Μαραθώνας Αιαντίδας
- Λήμμα
- Συζήτηση
Εργαλεία
Γενικά
Εκτύπωση/εξαγωγή
![]() Επιτύμβια στήλη της Παυσιμάχης, η οποία κρατάει πυξίδα και δίπλα της η θεραπαινίδα. Βρέθηκε στον Μαραθώνα. Περίπου 375-350 π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα. | |
Γενικά στοιχεία | |
---|---|
Ονομασία | Μαραθών |
Άλλες ονομασίες | Μαραθωνία, Μαραθώνιον |
Κύριος οικισμός | Μαραθώνας |
Διοικητικά στοιχεία | |
Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αττικής |
Ονομασία δήμου | Δήμος Μαραθώνος, Δήμος Μαραθωνίων |
Ονομασία δημότη | Μαραθώνιος |
Φυλή | Αιαντίδα |
Τριττύς | Παραλίας |
Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
Αριθμός βουλευτών | |
1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ. | 10 |
2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ. | 10 |
3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ. | 13 |
4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
Ιστορική εξέλιξη | |
Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
Λήξη | 3ος αιώνας |
Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Μαραθώνος |
Λατρευτικές παραδόσεις | |
Μυθολογία | Μαραθών |
Αρχαιολογία | |
Εκθέματα | Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα |
Περιοχή | |
Αρχαία Αττική Σήμερα: θέση Πλάσι, βορειοδυτικά της προϊστορικής ακρόπολης, Μαραθώνας Αττικής | |
![]() | |
Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής | |
Ο Μαραθών ή Μαραθώνας ή Μαραθωνία ή Μαραθώνιον (αρχαία ελληνικά: Μαραθών), (ο δήμος: Μαραθώνος, Μαραθώνα), ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αιαντίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας). Η μεγάλη φήμη του οφείλεται κατά κύριο λόγο στη νίκη των Αθηναίων και των Πλαταιέων εναντίων των Περσών, Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο του 490 π.Χ. και το θρυλικό αγώνα του ημεροδρόμου, σύμφωνα με τον Λουκιανό, δρομέα Φειδιππίδη, ο οποίος ενέπνευσε το ομώνυμο άθλημα του Μαραθωνίου Δρόμου.
Η ονομασία του δήμου παραπέμπει ετυμολογικά στον «Μάραθο», (αρχαία ελληνικά: μάραθον ή μάραθος,[1] ο μάραθος ή το μάραθο ή το φοινόκιο, επιστημονική ονομασία: Μάραθον το κοινόν, Foeniculum vulgare), φυτό το οποίο ήταν ευρέως διαδεδομένο στην πεδιάδα του Μαραθώνα, με τη πιθανότητα, είτε το φυτό να πήρε το όνομά του από την πόλη, καθώς αυτή αναφέρεται ήδη από την ομηρική εποχή,[2] είτε αντίστροφα.[3] Κυριολεκτικά το όνομα της πόλης θα ήταν τότε: τόπος γεμάτος με μάραθα.
Το όνομα του Μαραθώνα, πιθανώς επίσης να προέρχεται από τον γενάρχη των Μαραθωνίων, μυθικό επώνυμο ήρωα Μαραθώνα ή Μάραθο, ο οποίος, σύμφωνα με τον Παυσανία, ήταν γιος του βασιλιά της Σικυώνας Εποπέα και εγγονός ή, σύμφωνα με άλλη εκδοχή, δισέγγονος του θεού Ποσειδώνα και της Κανάκης. Ο Μαραθών κατέφυγε στην Αττική, λόγω της σκληρότητας του πατέρα του. [4][5][6][7]
Σύμφωνα με τον Πλούταρχο ο Μαραθών συνόδευσε και τους Διόσκουρους, που εισέβαλαν στην Αττική προκειμένου να απελευθερώσουν την μικρή αδελφή τους Ελένη, η οποία έγινε γνωστή μεταγενέστερα, ως η Ωραία Ελένη, την οποία είχε απαγάγει ο Θησέας, με την βοήθεια του Πειρίθου, με σκοπό να την παντρευτεί, όταν εκείνη μεγαλώσει και την είχε κρύψει στις Αφίδνες. Από εκεί, αφού ελευθέρωσαν την αδελφή τους, απήγαγαν τη μητέρα του βασιλιά της Αθήνας, την Αίθρα και βοήθησαν να ανέβει στον θρόνο της Αθήνας ο Μενεσθέας, εκμεταλλευόμενοι και την απουσία του Θησέα, ο οποίος ήταν φυλακισμένος στον Άδη.[8][9]
