Θεανώ (μυθολογία)

Η Θεανώ ήταν σύζυγος του Σπαρτιάτη Κλεόμβροτου, αδελφού του ένδοξου βασιλιά Λεωνίδα Α΄, ήρωα των Θερμοπυλών, και μητέρα του εξ ίσου ένδοξου στρατηγου Παυσανία, νικητή της μάχης των Πλαταιών. Όταν ο τελευταίος κατηγορήθηκε επί μηδισμώ και προδοσία (στη δίκη του αποκαλύφθηκε μυστική αλληλογραφία με τον Ξέρξη) και καταδικάστηκε σε θάνατο, για να διασωθεί, κατέφυγε και ζήτησε άσυλο ως ικέτης στο ναό της Χαλκιοίκου Αθηνάς, στη Σπάρτη. Επειδή το να αποσπασθεί βίαια από το ναό ένας ικέτη αλλά, ακόμη περισσότερο, και να θανατωθεί εκεί μέσα εθεωρείτο άγος (μιαρή, ανίερη πράξη - αμαρτία, όπως θα λέγαμε σήμερα), η μητέρα του Θεανώ έφθασε πρώτη στο ναό και πρώτη έχτισε μια πέτρα (ή πλίνθο) στην είσοδο. Βλέποντας οι υπόλοιποι αυτή της την ενέργεια, κατάλαβαν. Ο καθένας απ' αυτούς έβαζε τη δική του πλίνθο κι έτσι έχτισαν την πόρτα, ώστε να μη μπορεί ο Παυσανίας να βγει από εκεί. Κατόπιν αφαίρεσαν και τη στέγη κι έτσι ο ένδοξος στρατηγός τους πέθανε από την ασιτία και το κρύο, μέσα στο καταχείμωνο, το 470 π.Χ.