Σαγιάδα Θεσπρωτίας
20°11′40.6″E / 39.623389°N 20.194611°E
Η Σαγιάδα είναι ένα παραθαλάσσιο χωριό του Δήμου Φιλιατών με 515 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2021)[1] και απέχει από την πόλη της Ηγουμενίτσας περίπου 20 χιλιόμετρα ενώ η απόσταση από τους Φιλιάτες είναι περίπου 15 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, η Σαγιάδα αποτέλεσε δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Σαγιάδας. Ο νόμος ήταν σε ισχύ μέχρι το τέλος του 2010, οπότε και αντικαταστάθηκε από τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, με αποτέλεσμα η Σαγιάδα να ενταχθεί στο Δήμο Φιλιατών. Η Σαγιάδα είναι το δυτικότερο σημείο της Ηπειρωτικής Ελλάδας.
| Σαγιάδα | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Ηπείρου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Θεσπρωτίας |
| Δημοτική Ενότητα | Σαγιάδας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Ήπειρος |
| Νομός | Θεσπρωτίας |
| Υψόμετρο | 5 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 515 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 463 00 |
| Τηλ. κωδικός | 2664 |
Ιστορία
Στο δυτικό ύψωμα του χωριού υπήρχε πιθανώς αρχαίος οικισμός, όπως εικάζεται από την ανεύρεση οικοδομικού υλικού (πελεκημένες πέτρες) από αρχαία κτήρια. Η υπόθεση αυτή ενισχύεται και από την εξαιρετική γεωγραφική της θέση στο συγκοινωνιακό δίκτυο (θαλάσσιων και χερσαίων δρόμων) της ευρύτερης περιοχής. [2]
Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας ενημερώνει ότι, με βάση τον κατάλογο της απογραφής του 1845, στους Φιλιάτες κατοικούσαν 60 χριστιανικές οικογένειες. Ο Αραβαντινός μας πληροφορεί επίσης ότι στη θέση της Σαγιάδας, κατά την εποχή του Δεσποτάτου της Ηπείρου, υπήρχε χτισμένη μία σημαντική πόλη της Ηπείρου, η οποία διέθετε φρούριο και το οποίο κατέλαβαν το 1402, οι Βενετοί με τη βοήθεια των Κερκυραίων.[3]
Το 1878, ο Ηπειρώτης λόγιος Βασίλης Ζώτος στο έργο του «Ηπειρωτικαί Μελέται», κάνει αναφορά στο μικρό χωριό της Θεσπρωτίας και μας πληροφορεί ότι η Σαγιάδα απείχε περίπου 3 ώρες από τους Φιλιάτες. Ο Ζώτος μας αναφέρει ότι στη Σαγιάδα υπήρχαν περίπου 1000 Έλληνες και το χωριό διέθετε τελωνείο, προξενικό πρακτορείο και ελληνικό σχολείο.[4]
Ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το 1880 το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών, μας πληροφορεί ότι η Σαγιάδα υπάγονταν στο τμήμα Φιλιατών της επαρχίας Παραμυθιάς και κατοικούσαν περίπου 480 χριστιανοί. Σύμφωνα με τον Κοκκίδη, το χωριό της Σαγιάδας βρισκόταν στη θέση της αρχαίας Μαιανδρίας. Η απόσταση που χώριζε τη Σαγιάδα από τους Φιλιάτες ήταν περίπου 4 ώρες ενώ το λιμάνι απείχε 24 χιλιόμετρα από την Κερκυρα. Ο Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι στη Σαγιάδα υπήρχε τελωνείο, λιμεναρχείο και πολλές αποθήκες.[5]
Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311[1895], έκδοση έβδομη). Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνα με την απογραφή του 1895, η Σαγιάδα ανήκε στον Καζά Φιλιατών, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Ιωαννίνων, το οποίο με τη σειρά του, ανήκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στους Φιλιάτες κατοικούσαν 141 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 593 άτομα (308 άνδρες, 285 γυναίκες).[6][7]
Δημογραφικά στοιχεία
Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 594 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011),[8] εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 879 κατοίκους.[9] Η πρώτη φορά που ο πληθυσμός ξεπέρασε τους 1000 κατοίκους ήταν το 1951 και ήταν και ο μέγιστος αριθμός με 1136 κατοίκους.
Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.[10]