Ο δήμος του Μαραθώνος, ήταν δήμος της Παραλίας.[10] Βρίσκεται διαχρονικά ανάμεσα στο Πεντελικό όρος και την Πάρνηθα, 40 περίπου χιλιόμετρα από την Αθήνα, στις ανατολικές ακτές της Αττικής, στην περιοχή Πλάσι, βορειοδυτικά της προϊστορικής ακρόπολης[11]
Οι πρώτες δοκιμαστικές ανασκαφές στην περιοχή Πλάσι, ο οποίος είναι χαμηλός λόφος (ανάμεσα στην κοίτη του χειμάρρου Χαράδρα, στα ανατολικά, και του ρέματος Σκούπα στα δυτικά) που βρίσκεται στο κέντρο της πεδιάδας του Μαραθώνα, κοντά στην ακτή, περίπου 1,5 χιλιόμετρο βορειοανατολικά του Τύμβου του Μαραθώνα και περίπου 2 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Τροπαίου της Μάχης του Μαραθώνα,[12] ξεκίνησαν το 1970 από τον Ευθύμιο Μαστροκώστα και τον Σπυρίδωνα Μαρινάτο και αποκάλυψαν ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας σε πολύ μεγάλη έκταση, αλλά τα αποτελέσματα των ανασκαφών αυτών δεν μελετήθηκαν και δεν δημοσιεύτηκαν πλήρως, με μικρές εξαιρέσεις. Μικρές αναφορές γίνονται κατά το 1988 και από τον αρχιτέκτονα και αρχαιολόγο Ιωάννη Τραυλό, ο οποίος από το 1980 εκπόνησε τμηματικό τοπογραφικό των ανασκαφών. Οι δοκιμαστικές ανασκαφές απόδειξαν παρόλλα αυτά τη συνεχή ανθρώπινη παρουσία και δραστηριότητα στο Πλάσι και τη διαχρονική κατοίκηση της θέσης από την προϊστορία μέχρι και την ύστερη αρχαιότητα.[13] Οι κανονικές ανασκαφές στο Πλάσι ξεκίνησαν τον Μάιο του 2014 ως ερευνητικό πρόγραμμα του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών,[14] με διττό χαρακτήρα, εκπαιδευτικό και ερευνητικό, και συνεχίζονται[15] σε συνεργασία και με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, ενώ συμμετοχή σε προγράμματα με τις "Πολιτιστικές Διαδρομές" έχει και ο Σύλλογος Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Μαραθώνα.[16]
Το Πρωτοελλαδικό νεκροταφείο στο Τσέπι, θέση στα ανατολικά του λόφου Κοτρώνι, στον Βρανά, εντοπίσθηκε και ερευνήθηκε αρχικά μεταξύ του 1970-1973, από τον αρχαιολόγο Σπυρίδωνα Μαρινάτο. Από το 1997 τις ανασκαφές συνέχισε η καθηγήτρια της Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρία Παντελίδου-Γκόφα.[17] Επίσης στην περιοχή του Βρανά,[3] εκτός από το νεκροταφείο και τον λεγόμενο Τύμβο των Πλαταιέων συμμάχων των Αθηναίων κατά την μάχη του Μαραθώνα[18] βρίσκεται και το Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα.[18]
Ο δήμος του Μαραθώνος ήταν μέλος της Τετράπολης[19] ή Υττηνίας[20] της Αττικής, η οποία με τη σειρά της αποτελούσε μια από τις δώδεκα περιφέρειες-πόλεις της Δωδεκάπολης Κεκροπίας. Ο Στράβων, αναφερόμενος στον ιστορικό Φιλόχορο και το έργο του «Ατθίς» (ή Ατθίδες ή Ιστορίαι) λέει ότι η Τετράπολις (Οινόη, Προβάλινθος, Τρικόρυθος, Μαραθών) ήταν μια από τις δώδεκα πόλεις, οι οποίες ιδρύθηκαν στην Αττική από τον μυθικό βασιλιά της Αθήνας, Κέκροπα και αργότερα ο Θησέας την ένωσε με την πόλη της αρχαίας Αθήνας.[21][9]
Με εξαίρεση την Προβάλινθο, η οποία ανήκε στην Πανδιονίδα φυλή, οι υπόλοιπες τρεις πόλεις (Οινόη, Τρικόρυθος, Μαραθών) ανήκαν στην Αιαντίδα φυλή. Από τις τέσσερις πόλεις, οι οποίες συναποτελούσαν την Τετράπολη, ο Μαραθώνας εθεωρείτο σαφώς, ως ο πιο σημαντικός.
