ΞηρασίαΜογγολική γαζέλα νεκρή από ξηρασίαΚολοκυθιές υποφέρουν από ξηρασία
Η ξηρασία ή ανομβρία είναι περίοδος μειωμένης βροχόπτωσης (κάτω του μέσου όρου) σε μια δεδομένη περιοχή, με αποτέλεσμα την παρατεταμένη έλλειψη νερού, είτε στη ατμοσφαιρική, την επιφανειακή ή υπόγεια μορφή του. Η ξηρασία μπορεί να διαρκέσει επί μήνες ή χρόνια και μπορεί να καταγραφεί ως ξηρασία στο σύντομο χρονικό διάστημα των 15 ημερών[1]. Είναι δυνατόν να έχει σημαντικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα και τη γεωργία της πληγείσας περιοχής[2], καθώς και εντάσεις στην τοπική οικονομία[3]. Οι ετήσιες ξηρές εποχές στις τροπικές ζώνες αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες της ξηρασίας και των επακόλουθων πυρκαγιών των θάμνων. Περίοδοι υψηλών θερμοκρασιών μπορεί να επιδεινώσουν σημαντικά τις συνθήκες ξηρασίας, επιταχύνοντας την εξάτμιση των υδρατμών.
Πολλά είδη φυτών, όπως εκείνα της οικογένειας Cactaceae (κάκτοι), έχουν προσαρμοσμένη κηρώδη επιφάνεια, προκειμένου να ενισχύσουν την ικανότητά τους να αντέχουν σε συνθήκες ξηρασίας. Κάποιοι άλλα είδη φυτών επιβιώνουν στις ξηρές περιόδους, με θαμμένους σπόρους. Η ημιμόνιμη ξηρασία παράγει άγονα περιβάλλοντα, όπως ερήμους και λιβάδια[4]. Παρατεταμένες ξηρασίες έχουν προκαλέσει μαζικές μεταναστεύσεις και ανθρωπιστικές κρίσεις. Τα περισσότερα άγονα οικοσυστήματα έχουν εγγενώς χαμηλή παραγωγικότητα. Η πλέον παρατεταμένη ξηρασία ποτέ στον κόσμο στην καταγραμμένη ιστορία συνέβη στην έρημο Ατακάμα στη Χιλή (400 χρόνια)[5].
Κατά την μετεωρολογία, όταν η περίοδος έλλειψης βροχοπτώσεων δεν ξεπερνάει τις λίγες εβδομάδες, η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται «ανόμβριο διάλειμμα». Αντίθετα όταν η ανομβρία παρατείνεται για πολλούς μήνες τότε γίνεται λόγος για ξηρασία[6]. Η Ανομβρία αντιμετωπίζεται κατά ένα μέρος με τεχνητή βροχή.
Μετεωρολογική ξηρασία: Είναι η μείωση των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων μιας περιοχής σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο σημαντικά κάτω από το μέσο όρο της ή κάτω από μία κρίσιμη τιμή που καθορίζει την έναρξη της ξηρασίας.
Γεωργική ξηρασία: Είναι η μείωση της υγρασίας του εδάφους σε τέτοιο βαθμό ώστε η γεωργική παραγωγή να μειώνεται σημαντικά ή η μείωση της υγρασίας του εδάφους περισσότερο από την εξατμισοδιαπνοή κατά την κρίσιμη περίοδο ανάπτυξης των φυτών.
Η ξηρασία είναι σύνηθες, επαναλαμβανόμενο χαρακτηριστικό του κλίματος στα περσσότερα μέρη του κόσμου. Είναι ένα από τα πρωιμότερα καταγραμμένα κλιματικά συμβάντα, παρόν στο έπος του Γκιλγκαμές και συνδεδεμένο με την ιστορία του Ιωσήφ στην Βίβλο και της μεταγενέστερης Εξόδου από την αρχαία Αίγυπτο[7]. ΟΙ μεταναστεύσεις των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών το 9.500 π.Χ. στην Χιλή συνδέθηκαν με το φαινόμενο της ξηρασίας[8], όπως και η έξοδος των σύγχρονων ανθρώπων προς τον υπόλοιπο κόσμο περίπου 135.000 χρόνια π.Χ.[9].