Πανεπιστήμιο του Χάλλε-Βιτεμβέργης

Το Πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης (Universität Wittenberg) ιδρύθηκε το έτος 1502 από τον Φρειδερίκο Γ΄ τον Σοφό, εκλέκτορα της Σαξονίας, καθώς το πνεύμα της Αναγεννήσεως εξαπλωνόταν ευρύτερα στους ανθρώπους.^[3] Ωστόσο η ίδρυσή του επικρίθηκε εντόνως, ιδίως όταν οι περίφημες «95 Θέσεις» του Λούθηρου έφθασαν στον Αλβέρτο του Βρανδεμβούργου, εκλέκτορα και ταυτοχρόνως Αρχιεπίσκοπο του Μάιντς, στον οποίο υπαγόταν ο Φρειδερίκος. Ο Αλβέρτος επέκρινε τον Φρειδερίκο για τις θέσεις του Λούθηρου, θεωρώντας το προσφάτως ιδρυθέν πανεπιστήμιο ως «εκτροφείο» αιρετικών ιδεών. Υπό την επιρροή του Μελάγχθονος, το νέο πανεπιστήμιο έγινε πράγματι ένα κέντρο της προτεσταντικής Μεταρρυθμίσεως - η ίδια η κατοικία του Λούθηρου στη Βιτεμβέργη, το Lutherhaus, ήταν τμήμα της πανεπιστημιόπολης. Αξιοσημείωτος απόφοιτος αυτού του ιδρύματος ήταν ο μεγάλος μαθηματικός και αστρονόμος της Αναγεννήσεως Ραιτικός και διδάσκων ο Βαλέριους Κόρντους, ενώ ο Σαίξπηρ επέλεξε το Πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης ως τόπο σπουδών του γνωστότερου ήρωά του, του Άμλετ, και ο Κρίστοφερ Μάρλοου ως τόπο σπουδών του Δόκτορα Φάουστ.

Το Πανεπιστήμιο του Χάλλε ιδρύθηκε το 1694 κατά σύμπτωση από έναν άλλο Φρειδερίκο Γ΄, τον εκλέκτορα του Βραδεμβούργου, που αργότερα (1701) έγινε ο βασιλιάς Φρειδερίκος Α΄ της Πρωσίας.

Στα τέλη του 17ου αιώνα και στις αρχές του 18ου το Χάλλε έγινε κέντρο του Πιετισμού στην Πρωσία.

Τον 17ο και τον 18ο αιώνα τα πανεπιστήμια αποτελούσαν κέντρα του γερμανικού Διαφωτισμού. Ο Κρίστιαν Βολφ υπήρξε σημαντικός υποστηρικτής του ορθολογισμού και επηρέασε πολλούς Γερμανούς διανοούμενους, όπως τον Καντ. Ο Κρίστιαν Τομάσιους υπήρξε ο πρώτος φιλόσοφος στη Γερμανία που παρέδιδε τις διαλέξεις του όχι στη λατινική, αλλά στη γερμανική γλώσσα. Η Δωροθέα Κριστιάνε Έρξλεμπεν ήταν η πρώτη στην ιστορία γυναίκα γιατρός στη Γερμανία.

Η «θεσμοθέτηση» της τοπικής γλώσσας ως της γλώσσας της διδασκαλίας, η «προτεραιοποίηση» του ορθολογισμού έναντι της θρησκευτικής ορθοδοξίας και η παραχώρηση του ελέγχου στην εργασία τους στους ίδιους τους καθηγητές, ήταν μερικές μόνο από τις καινοτομίες που χαρακτήρισαν το Πανεπιστήμιο του Χάλλε και οδήγησαν στο να μνημονεύεται ως το πρώτο «μοντέρνο» πανεπιστήμιο, του οποίου ο φιλελευθερισμός υιοθετήθηκε μετά από μία περίπου γενιά από το Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν και αργότερα από άλλα γερμανικά και δυτικά πανεπιστήμια.^[3]

