Ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα

Το ΙΚΚ συμμετείχε στις πρώτες γενικές εκλογές του το 1921 ως Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιταλίας, συγκεντρώνοντας το 4,6% των ψήφων και 15 έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Την εποχή εκείνη, ήταν μια ενεργή αλλά μικρή ομάδα στο εσωτερικό της ιταλικής πολιτικής αριστεράς, η οποία καθοδηγούνταν έντονα από το ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSI), ενώ στο διεθνές προσκήνιο αποτελούσε μέρος της Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Το 1926, η φασιστική κυβέρνηση του Μπενίτο Μουσολίνι απαγόρευσε το ΙΚΚ. Παρά το γεγονός ότι αναγκάστηκε να δρα παράνομα, το ΙΚΚ διατήρησε την παρουσία στην Ιταλία κατά τα χρόνια του φασιστικού καθεστώτος. Πολλοί από τους ηγέτες του ήταν επίσης ενεργοί στην εξορία. Κατά τη διάρκεια της πρώτης χρονιάς του ως απαγορευμένου κόμματος, ο Αντόνιο Γκράμσι νίκησε την αριστερή πτέρυγα του κόμματος στην οποία επικεφαλής ήταν ο Αμεντέο Μπορτίγκα.

Ο Γκράμσι αντικατέστησε την ηγεσία του Μπορντίγκα σε μια διάσκεψη στη Λυών και εξέδωσε ένα μανιφέστο που εξέφραζε την προγραμματική βάση του κόμματος. Ωστόσο, ο Γκράμσι σύντομα βρέθηκε φυλακισμένος από το καθεστώς του Mussolini και η ηγεσία του κόμματος πέρασε στον Παλμίρο Τολιάτι. Ο Τολιάτι θα ηγείτο στο κόμμα μέχρι να βγει από την απαγόρευση το 1944 και να ανανεωθεί ως IKK.

Το κόμμα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της εθνικής απελευθέρωσης (Resistenza) και τον Απρίλιο του 1944 μετά το svolta di Salerno (σειρά του Σαλέρνο), ο Τολιάτι συμφώνησε να συνεργαστεί με τον βασιλιά Βίκτωρ Εμμανουήλ ΙΙΙ, ώστε οι κομμουνιστές να συμμετάσχουν σε όλες τις κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια της εθνικής απελευθέρωσης και τη συνταγματική περίοδο από τον Ιούνιο του 1944 έως τον Μάιο του 1947. ^[8] Η συμβολή των κομμουνιστών στο νέο ιταλικό δημοκρατικό σύνταγμα ήταν καθοριστική. Τα διατάγματα Gullo του 1944, για παράδειγμα, επιδίωκαν να βελτιώσουν τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες στην ύπαιθρο. ^[9]

Στις πρώτες γενικές εκλογές του 1948, το κόμμα εντάχθηκε μαζί με το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSI) στο Λαϊκό Δημοκρατικό Μέτωπο (FDP), αλλά νικήθηκε από το Κόμμα της Χριστιανοδημοκρατίας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δαπάνησαν πάνω από 10 εκατομμύρια δολάρια για να υποστηρίξουν ομάδες κατά του IKK στις εκλογές. ^[10] Φοβούμενοι την πιθανή εκλογική νίκη του FDP, οι βρετανικές και αμερικανικές κυβερνήσεις υπονόμευσαν επίσης την αναζήτηση δικαιοσύνης, ανεχόμενες τις προσπάθειες που κατέβαλαν οι ανώτατες αρχές της Ιταλίας για να αποτρέψουν την εκδίωξη και την παραπομπή σε δίκη οποιουδήποτε από τους Ιταλούς εγκληματίες πολέμου. ^{[11] [12]} Η άρνηση των ιταλικών εγκλημάτων πολέμου υποστηρίχθηκε από το ιταλικό κράτος, την ακαδημία και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, επανεφεύροντας την Ιταλία ως θύμα του γερμανικού ναζισμού και μόνο, και των μεταπολεμικών σφαγών Foibe. ^[11]

