Κανίκλειος

Ο Επί του κανικλείου ή Χαρτουλάριος του κανικλείου (αρχ. ελληνικά: ἐπὶ τοῦ κανικλείου), ήταν βυζαντινό αξίωμα. Αυτός που το κατείχε ήταν από τους υψηλότερους αξιωματούχους του Αυτοκράτορα· κρατούσε το Αυτοκρατορικό μελανοδοχείο (και την πένα), που λεγόταν κανίκλειον και ήταν υπεύθυνος γι' αυτό^[1][2]. Το αξίωμα εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 9ο αιώνα και κατατασσόταν στα ειδικά αξιώματα σύμφωνα με το Κλητορολόγιον του Θεόφιλου^[3]. Ο επί του κανικλείου είχε το Αυτοκρατορικό μελανοδοχείο με την πορφυρή μελάνη (κιννάβαριν) και επικύρωνε τα Αυτοκρατορικά έγραφα, ενώ είχε και νομικές αρμοδιότητες^[4].

Στις νομικές αρμοδιότητες που είχε, παρίστατο σε δίκες και προσέφερε νομικές συμβουλές^[4], αλλά εξέταζε και υποθέσεις, έδινε την συμβουλή του στους αντίδικους και -αν δεν την εφάρμοζαν- την προωθούσε σε δικαστήριο^[5].

Γνωστοί κάτοχοι του τίτλου ήταν οι: Θεόκτιστος^[6], Δημήτριος Τορνίκιος^[7], Νικηφόρος Ουρανός^[8], Θεόδωρος ο Ειρηνικός^[9], Κανιήλ^[5], Θεόδωρος Στυππειώτης^[10], Νικηφόρος Αλυάτης, Αλουσιάνος Μιχαήλ Αγιοθεοδωρίτης^[11],Νικηφόρος Χούμνος^[12] και τελευταίος αναφέρεται ο Αλέξιος Παλαιολόγος Τζαμπλάκων το 1438^[13].