Καλλιστήμων
Ο Καλλιστήμων ή καλλιστήμονας (επιστημονική ονομασία: Callistemon) είναι γένος θάμνων της οικογένειας Μυρτοειδή, που περιγράφηκε για πρώτη φορά ως γένος το 1814.[1] Ολόκληρο το γένος είναι ενδημικό της Αυστραλίας, αλλά καλλιεργείται ευρέως σε πολλές άλλες περιοχές και έχει αναπτυχθεί στη φύση σε διάσπαρτες τοποθεσίες.[2] Η ιδιότητά τους ως χωριστού ταξινομικού τμήματος είναι αμφίβολη, ορισμένες αρχές αποδέχονται ότι η διαφορά μεταξύ καλλιστημόνων και μελαλεύκας δεν επαρκεί για να ομαδοποιηθούν σε ξεχωριστό γένος.
| Καλλιστήμων | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Κόκκινο λουλούδι καλλιστήμονα | ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Είδη | ||||||||||||
Δείτε κείμενο | ||||||||||||
Περιγραφή
Τα είδη Καλλιστήμονα αναφέρονται συνήθως ως βούρτσες λόγω των κυλινδρικών λουλουδιών τους που μοιάζουν με παραδοσιακή βούρτσα για μπουκάλια. Βρίσκονται κυρίως στις πιο εύκρατες περιοχές της Αυστραλίας, ειδικά κατά μήκος της ανατολικής ακτής και συνήθως προτιμούν τις υγρές συνθήκες, έτσι όταν φυτεύονται σε κήπους ευδοκιμούν με τακτικό πότισμα. Ωστόσο, δύο είδη βρίσκονται στην Τασμανία και αρκετά άλλα στη νοτιοδυτική δυτική Αυστραλία. Τουλάχιστον ορισμένα είδη είναι ανθεκτικά στην ξηρασία και μερικά χρησιμοποιούνται σε διακοσμητικούς λόγους αλλού στον κόσμο.
Τα εμφανή μέρη των λουλουδιών είναι στήμονες, με τη γύρη στην άκρη του νήματος. Τα πέταλα είναι δυσδιάκριτα. Τα κεφάλια των λουλουδιών ποικίλλουν στο χρώμα ανάλογα με το είδος. τα περισσότερα είναι κόκκινα, αλλά μερικά είναι κίτρινα, πράσινα, πορτοκαλί ή λευκά. Κάθε κεφαλή λουλουδιών παράγει μια πληθώρα από τρικύτταρες κάψουλες σπόρου γύρω από ένα στέλεχος που παραμένουν στο φυτό με τους σπόρους εγκλωβισμένους μέχρι να διεγερθούν να ανοίξουν όταν το φυτό πεθάνει ή η φωτιά προκαλεί την απελευθέρωση των σπόρων. Μερικά είδη απελευθερώνουν τους σπόρους ετησίως.[3][4]
Ταξονομία
Το λατινικό όνομα Callistemon προέρχεται από τον συνδυασμό δύο ελληνικών λέξεων «κάλλος» που σημαίνει ομορφιά και «στήμων» που σημαίνει στήμονας, και αναφέρονται στα άνθη του φυτού.[5]
Το γένος Καλλιστήμων περιγράφηκε για πρώτη φορά επίσημα το 1814 από τον Ρόμπερτ Μπράουν.[6][7] Στην περιγραφή του σημείωσε ότι το γένος περιλαμβάνει «εκείνα τα είδη Μετροσίδηρου που έχουν ταξιανθία παρόμοια με αυτή της Μελαλεύκας και διακριτά επιμήκη νημάτια».[6] Ο Κάρολος Λινναίος είχε περιγράψει το γένος Μελαλεύκα το 1767[8] και το 1867, ο Τζωρτζ Μπένθαμ μετέφερε όλα τα είδη Μετροσίδηρου στη Μελαλεύκα. Ο Μπένθαμ περιέγραψε τις μελαλεύκες ως έχουσες στήμονες ενωμένους σε δέσμες απέναντι από τα (πέντε) πέταλα.[9]
Στην περιγραφή του Callistemon salignus στο Fragmenta phytographiae Australiae το 1864, ο Φέρντιναρντ φον Μύλερ σημείωσε ότι η διαφορά μεταξύ των γενών ήταν «εντελώς τεχνητή» («omnino artificiale»).[10] Ο Τζορτζ Μπένθαμ σημείωσε επίσης στο Flora Australiensis ότι ο Καλλιστήμων «περνά σταδιακά στη Μελαλεύκα, με την οποία ο Μύλερ προτείνει να την ενώσει».[11]
Ωστόσο, οι περισσότεροι συγγραφείς είχαν διατηρήσει τη διάκριση μεταξύ των δύο γενών Καλλιστήμονα και Μελαλεύκας μέχρι το 1998. Εκείνο το έτος, σε αναγνώριση του γεγονότος ότι οι καλλιστήμονες και οι μελαλεύκες στη Νέα Καληδονία ήταν ξεκάθαρα συγγενείς, ο Λίντλεϊ Κρέιβεν και ο Τζον Ντόσον μετέφεραν τους καλλιστήμονες σε αυτό το νησί στη Melaleuca, παρόλο που μερικοί (π.χ. Melaleuca pancheri ) δεν έχουν στήμονες συγχωνευμένους σε 5 ομάδες.[12]
Χρήση στην κηπουρική
Πολλά εμπορικά φυτώρια συνεχίζουν να χρησιμοποιούν το όνομα «Καλλιστήμονας». Αυτά τα είδη μπορούν να πολλαπλασιαστούν είτε με μοσχεύματα (ορισμένα είδη πιο εύκολα από άλλα), είτε με σπόρους.[13] Η ανθοφορία είναι συνήθως την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού (Οκτώβριος-Δεκέμβριος στο νότιο ημισφαίριο), αλλά οι συνθήκες μπορεί να προκαλέσουν ανθοφορία σε άλλες εποχές του χρόνου.[3]
Οι καλλιστήμονες μπορούν να καλλιεργηθούν σε γλάστρες.[14]