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[22] ως μέλος της Αιαντίδας φυλής, συμμετείχε με 10 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν επίσης με 10 βουλευτές ενώ την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) αντιπροσωπευόταν με 13 βουλευτές στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.
Ο δημότης του αρχαίου Μαραθώνος ονομαζόταν Μαραθώνιος.[23][24]Αν και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ως προς την ημερομηνία της ίδρυσης του Μαραθώνα, η αναφορά της πόλης σε απόσπασμα της Οδύσσειας του Ομήρου καταδεικνύει τη σημασία αυτού του οικιστικού κέντρου, ακόμη και σε εκείνη την μακρινή εποχή.[2]
Το 545 π.Χ. ο Πεισίστρατος αποβιβάστηκε στον Μαραθώνα, βάδισε προς την αρχαία Αθήνα και επανίδρυσε, για δεύτερη φορά, την τυραννία.[25]
Στο Μαραθώνα σύμφωνα με τη ελληνική μυθολογία, ο βασιλιάς της Αθήνας Θησέας έπιασε τον Ταύρο της Κρήτης, ο οποίος προξενούσε καταστροφές στον κάμπο του Μαραθώνα. [26][27][28] Σύμφωνα με τη μυθολογία αρχικά ο Ηρακλής αιχμαλώτισε τον ταύρο κατά τον 7ο άθλο του και τον πήγε στις Μυκήνες, όπου και τον παρέδωσε στον Ευρυσθέα. Εκείνος τρομαγμένος τον ελευθέρωσε και τότε ο ταύρος, διασχίζοντας την Πελοπόννησο, έφτασε στο Μαραθώνα, όπου συνέχισε τις καταστροφές. Ο Αιγέας, βασιλιάς της αρχαίας Αθήνας, ανέθεσε την εξόντωση του στον Ανδρόγεω, γιο του Μίνωα, ο οποίος είχε στεφθεί νικητής στα Παναθήναια. Όμως ο Ανδρόγεως απέτυχε να σκοτώσει τον ταύρο χάνοντας τη ζωή του. Ο Θησέας, κατόρθωσε να αιχμαλωτίσει τον ταύρο χωρίς τη χρήση όπλων και τον περιέφερε σύμφωνα με τον Πλούταρχο σε διάφορες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Τελικά θυσίασε τον ταύρο της Κρήτης, στον Δελφίνιο Απόλλωνα.
Οι κάτοικοι Μαραθώνα ισχυρίζονταν ότι ήταν οι πρώτοι, οι οποίοι ξεκίνησαν την θρησκευτική λατρεία προς τον Ηρακλή, προς τιμήν του οποίου είχαν επιλέξει ένα κτίσμα–καταφύγιο στην πεδιάδα του Μαραθώνα.[4][5] Η τοποθεσία του κτιρίου αυτού, στο οποίο επίσης οι Αθηναίοι και λοιποί Έλληνες είχαν στρατοπεδεύσει πριν από την Μάχη του Μαραθώνα, εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης, μεταξύ των ερευνητών.
Στην περιοχή του δήμου υπήρχαν επίσης δυο ιερά του Διονύσου.[29]
Η μορφολογία της πεδιάδας του Μαραθώνα κατά τον πέμπτο αιώνα π.Χ. βασικά διχάζει τους ιστορικούς, καθώς η μορφή της ακτογραμμής, η φύση του μεγάλου βάλτου της περιοχής και η επέκτασή του δεν έχουν οριστικά διευκρινιστεί. Τα περισσότερα προβλήματα προκύπτουν και για την ακριβή θέση των οικισμών, οι οποίοι βρίσκονταν στην πεδιάδα, ξεκινώντας με το δήμο του Μαραθώνα, του οποίου σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, το μεγαλύτερο μέρος των κτισμάτων του, θεωρείται ότι είναι τώρα κάτω από το νερό, λόγω της εξέλιξης της ακτής, ενώ σύμφωνα με άλλους ερευνητές μπορούν να ταυτιστούν τα διάφορα ερείπια, ενώ σύμφωνα με άλλους ερευνητές ο οικισμός αποτελούνταν μόνο από διάσπαρτες οικίες και όχι αστικό κέντρο, ενώ με βάση την άποψη του αρχαιολόγου Γεωργίου Σωτηριάδη υπήρχε αστικό κέντρο της αρχαίας πόλης μαζί με την ακρόπολή της, το επίνειο, το προάστειο, ιερά και άλση.[30] Υπάρχουν επίσης διάφορες θεωρίες για το ιερό του Ηρακλή και τα μνημεία τα οποία ανεγέρθησαν μετά τη Μάχη του Μαραθώνα.
