Νομοθετική Συνέλευση (Σαμόα)
Η Νομοθετική Συνέλευση (στη γλώσσα Σαμόα: Fono Aoao Faitulafono a Samoa), επίσης γνωστή ως το Κοινοβούλιο της Σαμόα (Σαμόα: Palemene o Samoa), είναι το εθνικό νομοθετικό σώμα της Σαμόα, με έδρα την Απία, όπου βρίσκεται η κεντρική διοίκηση της χώρας.[1] Το κτήριο που στεγάζεται και συνεδριάζει η συνέλευση έχει σχήμα κυψέλης, με βάση την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της χώρας.
Νομοθετική Συνέλευση των Σαμόα Fono Aoao Faitulafono o Samoa | |
|---|---|
| 17ο Κοινοβούλιο | |
 | |
| Είδος | |
| Τύπος | Μονοθάλαμο |
| Ιστορία | |
| Ίδρυση | 1 Ιανουαρίου 1962 |
| Ηγεσία | |
| O le Ao o le Malo | Βαλετόα Σουαλαούβι Β΄ Από 21 Ιουλίου 2017 |
| Πρόεδρος | Παπαλίι Λίο Ταέου Μασιπάου Από 24 Μαΐου 2021 |
| Αντιπρόεδρος | Αουαπαάου Μουλιπόλα Αλοϊταφούα, FAST Από 24 Μαΐου 2021 |
| Πρωθυπουργός | Φιαμέ Ναόμι Ματαάφα, FAST Από 24 Μαΐου 2021 |
| Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης | Τουάλα Ιοσέφο Πονιφάσιο, FAST Από 24 Μαΐου 2021 |
| Αρχηγός της Αντιπολίτευσης | Τουιλαέπα Σαϊλέλε Μαλιελεγκαόι, HRPP Από 27 Ιουλίου 2021 |
| Δομή | |
| Έδρες | 54 |
 | |
Κοινοβουλευτικές Ομάδες | Κυβέρνηση (32)
Αντιπολίτευση (22)
|
| Διάρκεια | Έως και 5 έτη |
| Εκλογές | |
| Πλειοψηφικό σύστημα | |
Τελευταία εκλογή | 9 Απριλίου 2021 |
Επόμενη εκλογή | πριν ή κατά τον Απρίλιο του 2026 |
| Τόπος συνεδριάσεων | |
 | |
| Μαότα, Τιαφάου, Άπια | |
| Ιστοσελίδα | |
| www.palemene.ws | |
Το Κοινοβούλιο της Σαμόα αποτελείται από δύο μέρη: τον O le Ao o le Malo (αρχηγός του κράτους) και την Νομοθετική Συνέλευση.
Στη γλώσσα των Σαμόα, η Νομοθετική Συνέλευση της Σαμόα αναφέρεται μερικές φορές ως Samoan Fono ενώ η κυβέρνηση της χώρας αναφέρεται ως Malo. Η λέξη fono είναι ένας όρος στη Σαμόα και στην Πολυνησία για συμβούλια ή συνεδριάσεις μεγάλες και μικρές και ισχύει για τις εθνικές συνελεύσεις και τα νομοθετικά σώματα, καθώς και για τα τοπικά συμβούλια χωριών.
Η σύγχρονη κυβέρνηση της Σαμόα υπάρχει σε εθνικό επίπεδο παράλληλα με το σύστημα διακυβέρνησης και κοινωνικής οργάνωσης κυρίως των ιθαγενών fa'amatai της χώρας.[2] Από μόνος του, ο O le Ao o le Malo μπορεί να συγκαλέσει τη Νομοθετική Συνέλευση και μπορεί να αναβάλει ή να διαλύσει το Κοινοβούλιο, προκειμένου είτε να τερματίσει μια κοινοβουλευτική περίοδο είτε να προκηρύξει γενικές εκλογές για λογαριασμό του πρωθυπουργού της Σαμόα.