Το Πανεπιστήμιο της Βιτεμβέργης έκλεισε το 1813 εξαιτίας των Ναπολεόντειων Πολέμων. Η πόλη της Βιτεμβέργης παραχωρήθηκε στην Πρωσία από το Συνέδριο της Βιέννης το 1815, οπότε το Πανεπιστήμιό της συγχωνεύθηκε με το πρωσικό Πανεπιστήμιο του Χάλλε το 1817. Πήρε τη σημερινή ονομασία του στις 10 Νοεμβρίου 1933.

Υπό το ναζιστικό καθεστώς απολύθηκαν περισσότεροι των δέκα καθηγητών του για πολιτικούς λόγους.

Ακολουθώντας την ευρωπαϊκή ακαδημαϊκή παράδοση, το Πανεπιστήμιο «Μαρτίνος Λούθηρος» του Χάλλε-Βιτεμβέργης έχει εννέα Σχολές, τις εξής:

• Θεολογική
• Νομική και Οικονομική
• Ιατρική
• Φιλοσοφική I (περιλαμβάνει κοινωνιολογία, ιστορία, αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης)
• Φιλοσοφική II (αρχαίες και σύγχρονες γλώσσες, επικοινωνιολογία, μουσικολογία)
• Φιλοσοφική III (παιδαγωγική)
• Σχολή Φυσικών Επιστημών I (βιολογία, βιοχημεία, φαρμακολογία)
• Σχολή Φυσικών Επιστημών II (φυσική, χημεία, μαθηματικά)
• Σχολή Φυσικών Επιστημών III (γεωλογία, γεωπονία, επιστήμη υπολογιστών)

• Ο πανεπιστημιακός Βοτανικός Κήπος (Botanische Garten der Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg), που ιδρύθηκε το 1698.
• Το ιστορικό αστεροσκοπείο του ιδρύματος, που ανεγέρθηκε το 1788 από τον σημαντικό Πρώσο αρχιτέκτονα Καρλ Γκότχαρτ Λάνγκχανς.

Το MLU περιβάλλεται από μια ποικιλία ερευνητικών ιδρυμάτων όπως τα παρακάτω, τα οποία έχουν είτε θεσμικούς, είτε άτυπους αλλά στενούς δεσμούς με το Πανεπιστήμιο, ή συνεργάζονται σποραδικά στα γνωστικά πεδία τους:

• Η Λεοπόλδειος Γερμανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών («Λεοπολντίνα»)
• Το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών του Χάλλε
• Η Εταιρεία Φράουνχοφερ
• Το Ινστιτούτο Λάιμπνιτς Αγροτικής Αναπτύξεως
• Το Ινστιτούτο Λάιμπνιτς Βιοχημείας των φυτών
• Το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
• Το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ Φυσικής των μικροδομών
• Το Κέντρο Περιβαλλοντικών Ερευνών Χέλμχολτς

Το Πανεπιστήμιο διαθέτει τη δική του μουσική ορχήστρα, που ιδρύθηκε το 1779, και μια αρκετά υψηλού κύρους και πολυβραβευμένη^[4] χορωδία, που ιδρύθηκε το 1950. Από κοινού η ορχήστρα και η χορωδία συναποτελούν το λεγόμενο Collegium musicum. Τα μέλη της είναι κυρίως ταλαντούχοι φοιτητές και φοιτήτριες από όλες τις Σχολές του ιδρύματος, αλλά και κάποιοι διδάσκοντες και απόφοιτοι. Η πανεπιστημιακή χορωδία ερμηνεύει τακτικά στο διεθνές Φεστιβάλ Χαίντελ στη γενέτειρα του ίδιου του Χαίντελ, που είναι η Χάλλε.