Το κόμμα κέρδισε σημαντική εκλογική επιτυχία κατά τα επόμενα χρόνια και κατά καιρούς παρείχε εξωτερική στήριξη στις κεντροαριστερές κυβερνήσεις, αν και ποτέ δεν προσχώρησε απευθείας σε κυβέρνηση. Το επιτυχημένο όραμα της Fiat ήταν να εγκαταστήσει το εργοστάσιο αυτοκινήτων AvtoVAZ (Lada) στη Σοβιετική Ένωση (1966). Το κόμμα έκανε τα καλύτερα στην Εμίλια-Ρομάνια, την Τοσκάνη και την Ούμπρια, όπου κέρδισε τακτικά τις τοπικές διοικητικές εκλογές, και σε ορισμένες από τις βιομηχανικές πόλεις της Βόρειας Ιταλίας. Στο επίπεδο της κυβέρνησης της πόλης κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, το ΙΚΚ κατέδειξε (σε πόλεις όπως η Μπολόνια και η Φλωρεντία) την ικανότητά του για άκαμπτη, αποτελεσματική και καθαρή κυβέρνηση. ^[13] Μετά τις εκλογές του 1975, το ΙΚΚ ήταν η ισχυρότερη δύναμη σε όλα σχεδόν τα δημοτικά συμβούλια των μεγάλων πόλεων. ^[14]

Η δημοτική βιτρίνα του ΙΚΚ ήταν η Μπολόνια, η οποία κυβερνήθηκε συνεχώς από το ΙΚΚ από το 1945 και μετά. Μεταξύ άλλων μέτρων, η τοπική διοίκηση του ΙΚΚ αντιμετώπισε αστικά προβλήματα με επιτυχημένα προγράμματα υγείας για τους ηλικιωμένους, τη νηπιακή εκπαίδευση και τη μεταρρύθμιση της κυκλοφορίας ^[15] ενώ παράλληλα ανέλαβε πρωτοβουλίες για τη στέγαση και την παροχή σχολικών γευμάτων. ^[16] Από το 1946 έως το 1956, το Κομμουνιστικό Δημοτικό Συμβούλιο δημιούργησε 31 νηπιαγωγεία, 896 διαμερίσματα και 9 σχολεία. Η υγειονομική περίθαλψη βελτιώθηκε σημαντικά, εγκαταστάθηκε οδικός φωτισμός, δημιουργήθηκαν νέοι αποχετευτικοί αγωγοί και δημοτικές πλύσεις και 8.000 παιδιά έλαβαν επιδοτούμενα σχολικά γεύματα. Το 1972, ο τότε δήμαρχος της Μπολόνια, Ρενάτο Ζανγκέρι, εισήγαγε ένα νέο και καινοτόμο σχέδιο κυκλοφορίας με αυστηρούς περιορισμούς για τα ιδιωτικά οχήματα και μια επικέντρωση στις φτηνές δημόσιες συγκοινωνίες. Οι κοινωνικές υπηρεσίες της Μπολόνιας συνέχισαν να επεκτείνονται καθόλη τη διάρκεια των αρχών και των μέσων του 1970. Το κέντρο της πόλης αναστηλώθηκε, δημιουργήθηκαν κέντρα για ψυχικά άρρωστους, για να βοηθήσουν όσους είχαν απελευθερωθεί από πρόσφατα κλειστά ψυχιατρικά νοσοκομεία, άτομα με αναπηρία προσέφεραν κατάρτιση και βρήκαν κατάλληλες θέσεις εργασίας, οι απογευματινές δραστηριότητες για τους μαθητές έγιναν λιγότερο χωρίς νόημα από την παραδοσιακή doposcuola - σχολικές δραστηριότητες και ο σχολικός προγραμματισμός για όλη την ημέρα βοήθησε τους γονείς που εργάζονταν. ^[14] Οι διοικητικές αρχές των κομμουνιστών σε τοπικό επίπεδο συνέβαλαν επίσης στην ενίσχυση των νέων επιχειρήσεων, εισάγοντας ταυτόχρονα καινοτόμες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.

