Λιβυκός Εμφύλιος Πόλεμος (2014-2020)

Ο Δεύτερος Λιβυκός Εμφύλιος Πόλεμος^[86] ήταν μια εμφύλια σύγκρουση ανάμεσα σε αντίπαλες δυνάμεις οι οποίες επιδιώκουν τον έλεγχο της επικράτειας και του πετρελαίου της Λιβύης. Η αρχική σύγκρουση διεξήχθη ανάμεσα στην κυβέρνηση (Βουλή των Αντιπροσώπων), η οποία εξελέγη το 2014 και είναι επίσης γνωστή ως "κυβέρνηση του Τομπρούκ", καθώς και την αντίπαλη κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας η οποία εδρεύει στην Τρίπολη και ιδρύθηκε μετά την επιχείρηση Οδύσσεια Αυγή και το αποτυχημένο πραξικόπημα.

Δεύτερος Λιβυκός Εμφύλιος Πόλεμος (2014-2020)
Τρέχουσα Κατάσταση:      Βουλή των Αντιπροσώπων και Δυνάμεις του Καντάφι      Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης και Λιβυκή Ασπίδα      Τοπικές δυνάμεις
Χρονολογία	16 Μαΐου 2014 – 23 Οκτωβρίου 2020
Τόπος	Λιβύη
Κατάσταση	Ανακωχή Εν αναμονή για τη διεξαγωγή των εκλογών τον Δεκέμβριο του 2021
Αντιμαχόμενοι
Βουλή των Αντιπροσώπων (στο Τομπρούκ)[1][2] Λιβυκός Εθνικός Στρατός[3][4] Λιβυκή Πολεμική Αεροπορία (σύμμαχοι του Λιβυκού Εθνικού Στρατού) Ταξιαρχίες Ζιντάν (από το 2017)[5] Δυνάμεις του Καντάφι[6] Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Λιβύης Στρατιώτες Βαρσεφάνα[5][7][8] Ρώσοι μισθοφόροι[9] Κίνημα Δικαιοσύνης και Ισότητας του Σουδάν[10] (από το 2016) Κίνημα Απελευθέρωσης του Σουδάν/Στρατός[11][12] Ομάδα Βάγκνερ[13][14][15] Υποστήριξη: Αίγυπτος ! Αίγυπτος[16] Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ! Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα[16][17] Γαλλία ! Γαλλία[18][19] Ηνωμένες Πολιτείες ! Ηνωμένες Πολιτείες [18] Ρωσία ! Ρωσία[20][21] Σαουδική Αραβία ! Σαουδική Αραβία[22] Τσαντ ! Τσαντ[23] Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο (2014-16)[18] Ιορδανία ! Ιορδανία (2014-16, 2019-)[24][25] Αλγερία ! Αλγερία (2014-18) Λευκορωσία ! Λευκορωσία[26][27] Ελλάδα ! Ελλάδα (από το 2019)[28] Κύπρος ! Κύπρος (από το 2019) Ισραήλ ! Ισραήλ Συρία ! Συρία Μαρόκο ! Μαρόκο Σουδάν ! Σουδάν Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης (στην Τρίπολη) (από το 2016) Λιβυκές Ειδικές Δυνάμεις Λιβυκός Στρατός Λιβυκή Πολεμική Αεροπορία (σύμμαχοι της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας) Λιβυκό Ναυτικό[29] Λιβυκή Προεδρική Φρουρά[30] Ταξιαρχίες στην Μισράτα[31] Ταξιαρχίες Επαναστατών στην Σαμπάρθα[32] Φρουρά Πετρελαϊκών Εγκαταστάσεων[33] Ταξιαρχία στην Τρίπολη (από το 2018) Δυνάμεις Προστασίας της Τρίπολης (από το 2018) Τρίτη Δύναμη στην Μισράτα[34] Τουαρέγκ[35] Τούμπου[35] Βέρβεροι[36] Ταξιαρχίες Ζιντάν (έως το 2017) Κίνημα για την Αλλαγή και την Ενότητα στο Τσαντ[37] Στρατιωτικό και Διοικητικό Συμβούλιο για την Σωτηρία στο Τσαντ[37] Ένωση Αντιστασιακών Στρατευμάτων[38] Ενωτικός Στρατός για την Δημοκρατία και την Ανάπτυξη[38] Συριακή αντιπολίτευση (από το 