Σαν Μπερνάρντο αλλε Τέρμε

Η εκκλησία κτίστηκε στα ερείπια ενός κυκλικού πύργου, που ήταν η δυτική γωνία των Θερμών του Διοκλητιανού. O συμμετρικός, νότιος πύργος είναι σήμερα μέρος ξενοδοχείου, 225 μ. νοτιο-ανατολικά του ναού. Οι δύο πύργοι ήταν εκατέρωθεν μίας ημικυκλικής exedra (χώρου συζητήσεων)· η απόσταση των δύο πύργων δείχνει το τεράστιο μέγεθος της αρχικής κατασκευής των Θερμών.

Το 1598, με την προστασία της Κατερίνα Σφόρτσα ντι Σανταφιόρα, κτίστηκε ο παρών ναός για μία ομάδα Κιστερκιανών, τους Φεγιάν (Feuillants), υπό την ηγεσία του Τζοβάνι Μπαρρέιρο, ηγουμένου από την Τουλούζη. Όταν κατά τη Γαλλική επανάσταση διαλύθηκαν οι Φεγιάν, η εκκλησία και το παρακείμενο μοναστήρι παραχωρήθηκαν στη Συνάθροιση του Αγ. Βερνάρδου του Κλαιρβώ, από τον οποίο ο ναός πήρε το όνομά του. Στην εκκλησία είναι υπεύθυνος ένας καρδινάλιος-ιερέας.

.

Το κτήριο του Σαν Μπερνάρντο είναι όμοιο με αυτή του Πανθέου, καθώς είναι κυλινδρικό με τρούλο, που φέρει οπή (oculus). Τα οκταγωνικά φατνώματα του τρούλου θυμίζουν αυτά της βασιλικής του Μαξεντίου. Το εσωτερικό κοσμείται από 8 γύψινα αγάλματα αγίων, καθένα σε κόγχη, έργα του Καμίλλο Μαριάνι περί το 1600. Αυτά είναι ένα καλό παράδειγμα γλυπτικής του Μανιερισμού. Το παρεκκλήσιο του Αγ. Φραγκίσκου είναι μία προσθήκη στην αρχαία ροτόντα και περιέχει ένα γλυπτό του Αγ. Φραγκίσκου της Ασίζης από τον Τζάκομο Αντόνιο Φαντσέλλι. Οι μεγάλοι καμβάδες των πλαϊνών βωμών είναι του Τζοβάννι Οντάτσι.

Ο Γερμανός ζωγράφος Γιόχαν Φρήντριχ Όφερμπεκ, ιδρυτής του κινήματος των Ναζαρινών στην τέχνη, είναι θαμμένος εδώ. Επίσης ο ηγούμενος Μπαρρέιρο στον κύριο βωμό και οι καρδινάλιοι Φραντσέσκο Γκαμπριέλλι και Τζιοβάννι Μπόνα του Μονρεάλε.

• Le chiese barocche di Roma, Federico Gizzi, Newton Compton, Rome, 1994

• Κατάλογος εκκλησιών στη Ρώμη