Στη Νάπολη, η κυβέρνηση του IKK υπό τον δήμαρχο Μαυρίσιο Βαλέντσι (1975-1983) μείωσε τη διαφθορά στην τοπική αυτοδιοίκηση και άνοιξε μεταξύ των ετών 1975 και 1979, 333 τάξεις νηπιαγωγείων, σε σύγκριση με τις 210 που χτίστηκαν τα προηγούμενα 30 χρόνια. ^[14]

Η βίαιη καταστολή της Ουγγρικής Επανάστασης του 1956 από τη Σοβιετική Ένωση δημιούργησε διάσπαση μέσα στο ΙΚΚ. Η ηγεσία του κόμματος, μεταξύ των οποίων οι Παλμίρο Τολιάτι και Τζόρτζιο Ναπολιτάνο (ο οποίος το 2006 έγινε πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας), θεωρούσαν τους Ούγγρους αντιστασιακούς ως αντεπαναστάτες, όπως αναφέρθηκε στη l'Unità, την επίσημη εφημερίδα του IKK. Εντούτοις, ο Giuseppe Di Vittorio, επικεφαλής της κομμουνιστικής συνδικαλιστικής οργάνωσης της Ιταλικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργασίας (CGIL), απέρριψε την ηγετική θέση όπως και ο επίσημος βουλευτής Antonio Giolitti και ο εθνικός γραμματέας του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Pietro Nenni, στενός σύμμαχος του ΙΚΚ. Ο Napolitano αργότερα υπαινίχθηκε ότι αμφέβαλε για την ορθότητα της απόφασής του. ^[17] Θα γράψει τελικά στο βιβλίο του «Από το Κομμουνιστικό Κόμμα στον Ευρωπαϊκό Σοσιαλισμό. Μια Πολιτική Αυτοβιογραφία ("Dal Pci al socialismo europeo. Un'autobiografia politica)» ότι εξέφρασε τη λύπη του για την δικαιολόγησή του για τη σοβιετική παρέμβαση, αλλά εγκατέλειψε τις ανησυχίες του εκείνη την περίοδο για χάρη της ενότητας του κόμματος και της διεθνούς ηγεσίας του σοβιετικού κομμουνισμού. ^[18] Οι Giolitti και Nenni συνέχισαν να διαφωνούν με το ΙΚΚ για αυτό το θέμα. Ο Ναπολιτάνο έγινε ηγετικό μέλος της φατρίας των miglioristi στο πλαίσιο του ΙΚΚ το οποίο προωθούσε μια σοσιαλδημοκρατική κατεύθυνση στην πολιτική του κόμματος. ^[19]

Στα μέσα της δεκαετίας του '60, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών εκτιμούσε ότι η συμμετοχή στα κόμματα είναι περίπου 1.350.000 (4.2% του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας, αναλογικά το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα στον καπιταλιστικό κόσμο την εποχή εκείνη και το μεγαλύτερο κόμμα σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη μαζί με το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα). ^[20] Οι κυβερνητικές πηγές των Ηνωμένων Πολιτειών υποστήριξαν ότι το κόμμα λάμβανε 40-50 εκατομμύρια δολάρια ετησίως από τους Σοβιετικούς, ενώ οι επενδύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ιταλία ήταν 5-6 εκατομμύρια δολάρια. ^[21] Ωστόσο, οι αποχαρακτηρισμένες πληροφορίες δείχνουν ότι αυτό είναι υπερβολικό ^[22] μολονότι το ΙΚΚ στηρίχθηκε στη σοβιετική οικονομική βοήθεια περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο κομμουνιστικό κόμμα που υποστήριξε η Μόσχα. ^[22]

