Πεντοξείδιο του αντιμονίου
Το πεντοξείδιο του αντιμονίου είναι ανόργανη χημική ένωση των στοιχείων αντιμόνιο και οξυγόνο. Ο χημικός τύπος της είναι Sb2O5, αλλά απαντάται σχεδόν πάντα στην ένυδρη μορφή της, Sb2O5·nH2O.
| Πεντοξείδιο του αντιμονίου | |
|---|---|
 | |
| Γενικά | |
| Όνομα IUPAC | Πεντοξείδιο του αντιμονίου |
| Χημικά αναγνωριστικά | |
| Χημικός τύπος | Sb2O5 |
| Μοριακή μάζα | 323,517 amu |
| Αριθμός CAS | 1314-60-9 |
| SMILES | O=[Sb](=O)O[Sb](=O)=O |
| InChI | 1S/5O.2Sb |
| PubChem CID | 14813 |
| ChemSpider ID | 14129 |
| Δομή | |
| Κρυσταλλική δομή στερεού | Κυβικό σύστημα |
| Φυσικές ιδιότητες | |
| Σημείο τήξης | 380 °C (διασπάται) |
| Πυκνότητα | 3,78 gr/cm3 |
| Διαλυτότητα στο νερό | 0,3 gr/100 ml |
| Διαλυτότητα σε άλλους διαλύτες | αδιάλυτο στο νιτρικό οξύ |
| Εμφάνιση | κίτρινη σκόνη |
| Χημικές ιδιότητες | |
| Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa). | |
Κρυσταλλική δομή
Το πεντοξείδιο του αντιμονίου έχει την ίδια μοριακή δομή με τη μορφή B του πεντοξειδίου του νιοβίου, που μπορεί να προκύψει από τη δομή του ρουτιλίου: Το κάθε άτομο αντιμονίου περιβάλλεται από 6 άτομα οξυγόνου σε διάταξη παραμορφωμένου οκταέδρου. Αυτά τα οκτάεδρα μοιράζονται κορυφές και ακμές με τα γειτονικά τους[1]:
 |  |  |
Σύνθεση
Το ένυδρο οξείδιο παρασκευάζεται με υδρόλυση του πενταχλωριούχου αντιμονίου, ή με προσθήκη οξέος σε εξαϋδροξοαντιμονικό κάλιο. Μπορεί επίσης να παρασκευασθεί με οξείδωση του τριοξειδίου του αντιμονίου με νιτρικό οξύ.[2]
Χρήσεις
Το Sb2O5 βρίσκει χρήση ως επιβραδυντικό πυρός στο ABS και άλλα πλαστικά, ως παράγοντας καθιζήσεως στην παραγωγή διοξειδίου του τιτανίου, και κάποιες φορές στην παραγωγή γυαλιού, βαφών και κόλλας.[3][4]
Χρησιμοποιείται επίσης ως ρητίνη ανταλλαγής ιόντων για μερικά κατιόντα σε όξινο διάλυμα, όπως το Na+ (ιδιαίτερα για την επιλεκτική κατακράτησή τους), καθώς και ως καταλύτης πολυμερισμού και οξειδώσεως.
Χημικές ιδιότητες
Το ένυδρο οξείδιο είναι αδιάλυτο στο νιτρικό οξύ, αλλά διαλύεται σε πυκνό διάλυμα υδροξειδίου του καλίου δίνοντας KSb(OH)6 (εξαϋδροξοαντιμονικό κάλιο).[5]
Θερμαινόμενο στους 700 °C το ένυδρο πεντοξείδιο του αντιμονίου (κίτρινη σκόνη) μετατρέπεται σε άνυδρο λευκό στερεό με χημικό τύπο Sb6O13 , το οποίο περιέχει και τρισθενές και πεντασθενές αντιμόνιο. Παραπέρα θέρμανση, στους 900 °C, παράγει μια λευκή αδιάλυτη σκόνη Sb2O4 , που αποτελείται από δύο κρυσταλλικές μορφές α και β. Η μορφή β αποτελείται από πεντασθενές Sb σε διακρυσταλλικά οκτάεδρα και πυραμιδοειδείς μονάδες Sb(III) O4.
Το πεντοξείδιο του αντιμονίου μπορεί να αναχθεί σε μεταλλικό αντιμόνιο, αν θερμανθεί με υδρογόνο ή κυανιούχο κάλιο.[6]