Η πεδιάδα του Μαραθώνα είναι ο τόπος όπου διεξήχθη, το 490 π.Χ. η Μάχη του Μαραθώνα, κατά τη διάρκεια της πρώτης περσικής εισβολής στην Ελλάδα: Σε αυτήν τη μάχη οι λίγες στρατιωτικές μονάδες, οι οποίες συγκεντρώθηκαν από τους Αθηναίους και Πλαταιείς κατάφεραν να νικήσουν το στρατό του Δαρείου Α΄, ο οποίος υπερείχε αριθμητικά, όντας σχεδόν ο διπλάσιος. Οι Πέρσες, αφού πέρασαν την Αττική, στρατοπέδευσαν στον Μαραθώνα, μετά από συμβουλή του Ιππία.[31] Αρχηγός της αθηναϊκής δύναμης ήταν ο Μιλτιάδης, ο οποίος ήξερε καλά τις περσικές τακτικές, γι' αυτό και οι Αθηναίοι αποφάσισαν να κλείσουν τις δύο εξόδους των στενών του Μαραθώνα. Ταυτόχρονα, ο Φειδιππίδης, κήρυκας και δρομέας από την Αθήνα, στάλθηκε στη Σπάρτη για να ζητήσει βοήθεια,[32] αλλά οι Σπαρτιάτες, επικαλούμενοι θρησκευτικούς λόγους, απάντησαν ότι θα στείλουν στρατό μετά την πανσέληνο. Μόνο χίλιοι οπλίτες, από τις Πλαταιές, έφθασαν στον Μαραθώνα για να βοηθήσουν τους Αθηναίους.[33] Σύμφωνα με ιστορικούς, καθώς το περσικό πεζικό θα αντιμετώπιζε τους Αθηναίους στον Μαραθώνα το περσικό ιππικό είχε μεταφερθεί στα πλοία, έτσι ώστε να επιτεθεί, πλέοντας μπροστά από το Ακρωτήριο του Σουνίου, κατευθείαν στην Αθήνα.[34] Οι Αθηναίοι, σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, έκαναν αυτοί την πρώτη κίνηση, επιτιθέμενοι στους Πέρσες στον Μαραθώνα, νικώντας τους και στη συνέχεια συγκεντρώθηκαν σπεύδοντας στην Αθήνα για να σώσουν την πόλη τους[35] αφήνοντας μερικά τμήματα επιφυλακής στο πεδίο της μάχης.[36] Μόλις οι Αθηναίοι ξαναβρέθηκαν ετοιμοπόλεμοι εκ νέου στην Αθήνα, οι Πέρσες εγκατέλειψαν την επίθεση, επιστρέφοντας στην Ασία.[35] Ιστορικοί πιθανολογούν ότι ίσως οι Αλκμεωνίδες να έδιναν σήμα επίθεσης προς τους Πέρσες χρησιμοποιώντας μια ασπίδα,[34] αλλά για την αλήθεια αυτού του γεγονότος, υπάρχουν πολλές αμφιβολίες. Σε ανάμνηση της Μάχης του Μαραθώνα δημιουργήθηκε αμέσως μετά, ο Σορός ή Σωρός (αρχαία ελληνικά: Σορός ή Σωρός) ή γνωστότερος ως ο Τύμβος των Μαραθωνομάχων, ενώ σύμφωνα με έρευνες, το 192, διαμορφώθηκε από τον Ηρώδη τον Αττικό, είτε εκ νέου ο ίδιος ο τύμβος, είτε/και ο περιβάλλοντας χώρος, ως πάρκο–χώρος μνήμης, το οποίο χαρακτηρίζεται με την παρουσία αναμνηστικής πλάκας για την μάχη.[9]
Σήμερα στην περιοχή της μάχης υπάρχει ο Τύμβος των Μαραθωνομάχων ή τυμβόχωστος των Μαραθωνομάχων τάφος. Με βάση τις ανασκαφές που έγιναν στην Κυνουρία, στην ρωμαϊκής εποχής βίλλα του Ηρώδη του Αττικού, την γνωστή και ως Έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού και ξεκίνησαν από την Ε΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων[37] το 1978 από τον Γεώργιο Σταϊνχάουερ και τον Παναγιώτη Φάκλαρη, το 1984 ως το 1987 και το 1989 από την Αλκμήνη Σταυρίδη και κατά τη δεκαετία του 1990 υπό την εποπτεία του Θεόδωρου Σπυρόπουλου,[38] έχει βρεθεί ενεπίγραφη στήλη με ονόματα πεσόντων στη μάχη του Μαραθώνα.
Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τη σύσταση του τύμβου του Μαραθώνα, στον οποίο έχει ανευρεθεί υλικό και από μεταγενέστερες εποχές, καθώς και λόγω της ανεύρεσης κεφαλής του Ηρώδη του Αττικού κοντά στον τύμβο, έχει οδηγήσει τον αρχαιολόγο Γεώργιο Θ. Σπυρόπουλο στο συμπέρασμα, ότι πιθανώς ο τύμβος αυτός είναι δημιούργημα του ίδιου του Ηρώδη. Συγκεκριμένα, φαίνεται να επιβεβαιώνεται η μαρτυρία του Ηροδότου, ότι οι πεσόντες Αθηναίοι ετάφησαν σε ιδιαίτερους τάφους με στήλες, στις οποίες αναγράφονταν τα ονόματά τους, κατά φυλή. Αργότερα ο Ηρώδης ο Αττικός, του οποίου η οικογένεια καταγόταν από τον Μαραθώνα, προχώρησε σε ανάπλαση του χώρου δημιουργώντας τον περιβάλλοντα χώρο του τύμβου ή/και τον ίδιο τον τύμβο και μετέφερε επίσης τις στήλες με τα ονόματα των πεσόντων στην έπαυλή του στην Κυνουρία, ως εκδήλωση προγονολατρείας.[39][9]
Στην περιοχή του Βρανά έχει ανασκαφεί μερικώς και δεύτερος ταφικός τύμβος, με 11 ταφές ανδρών, ο οποίος χρονογείται στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Μερικοί ταυτίζουν αυτόν τον τύμβο με τον Τύμβο των Πλαταιέων, ωστόσο με την αναφορά της λέξης «λεγόμενο»,[18][40] η υπόθεση αυτή δείχνει ότι δεν έχει ακόμα απόλυτα επιβεβαιωθεί.
Ο Έφηβος του Μαραθώνα, είναι χάλκινο γλυπτό, το οποίο χρονολογείται περί το 340-330 π.Χ. και βρέθηκε στον κόλπο του Μαραθώνα το 1925. Εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Στον Βρανά, εκτός από τον πιθανό Τύμβο των Πλαταιέων του 5ου αι. π.Χ.βρίσκεται και το Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα, το οποίο ανάμεσα στα εκθέματά του περιλαμβάνει ευρήματα από τη Νεολιθική έως την ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο, ενώ στον περιβάλλοντα χώρο του, υπάρχει και νεκροταφείο της Μέσης Εποχής του Χαλκού.[18]
Η κατοίκηση της περιοχής του Μαραθώνα συνεχίστηκε και στα χρόνια που ακολούθησαν την κλασική εποχή. Μετά την αρχαιότητα, όμως και για μακρύ χρονικό διάστημα χάνονται τα ίχνη του δήμου. Φαίνεται ότι κάποια στιγμή, σύμφωνα με τον Πλίνιο το χωριό του Μαραθώνα είχε εξαφανιστεί.[41] Μετά την επανίδρυση του Ελληνικού Κράτους ο Μαραθώνας, το 1835, ορίστηκε αρχικά έδρα του τότε Δήμου Μαραθώνος, ο οποίος δήμος καταργείται το 1912 και στη θέση του δημιουργείται κοινότητα Μαραθώνα, η οποία μετατρέπεται εκ νέου σε δήμο το 1989, διατηρώντας την ίδια μορφή μέχρι τα τέλη του 2010. Με την εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης ο Μαραθώνας αποτελεί πλέον έδρα του νέου διευρυμένου Δήμου Μαραθώνος. Το 2001, ο Μαραθώνας είχε 23.974 κατοίκους, ενώ το 2011, υπολογίζονταν, με βάση την επίσημη απογραφή, σε 33.423 κατοίκους.