2019)[39] Υποστήριξη: Ηνωμένες Πολιτείες ! Ηνωμένες Πολιτείες (2016-2019)[40] Ηνωμένο Βασίλειο ! Ηνωμένο Βασίλειο (από το 2016)[41] Ιταλία ! Ιταλία[42] Γερμανία ! Γερμανία Ευρωπαϊκή Ένωση ! Ευρωπαϊκή Ένωση[43] Κατάρ ! Κατάρ[44] Τουρκία ! Τουρκία[45] Σουδάν ! Σουδάν[46] (μέχρι το 2019) Ιορδανία ! Ιορδανία (2016-18)[8][25] Τυνησία ! Τυνησία Αλγερία ! Αλγερία (2019-) Εθνική Κυβέρνηση Σωτηρίας (2014-17)[47][48] Λιβυκή Ασπίδα[49] Λιβυκή Επαναστατική Εταιρία Επιχειρήσεων[49] Λιβυκή Εθνική Φρουρά[50][51][52] Υποστήριξη: Σουδάν ! Σουδάν (2014-16)[46][53] Τουρκία ! Τουρκία (2014-16)[16][45] Κατάρ ! Κατάρ (2014-16)[16][44] Ιράν ! Ιράν[54] (allegedly) Συμβούλιο Επαναστατών της Βεγγάζης[55][56] Αλ Κάιντα[57] ΣΣΕΒ ομάδες: Ανσάρ αλ Σαρία (2014-17)[58] Λιβυκή Ασπίδα (2014-16) Ταξιαρχία 17ης Φεβρουαρίου Ταξιαρχία Ραφαλάχ αλ Σαχράτι Συμβούλιο του Μουτζαχεντίν (2014–18) Ανσάρ αλ Σαρία στην Ντέρνα (2014–18) Ταξιαρχία Αμπού Σαλίμ (2014–15) Αμυντικές Ταξιαρχίες στην Βεγγάζη[59][60] Συμβούλιο Επαναστατών Αγνταμπίγια (2015–16)[61] Δυνάμεις Προστασίας της Ντέρνα Ισλαμικό Κράτος[62] Ισλαμικό Κράτος στη Λιβύη[63][64] [65][65] Υποστήριξη: Αλ Κάιντα στο Μαγκρέμπ (2014–2015/[66][67] υποτιθέμενα το 2016[68])
Ηγετικά πρόσωπα
Σαΐφ αλ Ισλάμ Καντάφι (Μεταβατικός ηγέτης και υποψήφιος πρόεδρος της Λιβύης) Αγκίλα Σαλέχ Ίσα (Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων) Αμπντουλάχ αλ Θινί (Πρωθυπουργός)[69] Χαλίφα Χαφτάρ (Στρατηγός του Λιβυκού Εθνικού Στρατού) Βανίς Αμπού Χαμάντα (Στρατηγός των Λιβυκών Ειδικών Δυνάμεων) Σακρ Γκερουσί (Αρχηγός του Επιτελείου της Λιβυκής Πολεμικής Αεροπορίας) Αμπντέλ Ραζέκ αλ Ναζούρι (Λιβυκές Ειδικές Δυνάμεις) Αλί Κανά (Αρχηγός στη Φεζζάν)[70][71] Φαγιέζ αλ Σαράζ (Αρχηγός του Προεδρικού Συμβουλίου και Πρωθυπουργός) Αλ Μπαχντί αλ Μπαργκάθι (Υπουργός Άμυνας) Ρίντα Ίσα[29] (Στρατηγός Λιβυκού Ναυτικού) Νούρι Μπουσαχμάιν (2014–16) (Πρόεδρος του Γενικού Εθνικού Κογκρέσου (GNC)) Χαλίφα αλ Γκάουι (2015–17) (Πρωθυπουργός)[72] Σαντίγκ αλ Γκαριανί (Μέγας Μουφτής) Αμπού Χαλίντ αλ Μαντάνι † (Αρχηγός Ανσάρ αλ Σαρία)[73] Μουχτάρ Μπελμοχτάρ (Στρατηγός του Αλ Μουραμπιτούν, πιστεύεται νεκρός)[74] Μούσα Αμπού Νταβού † (Στρατηγός της Νότιας Ζώνης στην Αλ Κάιντα στο Μαγκρέμπ)[57] Μοχάμεντ αλ Ζαχάουι †[75] (Πρώην αρχηγός της Ανσάρ αλ Σαρία) Ατεγιάχ αλ Σαχάαρι (Αρχηγός του Συμβούλιου του Μουτζαχεντίν και των Δυνάμεων Προστασίας της Ντέρνα) Βίσαμ Μπεν Χαμίντ †[76] (Στρατηγός Λιβυκής Ασπίδας) Σαλίμ Ντέρμπι † (Στρατηγός της Ταξιαρχίας Αμπού Σαλίμ)[77] Αμπού Νάμπιλ αλ Ανμπάρι † (ο κορυφαίος αρχηγός του Ισλαμικού Κράτους στη Λιβύη)[78][79] Αμπού Χουντχαϊφάχ αλ Μουχαγίρ[80] (Κυβερνήτης του Ισλαμικού Κράτους στην Τριπολιτάνια)
Απώλειες
Συνολικές απώλειες του πολέμου: 8,788 σκοτώθηκαν[81][82][83][84] 20,000 τραυματίστηκαν (από τον Μάιο του 2015)[85]

Ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ του Λιβυκού Εθνικού Στρατού έχει δηλώσει πίστη στην Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία ελέγχει την ανατολική και κεντρική Λιβύη, καθώς και τμήμα της δυτικής Λιβύης. Έχει υποστηριχθεί με αεροπορικές επιδρομές από την Αίγυπτο και τα ΗΑΕ.^[87] Η Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας, η οποία εδρεύει στην δυτική Λιβύη και υποστηρίζεται από διάφορες παραστρατιωτικές δυνάμεις (κυρίως την Λιβυκή Αυγή στα δυτικά και την Ασπίδα της Λιβύης ή Λιβυκή Ασπίδα στα ανατολικά), με μερική υποστήριξη από το Σουδάν, την Ιταλία, την Τουρκία και το Κατάρ,^{[87][88][89][90]} η οποία αρχικά αποδέχθηκε τα αποτελέσματα των εκλογών του 2014 αλλά τις απέρριψε όταν το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο ακύρωσε μια συμφωνία για την μετάβαση της Λιβύης και τις εκλογές της Βουλής. Λόγω της διαμάχης για τις συνταγματικές τροποποιήσεις, η Βουλή των Αντιπροσώπων αρνήθηκε να παραδοθεί στην κυβέρνηση εθνικής συμφωνίας στην Τρίπολη,^[91] πόλη η οποία ελεγχόταν από δυνατές παραστρατιωτικές δυνάμεις στην Μισράτα. Η Βουλή εγκατέστησε το κοινοβούλιο της στο Τομπρούκ, το οποίο ελέγχεται από τις δυνάμεις του στρατηγού Χαφτάρ.

Τον Δεκέμβριο του 2015 υπεγράφη η Λιβυκή Πολιτική Συμφωνία^[92] μετά από πολυήμερες διαπραγματεύσεις στο Σχιράτ. Η Συμφωνία ήταν αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε αντίπαλα στρατόπεδα στην Τρίπολη, το Τομπρούκ και αλλού, τα οποία συμφώνησαν να σχηματίσουν την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας. Στις 30 Μαρτίου 2016, ο Φαγιέζ αλ Σάραζ (επικεφαλής της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας) έφτασε στην Τρίπολη και άρχισε να εργάζεται από εκεί παρά την αντίθεση από την Κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας.^[93]

Μολονότι η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης είναι επί του παρόντος η μόνη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας, η εξουσία της δεν αναγνωρίζεται ακόμη από την Βουλή των Αντιπροσώπων, καθώς μερικές λεπτομέρειες οι οποίες θα είναι κοινά αποδεκτές και από τα δύο στρατόπεδα δεν έχουν συμφωνηθεί, ειδικά όσον αφορά το μέλλον του Χαφτάρ.