Το Πανεπιστήμιο «Μαρτίνος Λούθηρος» του Χάλλε-Βιτεμβέργης έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με αρκετά πανεπιστήμια άλλων χωρών, συνήθως με ένα ανά χώρα, όπως τα εξής:

• Αργεντινή: Εθνικό Πανεπιστήμιο της Λα Πλάτα
• Αρμενία: Κρατικό Πανεπιστήμιο του Γερεβάν
• Αυστραλία: Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ
• Αυστρία: Πανεπιστήμιο Ιωάννης Κέπλερ του Λιντς
• Γαλλία: Πανεπιστήμιο Σαρλ ντε Γκωλ – Λίλλη III, Πανεπιστήμιο Παρισίων στη Ναντέρ (Paris X)
• ΗΠΑ: Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας, Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα, Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Ιλινόι
• Ιαπωνία: Πανεπιστήμιο Σενσού, Πανεπιστήμιο «Σοφία», Πανεπιστήμιο Waseda, Πανεπιστήμιο Κεϊό
• Ινδία: Πανεπιστήμιο Τζαβαχαρλάλ Νεχρού στο Νέο Δελχί
• Ισπανία: Πανεπιστήμιο του Αλκαλά
• Ισραήλ: Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, Πανεπιστήμιο Μπεν Γκουριόν της Νεγκέβ, Πανεπιστήμιο Μπαρ-Ιλάν
• Ιταλία: Πανεπιστήμιο του Παλέρμο, Πανεπιστήμιο της Πίζας, Πανεπιστήμιο της Νάπολης
• Καναδάς: Πανεπιστήμιο της Οττάβας
• Κίνα: Πανεπιστήμιο Χημικής Τεχνολογίας του Πεκίνου
• Μογγολία: Εθνικό Πανεπιστήμιο Μογγολίας
• Νότια Αφρική: Πανεπιστήμιο της Πρετόρια, Πανεπιστήμιο Στέλενμπος
• Νότια Κορέα: Εθνικό Πανεπιστήμιο Χανμπάτ (στο Ντέτζον)
• Ουγγαρία: Πανεπιστήμιο του Σέγκεντ
• Περού: Εθνικό Πανεπιστήμιο του Σαν Μάρκος
• Πολωνία: Πανεπιστήμιο του Γκντανσκ, Σιλεσιανό Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας, Πανεπιστήμιο του Πόζναν «Άνταμ Μιτσκιέβιτς», Πανεπιστήμιο του Πόζναν
• Ρουμανία: Πανεπιστήμιο Μπάμπες-Μπολυαί
• Ρωσία: Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας («Λομονόσοφ»), Βασκιρικό Κρατικό Πανεπιστήμιο, Κρατικό Πανεπιστήμιο του Βορόνεζ, Κοινό Ινστιτούτο Πυρηνικών Ερευνών (στη Ντουμπνά)
• Σλοβακία: Πανεπιστήμιο Κομένιους της Μπρατισλάβα, Σλοβακικό Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας (επίσης στην Μπρατισλάβα)
• Συρία: Πανεπιστήμιο της Δαμασκού

Πολλές αξιόλογες προσωπικότητες είχαν φοιτήσει ή δίδαξαν στο νέο Πανεπιστήμιο και μετά τη συγχώνευση του 1817, μεταξύ των οποίων και οι εξής (με ελληνική αλφαβητική σειρά):

