Λουίζα Μπλάχα

Η Λουντοβίκα Ράιντλ γεννήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 1850 στη Ρίμαβσκα Σόμποτα, της σημερινής Σλοβακίας. ^[5] Παντρεύτηκε τον Γιαν Μπλάχα, έναν μαέστρο του αυτοκρατορικού στρατού, όταν ήταν 15 ετών. Ο Μπλάχα πέθανε πέντε χρόνια αργότερα, αλλά εκείνη κράτησε το επώνυμό του όλη της τη ζωή παρά το γεγονός ότι παντρεύτηκε άλλες δύο φορές. ^[6] Παρά το γεγονός ότι θεωρούνταν «εθνικό είδωλο» κατά τη διάρκεια της ζωής της, αντιτάχθηκε στην περσόνα της «εθνικής πριμαντόνας» που της επέβαλλαν και συχνά σόκαρε τα ήθη της εποχής με την ερωτική της προκλητικότητα τόσο στη σκηνή όσο και στην ιδιωτική της ζωή. ^{[7] [8]}

Η Μπλάχα πέθανε στις 18 Ιανουαρίου 1926 στη Βουδαπέστη. ^[5] Τάφηκε στο νεκροταφείο Κερεπέσι και η κηδεία της συγκέντρωσε ένα πλήθος 100.000 ατόμων, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ένα τσιγγάνικο συγκρότημα 200 μουσικών. ^{[6] [9]}

Οι γονείς της Μπλάχα ήταν περιοδεύοντες ηθοποιοί και η ίδια έπαιξε για πρώτη φορά στο θέατρο σε ηλικία 15 ετών στη Σουμπότιτσα. Έλαβε θεατρική παιδεία από τη Σχολή Δραματικών Τεχνών της Βουδαπέστης. ^[10]

Η Μπλάχα εντάχθηκε στο εθνικό θέατρο πέντε χρόνια αργότερα και κατά την περίοδο μεταξύ 1871 και 1900 έπαιξε σχεδόν 200 ρόλους σε διάφορα θεατρικά έργα, κυρίως ουγγρικά «λαϊκά έργα» ή «Volksstuck», πατριωτικά έργα που εξυμνούν τη ζωή των αγροτών. ^{[5] [6]} Εκτός από τη θεατρική της δουλειά, προσέλκυε επίσης πλήθος σε χορούς, συμπόσια και σε μουσικές εκδηλώσεις που διοργάνωνε το Mulató-klub, ενώ ήταν γνωστή και ως τραγουδίστρια οπερέτας. ^{[11] [12]}

Εμφανίστηκε επίσης σε δύο βωβές ταινίες. Η πρώτη, που έχει τον τίτλο A táncz (Χορός, 1901) ήταν ένα εκπαιδευτικό ντοκιμαντέρ μικρού μήκους από τον Πέκαρ Γκιούλα, ενώ η δεύτερη, που έχει τον τίτλο A nagymama (Η γιαγιά, 1916) του Αλεξάντερ Κόρντα, στην οποία παίζει τον ομώνυμο ρόλο. ^[13]

Η Μπλάχα έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διάδοση των ουγγρικών τσιγγάνικων τραγουδιών. ^[6]

Η πλατεία Λουίζα Μπλάχα στο κέντρο της Βουδαπέστης πήρε το όνομά της το 1920 για να τιμήσει τα 70ά γενέθλια της Μπλάχα. ^[6] Ήταν ο χώρος του Εθνικού Θεάτρου της Ουγγαρίας από το 1908 έως το 1965. Αυτό κατεδαφίστηκε λόγω της κατασκευής του σταθμού του μετρό Μπλάχα Λουίζα. ^[14] Το νεοκλασικό εξοχικό της στο θέρετρο Μπαλατονφίρεντ, στη βόρεια όχθη της λίμνης Μπάλατον, έχει μετατραπεί σε ξενοδοχείο που φέρει το όνομά της και αποτελεί τουριστικό αξιοθέατο της πόλης. ^[15]

Ο τάφος της Μπλάχα στο νεκροταφείο Κερεπέσι έχει περιγραφεί ως "ένα από τα ωραιότερα κομμάτια στο εθνικό πάνθεον της Ουγγαρίας". ^[6]

• Λουίζα Μπλάχα στην IMDb
• «Lujza Blaha». Billion Graves.