Ιερά Μητρόπολις Νευροκοπίου
Η Ιερά Μητρόπολις Νευροκοπίου (βουλγαρικά: Неврокопска Света Митрополия) είναι σημαντική πρώην επισκοπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και σημερινή επαρχία της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η μητρόπολη εδρεύει στο Γκότσε Ντέλτσεφ (Άνω Νευροκόπι) της Νότιας Βουλγαρίας και Μητροπολίτης της από τις 19 Ιανουαρίου 2014 είναι ο Σεραφείμ (Ζελιάζκωφ Ντινκώφ).
| Ιερά Μητρόπολις Νευροκοπίου | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Xώρα | Βουλγαρία |
| Έδρα | Άνω Νευροκόπι |
| Υπαγωγή | Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Μονές | 8 |
| Μητροπολιτικός ναός | Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου και Προφήτου Ηλία Άνω Νευροκοπίου |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Σεραφείμ (Ζελιάζκωφ Ντινκώφ) |
Ιστορία
Η ιστορία του Χριστιανισμού στην περιοχή ξεκινά με το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου στην Αμφίπολη, κατά τη δεύτερη αποστολική περιοδεία του (49-52 μ.Χ).
Επί Βυζαντίου υπήρχε η επισκοπή Νικοπόλεως (Νευροκοπίου). Αυτή άλλοτε είναι ανεξάρτητη, άλλοτε για εθνικούς και γεωγραφικούς λόγους υπαγόταν ή συνενωνόταν με μια από τις γειτονικές Μητροπόλεις Μελενίκου, Ζιχνών, Σερρών, Φιλίππων ή Δράμας. Πριν την ανάδειξη της αρχιεπισκοπής Ζιχνών σε μητρόπολη το 1329, ανήκε στους Φιλίππους, κατόπιν υπήχθη στη Ζιχνών και αργότερα στη Σερρών. Στα μέσα του 15ου αιώνα ανυψώθηκε σε Μητρόπολη[1].
Τον Ιούλιο του 1655, με απόφαση του Πατριάρχη Ιωαννίκιου Β΄, η Μητρόπολη Ζιχνών ενώνεται με τη Μητρόπολη Νευροκοπίου[2], ενώ τον Δεκέμβριο του 1663 επί Πατριάρχου Διονυσίου Γ΄ η Μητρόπολη Ζιχνών προσαρτάται στη Μητρόπολη Δράμας - Φιλίππων με την ονομασία Μητρόπολη Δράμας - Φιλίππων - Ζιχνών[3].
Στις 27 Οκτωβρίου 1882, επί Πατριάρχου Ιωακείμ Γ΄, ιδρύθηκε η Ιερά Αρχιεπισκοπή Νευροκοπίου. Αυτή περιέλαβε στη δικαιοδοσία της από την Μητρόπολη Δράμας τις περιφέρειες Νευροκοπίου (σημερινό Γκότσε Ντέλτσεφ Βουλγαρίας) και Ζυρνόβου (σημερινό Κάτω Νευροκόπι Δράμας) και από την Μητρόπολη Σαμακοβίου το τμήμα Ραζλοκίου (Razlog), το οποίο δεν είχε περιληφθεί στη Βουλγαρική Ηγεμονία. Η Αρχιεπισκοπή ανυψώθηκε σε Μητρόπολη το 1888.
Το 1894 ιδρύθηκε η Μητρόπολη Νευροκοπίου της Βουλγαρικής Εξαρχίας με την άδεια της Οθωμανικής κυβέρνησης. Στις 24 Απριλίου του ίδιου έτους χειροτονήθηκε ο πρώτος Μητροπολίτης Νευροκόπσκι Ιλαρίων (Πεντσέφ Ιβάνωφ), ο οποίος έγινε θερμά δεκτός από ολόκληρο τον βουλγαρικό πληθυσμό.
Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, στις 17 Αυγούστου 1916, βουλγαρικά στρατεύματα εισήλθαν σε ελληνικό έδαφος και στις 6 Σεπτεμβρίου τρία κατεχόμενα χωριά ανατέθηκαν πνευματικά στη Μητρόπολη Νευροκοπίου[4].
Το 1921, η έδρα της Μητρόπολης μεταφέρθηκε από το (Άνω) Νευροκόπι στην Γκόρνα Τζουμάγια και το 1928 επέστρεψε στο Νευροκόπι. Τα επόμενα χρόνια, η έδρα μεταφέρθηκε πολλές φορές μεταξύ Νευροκοπίου και Γκόρνα Τζουμάγια. Το 1951, με το νέο καταστατικό της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας εγκαταστάθηκε στην Γκόρνα Τζουμάγια, που είχε μετονομαστεί σε Μπλαγκόεβγκραντ, ενώ το 1994, μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, η έδρα επέστρεψε στο Νευροκόπι.
Βούλγαροι Μητροπολίτες που χειροτονούνταν από την Εξαρχία συνέχισαν να θεωρούνται από το Οικουμενικό Πατριαρχείο σχισματικοί ως το 1945. Μετά την άρση του σχίσματος το 1945, η Ιερά Μητρόπολις Νευροκοπίου αποτελεί μέρος της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας (από το 1953 Πατριαρχείο Βουλγαρίας).
Το μέρος της παλαιάς Μητρόπολης Νευροκοπίου, δηλαδή η περιφέρεια Ζυρνόβου (σημερινό Κάτω Νευροκόπι Δράμας) που περιήλθε στην Ελληνική επικράτεια, επανενώθηκε το 1958 με τη Μητρόπολη Ζιχνών[5] και έκτοτε συναποτελούν την Μητρόπολη Ζιχνών και Νευροκοπίου.
Επισκοπικός κατάλογος
| Όνομα | Έτος | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Ιωάννης | ~ 787 | έλαβε μέρος στη Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο |
| Νικόλαος ή Σάββας | ~ 879/880 | έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης |
| Σαμουήλ | Άγνωστη είναι η χρονολογία της θητείας του[6] | |
| Ιωάσαφ | 1575 – 1578 | Αναφέρεται ως μητροπολίτης Νευροκοπίου και το 1564[6] |
| Διονύσιος | ~ 1593[6] | |
| Ιωάσαφ | 1593 – 1597 | β΄ θητεία[6] |
| Ανανίας | πριν το 1606 – 1608[6] | |
| Άνθιμος Α' | 1608 – μετά το 1609[6] | |
| Δανιήλ Α' | 1611 – 1622[6] | |
| Δανιήλ Β' | 1622 – 1626[6] | |
| Άνθιμος Β' | ~ 1628[6] | |
| Νικηφόρος Α' | ~ 1643[6] | |
| Σισώης | ; – Ιούλιος 1655 | Τον Ιούλιο του 1655 καθαιρείται από τον Πατριάρχη Ιωαννίκιο Β'. Τον ίδιο μήνα και έτος εκδίδεται τόμος συνοδικός από τον ίδιο Πατριάρχη για την ένωση των μητροπόλεων Νευροκοπίου και Ζιχνών[2] |
| Μακάριος | Ιούλιος 1655[7] – Νοέμβριος 1655 | |
| Κοσμάς | Νοέμβριος 1655[8] – ; | |
| Ιγνάτιος | 12 Δεκεμβρίου 1882 – 21 Μαρτίου 1884 † | |