• Μάρτιν Άιχλερ (1912-1992), μαθηματικός
• Χέρμαν Άμπερτ (1871-1927), ιστορικός της μουσικής
• Γιούλιους Βελχάουζεν (1844-1918), ανατολιστής και μελετητής των βιβλικών σπουδών
• Βίλχελμ Βέμπερ (1804-1891), φυσικός
• Βίλχελμ Γκεζένιους (1786-1842), ανατολιστής, λεξικογράφος και θεολόγος
• Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ (1927-2016), υπουργός Εσωτερικών και μετέπειτα Εξωτερικών της Δυτικής Γερμανίας
• Καρλ Ίμμερμαν (1796-1840), λογοτέχνης
• Νιτόμπε Ινάτζο (1862-1933), Ιάπωνας εκπαιδευτικός, γεωπόνος και πολιτικός
• Γκέοργκ Κάντορ (1845-1918), μαθηματικός, θεμελιωτής της θεωρίας των συνόλων επί της οποίας βασίζονται πλέον όλα τα μαθηματικά
• Αλεξάντερ Κόντζε (1831-1914), κλασικός αρχαιολόγος
• Χέρμαν Κόχεν (1842-1918), φιλόσοφος
• Χάινριχ Λάουμπε (1806-1884), θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος (στο Χάλλε σπούδασε θεολογία)
• Γιόχαν Φρήντριχ Μέκελ (1781-1833), ανατόμος
• Γκούσταφ Μη (1868-1957), φυσικός
• Καρλ Άντολφ φον Μπάζεντοβ (1799-1854), ιατρός
• Χάινριχ Αντόν ντε Μπαρύ (1831-1888), χειρουργός, βοτανολόγος και μικροβιολόγος, από τους θεμελιωτές της φυτοπαθολογίας
• Έμιλ φον Μπέρινγκ (1854-1917), ιατρός, Βραβείο Νόμπελ 1901
• Φρίντριχ Μπλας (1843-1907), κλασικός ελληνιστής φιλόλογος
• Γιούλιους Όσκαρ Μπρέφελντ (1839-1925), βοτανολόγος και μυκητολόγος
• Φρήντριχ Ερνστ Ντορν (1848-1916)
• Ερνστ Ντύμλερ (1830-1902), ιστορικός
• Ντιμίτρι Ουζνάτζε (1886-1950), Γεωργιανός ψυχολόγος
• Γιούλιους Πλύκερ (1801-1868), μαθηματικός και φυσικός
• Άουγκουστ Φρήντριχ Ποτ (1802-1887), πρωτοπόρος της γλωσσολογίας
• Βέρνερ Ράουχ (1913-2000), βιολόγος, βοτανολόγος
• Άλμπρεχτ Ριτσλ (1822-1889), θεολόγος
• Ντήντεριχ Φραντς Λέοναρντ φον Σλέχτενταλ (1794-1866), βοτανολόγος
• Μαξ Σούλτσε (1825-1874), μικροανατόμος και κυτταρολόγος
• Όσβαλντ Σπένγκλερ (1880-1936), ιστορικός και φιλόσοφος
• Κουρτ Πόλυκαρπ Γιόακιμ Σπρένγκελ (1766-1833), βοτανολόγος και ιστορικός της ιατρικής
• Χέρμαν Στάουντινγκερ (1881-1965), χημικός, Βραβείο Νόμπελ 1953
• Αλεκσάντρας Στουλγκίνσκις (1885-1969), Πρόεδρος της Λιθουανίας
• Άουγκουστ Τόλουκ (1799-1877), θεολόγος, πάστορας και ιστορικός
• Καρλ Τσήγκλερ (1898-1973), χημικός, Βραβείο Νόμπελ 1963
• Μαξ Τσορν (1906-1993), μαθηματικός
• Ντάνιελ Φορλέντερ (1867-1941), χημικός, πρωτοπόρος παρασκευαστής υγρών κρυστάλλων
• Σβεν Χέντιν (1865-1952), Σουηδός γεωγράφος, εξερευνητής και συγγραφέας
• Γκούσταφ Χερτς (1887-1975), πειραματικός φυσικός, Βραβείο Νόμπελ 1925
• Έουγκεν Χούμπερ (1849-1923), Ελβετός νομικός
• Έντμουντ Χούσερλ (1859-1938), φιλόσοφος

• The New Encyclopaedia Britannica, Σικάγο 2007

• Επίσημος ιστότοπος (στην αγγλική)