Προς τα τέλη του 19ου αιώνα ενσαρκώθηκε η ιδέα του Πιερ ντε Κουμπερτέν για αναβίωση των νέων Ολυμπιακών Αγώνων. Αναζητώντας το κύριο άθλημα, το οποίο θα μπορούσε να θυμίζει την αθλητική δόξα της αρχαίας Ελλάδας, η επιλογή έπεσε πάνω στον Μαραθώνιο Δρόμο,[42] ο οποίος είχε προταθεί από τον Μισέλ Μπρεάλ. Ο ιδρυτής έκανε την επιλογή,[42] η οποία και πραγματοποιήθηκε άμεσα κατά τη διάρκεια των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα το 1896. Η ανάγκη για τη δημιουργία «προτύπου απόστασης» κατά τη διάρκεια του αγώνα, αποφασίστηκε με βάση την αναφορά στο θρύλο του Φειδιππίδη. Ως εκ τούτου, οι δρομείς του μαραθωνίου τρέχουν την κλασική διαδρομή από τον Μαραθώνα ως το το Παναθηναϊκό Στάδιο στην Αθήνα. Ο πρώτος νικητής στους σύγχρονους μαραθώνιους αγώνες ήταν το 1896 ο Σπύρος Λούης. Ο Μαραθώνιος Δρόμος έγινε σύντομα δημοφιλής σε όλο τον πλανήτη και πολλές πόλεις άρχισαν να οργανώνουν Μαραθώνιους σε ετήσια βάση.[42] Η επίσημη απόσταση του Μαραθωνίου Δρόμου, πλέον έχει καθοριστεί σε 42 χιλιόμετρα και 195 μέτρα, από το 1921.[42]
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο του Μαραθώνος, όπως ο βουλευτής Βαίβιος (Νεικίας) ο Μαραθώνιος, ο άρχων Βαλέριος (Μαμερτίνος) ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Βασιλικός (Δομίτιος) ο Μαραθώνιος, ο Βάτραχος ο Μαραθώνιος, ο άρχων Βείβιος (Κόιντος Βείβιος Κρίσπος) ο Μαραθώνιος, ο θεσμοθέτης Βιβούλλιος (Λούκιος Βιβούλλιος Γενέθλιος) ο Μαραθώνιος, ο άρχων Βιβούλλιος (Πόπλιος Αίλιος Βιβούλλιος Ρούφος) ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Βιβούλλιος (Θεόπομπος) ο Μαραθώνιος, ο φιλόσοφος της Ακαδημίας Βόηθος ο Μαραθώνιος γιος του Ερμαγόρου, ο βουλευτής Βόηθος ο Μαραθώνιος, ο ταμίας άλλων θεών Βουταλίων ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Γάιος (Κλαύδιος) ο Μαραθώνιος, ο τριήραρχος Δάιππος ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Δαφνος (Κλαύδιος) ο Μαραθώνιος, ο Δείθων ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Δημήτριος ο Μαραθώνιος, ο ιερέας των Αιγυπτίων θεών Δημήτριος ο Μαραθώνιος γιος του Ερμησίωνος, ο άρχων Δημόστρατος ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Δημοφών ο Μαραθώνιος, ο ταμίας του ναού της Αθηνάς Διέρξις ο Μαραθώνιος, ο άρχων Διογένης (Φλάβιος) ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Διόδοτος ο Μαραθώνιος, 5 βουλευτές με το όνομα Διονύσιος ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Διονύσιος ο Μαραθώνιος γος του Ειρηναίου, ο άρχων-πάρεδρος Διονύσιος ο Μαραθώνιος γιος του Ζωίλου, ο σωφρονιστής Διονύσιος ο Μαραθώνιος γιος του Σωσιστράτου, ο πολέμαρχος Διότιμος ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Διοφάνης ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Δίφιλος ο Μαραθώνιος, ο άρχων Δομέτιος (Αραβιανός) ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Δομίτιος (Βασιλικός) ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Δωρόθεος (Πόπλιος) ο Μαραθώνιος, ο βουλευτής Δωρόθεος (Φλάβιος) ο Μαραθώνιος, ο ταμίας στην Πρυτανεία της Αιαντίδας Δωρόθεος ο Μαραθώνιος, ο άρχων βασιλεύς Δωσίθεος ο Μαραθώνιος γιος του Κλεομένους κ.α.[43] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
Πρωτογενείς πηγές
Δευτερογενείς πηγές
Ανασκαφικές εκθέσεις
|