Σύμφωνα με τον πρώην αρχειοθέτη της KGB Vasili Mitrokhin, ο Λόγκο και άλλοι ηγέτες του ΙΚΚ ανησύχησαν για την πιθανότητα πραξικοπήματος στην Ιταλία μετά τη χούντα των Αθηνών τον Απρίλιο του 1967. Αυτοί οι φόβοι δεν ήταν εντελώς αβάσιμοι, καθώς υπήρξαν δύο απόπειρες πραξικοπημάτων στην Ιταλία, το Piano Solo το 1964 και το Golpe Borghese το 1970, από στρατιωτικές και νεοφασιστικές ομάδες. Ο Τζόρτζιο Αμέντολα (Giorgio Amendola) του ΙΚΚ ζήτησε επισήμως από τη Σοβιετική βοήθεια να προετοιμάσει το κόμμα σε περίπτωση τέτοιας εκδήλωσης. Η KGB συνέταξε και εφάρμοσε ένα σχέδιο για να παράσχει στην βοήθεια στο ΙΚΚ. Από το 1967 έως το 1973, τα μέλη του PCI αποστέλλονταν στην Ανατολική Γερμανία και τη Μόσχα για να καταρτιστούν σε μη στρατιωτικές μάχες και τεχνικές συλλογής πληροφοριών τόσο από το Στάζι όσο και από την KGB. Λίγο πριν από τις εκλογές του Μαΐου του 1972, ο Λόγκο έγραψε προσωπικά στον Λεονίντ Μπρέζνεφ ζήτησε και τελικά έλαβε πρόσθετη χρηματοδότηση ύψους 5,7 εκατομμυρίων δολαρίων. Το ποσό αυτό υπερέβη τα 3,5 εκατομμύρια δολάρια που είχε δώσει η Σοβιετική Ένωση στο ΙΚΚ το 1971. Τα Σοβιέτ έδωσαν επίσης πρόσθετη χρηματοδότηση μέσω της χρήσης ελεγχόμενων εταιρειών οι οποίες παρείχαν γενναιόδωρες συμβάσεις στα μέλη του ΙΚΚ. ^[23]

Το 1969, ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, αναπληρωτής εθνικός γραμματέας του ΙΚΚ και αργότερα γενικός γραμματέας, συμμετείχε στη διεθνή διάσκεψη των κομμουνιστικών κομμάτων στη Μόσχα, όπου η αντιπροσωπεία του διαφώνησε με την «επίσημη» πολιτική γραμμή και αρνήθηκε να στηρίξει την τελική έκθεση. Απροσδόκητα για τους φιλοξενούντες του, η ομιλία του αμφισβήτησε την κομμουνιστική ηγεσία στη Μόσχα. Αρνήθηκε να αποκηρύξει τους Κινέζους Κομμουνιστές και δήλωσε απευθείας στον Λεονίντ Μπρέζνιεφ ότι η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία από τις χώρες του Συμφώνου της Βαρσοβίας (που ονομάστηκε «τραγωδία στην Πράγα») κατέστησε διακριτές τις σημαντικές διαφορές στο κομμουνιστικό κίνημα σε θεμελιώδη ζητήματα όπως την εθνική κυριαρχία, τη σοσιαλιστική δημοκρατία και την ελευθερία του πολιτισμού. Εκείνη την εποχή, το ΙΚΚ ήταν το μεγαλύτερο κομμουνιστικό κόμμα σε ένα καπιταλιστικό κράτος, συγκεντρώνοντας το 34,4% των ψήφων στις γενικές εκλογές του 1976.