| Χρύσανθος | 29 Ιανουαρίου 1885 – 20 Οκτωβρίου 1888 | Αρχιεπίσκοπος Νευροκοπίου, από το 1887 Μητροπολίτης. Κατόπιν Λέρνης |
| Γρηγόριος | 20 Νοεμβρίου 1888 – Ιούλιος 1892 | παραιτήθηκε |
| Νικηφόρος (Λεβανταρίδης) | 30 Αυγούστου 1892 – 3 Ιουνίου 1895 | παραιτήθηκε |
| Νεόφυτος (Κυδωνιεύς) | 13 Ιουνίου 1895 – 20 Ιουνίου 1900 | παραιτήθηκε |
| Νικόδημος (Χατζηχρήστου) | 27 Ιουνίου 1900 – 7 Αυγούστου 1903 | παραιτήθηκε |
| Θεοδώρητος (Βασματζίδης ή Βασματζής) | 23 Οκτωβρίου 1903 – 3 Αυγούστου 1907 † | |
| Δαμασκηνός (Μοσχόπουλος) | 15 Αυγούστου 1907 – 13 Μαΐου 1924 | τέθηκε σε διαθεσιμότητα |
| Φιλόθεος (Λουκίδης) | 9 Οκτωβρίου 1924 – 21 Φεβρουαρίου 1935 | παραιτήθηκε |
| Ευγένιος (Θεολόγου ή Βακάλης) | 21 Φεβρουαρίου 1935 – 1936 | παραιτήθηκε |
| Γεώργιος (Παπαγεωργιάδης) | 8 Μαρτίου 1942 – Οκτώβριος 1945 | παραιτήθηκε |
| Αγαθάγγελος (Τσαούσης) | 4 Νοεμβρίου 1945 – 1951[6] | |
| Ιλαρίων (Πεντσέφ Ιβάνωφ) | 24 Απριλίου 1894 – 22 Ιουνίου 1912 | παραιτήθηκε |
| Μακάριος (Σταμώφ) | 17 Απριλίου 1916 – 7 Ιουνίου 1934 † | |
| Βόρις (Σιμώφ Ραζούμωφ) | 17 Μαρτίου 1935 – 8 Νοεμβρίου 1948 † | από Στοβίου, δολοφονήθηκε από καθηρημένο ιερέα |
| Ποιμήν (Νεντέλτσεφ Ενέφ) | 3 Αυγούστου 1952 – 22 Ιουλίου 1992 | από Στοβίου, καθαιρέθηκε, το 1996 αυτοανακηρύχθηκε Πατριάρχης Βουλγαρίας |
| Ναθαναήλ (Καλαΐτζεφ) | 17 Απριλίου 1994 – 16 Νοεμβρίου 2013 † | από Κρουπνικίου |
| Σεραφείμ (Ζελιάζκωφ Ντινκώφ) | 19 Ιανουαρίου 2014 – σήμερα | από Μελενίκου |
Μοναστήρια
- Μονή Προφήτη Ηλία Γκορνομπρέζνικ
- Μονή Ζωοδόχου Πηγής Άνω Νευροκοπίου
- Μονή Αγίου Παντελεήμονα Ομπίντιμ
- Μονή Αγίας Πέτκας Πετριτσίου
- Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου Ροζινού
- Μονή Κοσμά και Δαμιανού Σαντάνσκι
- Μονή Αρχαγγέλου Μιχαήλ Τροσκόβου
- Μονή Αγίου Γεωργίου Χατζηδημόβου
- Μονή Αγίου Γεωργίου Τσουριλόβου
Παραπομπές
Πηγές
- Γεδεών, Μανουήλ (1885). Πατριαρχικοί Πίνακες: Ειδήσεις ιστορικαί βιογραφικαί περί των Πατριαρχών Κωνσταντινουπόλεως: από Ανδρέου του Πρωτοκλήτου μέχρις Ιωακείμ Γ' του από Θεσσαλονίκης, 36-1884. Κωνσταντινούπολη: Lorenz & Keil.
- Παπακυριάκος, Kυριάκος (2011). Η Ιστορία της Ι. Μ. Αγίας Τριάδος Τούμπας Σερρών, Β΄ έκδοση, βελτιωμένη (PDF). Σέρρες. ISBN 978-960-92213-4-4. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2024.
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.