Εκτός από αυτά τα τρία αντίπαλα στρατόπεδα, υπάρχουν και άλλες μικρότερες ομάδες οι οποίες συμμετέχουν στο πόλεμο: το Συμβούλιο των Επαναστατών της Βεγγάζης (υπό την ηγεσία της Ανσάρ αλ-Σαρία), το οποίο είχε την ηγεσία της Κυβέρνησης εθνικής σωτηρίας και ηττήθηκε στη Βεγγάζη το 2017,^[94][95][96] το λιβυκό παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους,^[97] το Συμβούλιο Μουτζαχεντίν της Ντέρνα, το οποίο έδιωξε το Ισλαμικό Κράτος από την Ντέρνα τον Ιούλιο του 2015 και ηττήθηκε στη Ντέρνα από την κυβέρνηση Τομπρούκ το 2018,^[98] καθώς και άλλες μικρότερες δυνάμεις και στρατοί οι οποίοι συχνά αλλάζουν στρατόπεδα.^[99]

Τον Μάιο του 2016, η Εθνική Κυβέρνηση Σωτηρίας και η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης ξεκίνησαν κοινή επίθεση, γύρω και μέσα στη Σύρτη, ας ώστε να εκδιώξουν τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους και του Συμβουλίου Επαναστατών της Βεγγάζης και το κατάφεραν ύστερα από αρκετές μάχες.^[100][101] Αργότερα το 2016, δυνάμεις πιστές στον Χαλίφα αλ-Γκαβίλ έκαναν απόπειρα πραξικοπήματος ενάντια στον Φαγέζ αλ Σάραζ και το Προεδρικό Συμβούλιο της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας.^[102]

Μολονότι η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης είναι επί του παρόντος η μόνη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της χώρας, η εξουσία της δεν αναγνωρίζεται ακόμη από την Βουλή των Αντιπροσώπων. Εκτός από αυτές υπάρχουν και άλλες μικρότερες ομάδες που βρίσκονται κυρίως στη νότια Λιβύη. Τον Μάιο του 2016, η Εθνική Κυβέρνηση Σωτηρίας και η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης ξεκίνησαν κοινή επίθεση, γύρω και μέσα στη Σύρτη, ας ώστε να εκδιώξουν τις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους και του Συμβουλίου Επαναστατών της Βεγγάζης και το κατάφεραν ύστερα από αρκετές μάχες. Κατά το διάστημα 2017 με 2018, ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός της Βουλής των Αντιπροσώπων κατέλαβε τη Βεγγάζη και τη Ντέρνα (βόρεια στη Λιβύη).

Στις 28 Νοεμβρίου 2019, η κυβέρνηση του Φαγιέζ αλ Σαράτζ υπέγραψε^[103] σύμφωνο στρατιωτικής συμμαχίας με την Τουρκία. Το σύμφωνο προκάλεσε την αρνητική αντίδραση της Ελλάδας.^[104] Λόγω της συμφωνίας ο Τούρκος πρέσβης στην Αθήνα Μπουράκ Οζουγκεργκίν εκλήθη στο Υπουργείο Εξωτερικών για εξηγήσεις^[104]. Παράλληλα, δόθηκε προθεσμία επτά ημερών στον Λίβυο πρέσβη Μοχάμεντ Γιουνίς αμπ Μενφί να αποκαλύψει την συμφωνία, ωστόσο αρνήθηκε και απελάθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2019.^[105] Η συμφωνία έχει αναγνωριστεί από ελάχιστες χώρες, ενώ οι υπόλοιπες χώρες, μαζί με τον Ο.Η.Ε., δεν αναγνωρίζουν τη συμφωνία. Οι δυνάμεις του Χαλίφα Χαφτάρ βρίσκονται στα περίχωρα της Τρίπολης με σκοπό την κατάκτησή της. Στις 7 Ιανουαρίου 2020, ο Λιβυκός Εθνικός Στρατός του Χαλίφα Χαφτάρ κατέλαβε την περιοχή της Σύρτης, την οποία αρχικά κατείχε το Ισλαμικό Κράτος και ύστερα οι δυνάμεις του Φαγέζ αλ Σαράζ. Κατά τη διάρκεια του Μαϊου 2020 το ΝΑΤΟ στρέφεται υπέρ της Κυβέρνησης του Σάρατζ ο οποίος με τον στρατό του θωρακίζει πλήρως την Τρίπολη και καταλαμβάνει στρατιωτικές θέσεις του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, που βρίσκεται σε συνεχή σύγκρουση με τουρκικές δυνάμεις και Σύριους μισθοφόρους. Ο στρατός του Χαλίφα Χαφτάρ και η Βουλή των Αντιπροσώπων αρχίσει να χάνει εδάφη όπως τη Δυτική Λιβύη.