Οι σχέσεις μεταξύ του ΙΚΚ και της Σοβιετικής Ένωσης υποχώρησαν βαθμιαία καθώς το κόμμα απομακρύνθηκε από τη σοβιετική υπακοή και τη μαρξιστική-λενινιστική ορθοδοξία στη δεκαετία του 1970 και του 1980 και κινήθηκε προς τον ευρωκομμουνισμό και τη σοσιαλιστική διεθνή. Το ΙΚΚ επιδίωξε συνεργασία με τα κόμματα των Σοσιαλιστών και των Χριστιανοδημοκρατών (τον λεγόμενο ιστορικό συμβιβασμό). Ωστόσο, η απαγωγή και η δολοφονία των ηγετών του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος Άλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες τον Μάιο του 1978 έθεσε τέρμα στις ελπίδες ενός τέτοιου συμβιβασμού. Ο συμβιβασμός εγκαταλείφθηκε σε μεγάλο βαθμό ως πολιτική του ΙΚΚ το 1981. Το Κόμμα της Προλεταριακής Ενότητας συγχωνεύθηκε στο ΙΚΚ το 1984.

Κατά τη διάρκεια των Μολυβένιων χρόνων, το ΙΚΚ αντιτάχθηκε σθεναρά στην τρομοκρατία και τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, οι οποίες με τη σειρά τους δολοφόνησαν ή τραυμάτισαν πολλά μέλη του ΙΚΚ ή συνδικαλιστές κοντά στο ΙΚΚ. Σύμφωνα με τον Mitrokhin, το κόμμα ζήτησε από τους Σοβιετικούς να πιέσουν την Τσεχοσλοβακική Κρατική Ασφάλεια (StB) να αποσύρει την υποστήριξή της στην ομάδα, ωστόσο η Μόσχα δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να κάνει. ^[23] Το γεγονός αυτό, όπως και η σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, οδήγησε σε πλήρη ρήξη με τη Μόσχα το 1979. Το 1980, το ΙΚΚ αρνήθηκε να συμμετάσχει στη διεθνή διάσκεψη κομμουνιστικών κομμάτων στο Παρίσι, παρόλο που οι πληρωμές σε μετρητά στο ΙΚΚ συνεχίστηκαν μέχρι το 1984. ^[22]

Ο Ακίλε Οκέτο (Achille Occhetto) έγινε γενικός γραμματέας του ΙΚΚ το 1988. Σε μια διάσκεψη του 1991 στην εργατική τάξη της Μπολόνια, ο Οκέτο άφησε άναυδους τους πιστούς του κόμματος με μια ομιλία που σηματοδοτούσε το τέλος του κομμουνισμού , μια κίνηση που τώρα αναφέρεται στην ιταλική πολιτική ως η svolta della Bolognina (στροφή της Μπολόνια). Η κατάρρευση των κομμουνιστικών κυβερνήσεων στη Σοβιετική Ένωση και την Ανατολική Ευρώπη είχε πείσει τον Οκέτο ότι η εποχή του ευρωκομμουνισμού είχε τελειώσει και έτσι μετέτρεψε το ΙΚΚ στο Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς (PDS), το οποίο χαρακτηρίστηκε ως προοδευτικό αριστερό και δημοκρατικό σοσιαλιστικό κόμμα. Το ένα τρίτο της συμμετεχόντων στο ΙΚΚ, υπό την ηγεσία του Αρμάντο Κοσούτα (Armando Cossutta), αρνήθηκε να συμμετάσχει στο PDS και αποσπάστηκε για να σχηματίσει το Κόμμα Κομμουνιστικής Επανίδρυσης (PRC). ^[24]

• Γραμματέας: Αντόνιο Γκράμσι (1926), Camilla Ravera (1927-1930), Παλμίρο Τολιάτι (1930-1934), Ruggero Grieco (1934-1938), Παλμίρο Τολιάτι (1938-1964), Λουίτζι Λόνγκο (1964-1972), Ενρίκο Μπερλινγκουέρ (1972-1984), Αλεσάντρο Νάτα (1984-1988), Ακίλε Οκέτο (1988-1991).