383
• Price, Glanville Encyclopedia of the Languages of Europe s.v. "Sicel (Siculan)"
• Sjöqvist, Erik (1973). Sicily and the Greeks: Studies in the Interrelationship between the Indigenous Populations and the Greek Colonists
• Μαύρος Σέρβιος Ονοράτος, "Σχόλια στον Βιργίλιο", Βιβλίο Ζ΄
• Διόδωρος Σικελιώτης, Ιστορική Βιβλιοθήκη/Ε΄
• Θουκυδίδης, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου, Βιβλίο 3