Ιστορία
Η Σαμοανή Fono προέρχεται από την Νομοθετική Συνέλευση της Δυτικής Σαμόα που συστάθηκε επί νεοζηλανδικής διακυβέρνησης στις αρχές του 20ού αιώνα. Όταν η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1962, η 5η Νομοθετική Συνέλευση έγινε το 1ο Κοινοβούλιο της Δυτικής Σαμόα.[3]
Αρχηγός κράτους
Ο εθιμοτυπικός αρχηγός κράτους ή O le Ao o le Malo εκλέγεται από το Fono για πενταετή θητεία. Η παραμονή του στο αξίωμα περιορίζεται σε 2 θητείες. Επίσης, ο ίδιος μπορεί να διαλύσει τη Συνέλευση, έπειτα από πρόταση του πρωθυπουργού.
Εκλογές
Οι εκλογές διεξάγονται με απλό πλειοψηφικό σύστημα. Η Σαμόα διαιρείται σε 51 μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες. Οι ψηφοφόροι πρέπει να είναι πολίτες των Σαμόα και ηλικίας από 21 ετών και πάνω.[4] Για να είναι κανείς υποψήφιος, πρέπει να έχει δικαίωμα ψήφου, και να κατέχει τον τίτλο matai.[5]
Τελευταίες εκλογές
Οι πιο πρόσφατες εκλογές διεξήχθησαν στις 9 Απριλίου 2021.[6]
Κατάλογος προέδρων της Νομοθετικής Συνέλευσης
Ο Πρόεδρος της Νομοθετικής Συνέλευσης εκλέγεται από τα μέλη της για θητεία 5 ετών.[7]Από το 1948 έως το 1957 ο Ύπατος Αρμοστής ασκούσε και καθήκοντα προέδρου της Νομοθετικής Συνέλευσης.
| Όνομα (γέννηση-θάνατος) | Περίοδος |
|---|---|
| Φράνσις Γουίλιαμ Βέλκερ (1896-1954) | 1948–1949 |
| Γκάι Ρίτσαρντσον Πάουλις (1905-1994) | 1949–1957 |
Πρόεδροι της Νομοθετικής Συνέλευσης
| Όνομα (γέννηση-θάνατος) | Από | Έως | Παραπομπές |
|---|---|---|---|
| Λαουφατασάγκα Καλάπου | 1957 | 1961 | [8] |
| Αμόα Ταουσίλια (1922-) | 1961 | 1967 | [8] |
| Μαγκέλε Άτε (1921-1982) | 1967 | 1973 | [8] |
| Τολεαφόα Ταλιτίμου (1918-1980[9]) | 1973 | 1976 | [10] |
| Λεότα Λεουλουαγιάλιι Ιτουάου Άλε (19??-2016[11]) | 1976 | 1979 | [8] |
| Δρ Τουούου Φαλετοέσε | 1979 | 1982 | |
| Αϊόνο Νουμονάλο Σοφάρα | 1982 | 1988 | [8] |
| Αεάου Πενιαμίνα (1942-)[12] | 1988 | 1991 | [13] |
| Φατού Βαϊλί Ασαμασάγκα | 7 Μαΐου 1991 | 1995 | |
| Λεαουπέπε Τολεαφόα Φααφίσι (περ. 1947-)[14] | 1996 | 2006 | [15] |
| Τολοφουαϊβαλελέι Φαλεμόε Λεϊαταούα | 22 Απριλίου 2006 | 18 Μαρτίου 2011 | [16] |
| Λααούλι Λεουατέα Πολαταϊβάο Φόσι | 18 Μαρτίου 2011 | 16 Μαρτίου 2016 | [17] |
| Λεαουπέπε Τολεαφόα Φααφίσι (περ. 1947-) | 16 Μαρτίου 2016 | 9 Απριλίου 2021 | [18] |
| Παπαλίι Λίο Ταεάου Μασιπάου (περ. 1954-)[19] | 24 Μαΐου 2021 | Σήμερα |
