Ευκαρυωτικά κύτταρα

Από αυτό το είδος κυττάρων αποτελούνται όλοι οι πολυκύτταροι οργανισμοί, όπως τα φυτά και τα ζώα καθώς και ορισμένοι μονοκύτταροι οργανισμοί, όπως πρωτόζωα και φύκη. Τα κύτταρα του ανθρώπου είναι επίσης ευκαρυωτικά.

Βασικά μέρη ενός ευκαρυωτικού κυττάρου είναι α) η πλασματική μεμβράνη, β) το κυτταρόπλασμα και ο κυτταρικός πυρήνας. Εξετάζοντας τη δομή αυτών των κυττάρων, παρατηρείται ότι εξωτερικά περικλείονται από μία μεμβράνη και εσωτερικά ο πυρήνας διαχωρίζεται από το υπόλοιπο κύτταρο πάλι με μία μεμβράνη (πυρηνική μεμβράνη). Ανάμεσα στον πυρήνα και στην εξωτερική μεμβράνη, υπάρχουν οργανίδια, τα οποία είναι υπεύθυνα για τις διάφορες λειτουργίες του κυττάρου, όπως μιτοχόνδρια, λυσόσωμα, ριβόσωμα κ.α.

Τα ευκαρυωτικά κύτταρα εμφανίστηκαν στην εξέλιξη της ζωής πολύ αργότερα από τα προκαρυωτικά, τα οποία είναι απλούστερα στην δομή και δεν έχουν πυρηνική μεμβράνη εν αντιθέσει με τα ευκαρυωτικά.

Το 1665 ο Ρόμπερτ Χουκ, παρατηρώντας τομές φελλού μίλησε πρώτη φορά για τα κύτταρα θέτοντας τις βάσεις για την κυτταρική θεωρία. Σύμφωνα με την κυτταρική θεωρία Αρχειοθετήθηκε 2020-09-21 στο Wayback Machine. η θεμελιώδης μονάδα ζωής είναι το κύτταρο, και κάθε κύτταρο προέρχεται από ένα άλλο κύτταρο. Η κυτταρική θεωρία διατυπώθηκε το 1838-39, από τους Μ. Σλάιντεν^[1] και Τ. Σβαν^[2]. Η θεωρία αυτή ολοκληρώθηκε πολύ αργότερα, το 1885, από τον Ρ. Βίρχοφ^[3]. Από τότε τα κύτταρα μελετήθηκαν και διαχωρίστηκαν σε ευκαρυωτικά και προκαρυωτικά.^[4]

Η αρχική ιδέα για την ύπαρξη ευκαρυωτικών κυττάρων αποδίδεται στον Γάλλο βιολόγο Εδουάρδο Σατόν (Édouard Chatton). Οι όροι "ευκαρυωτικό" και "προκαρυωτικό" ενισχύθηκαν κυρίως από τον Καναδό μικροβιολόγο Ρότζερ Στάνιερ (Roger Stanier) και τον Γερμανό Βαν Νιλ (C. B. van Niel) το 1962.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Τα ευκαρυωτικά κύτταρα διαφέρουν μεταξύ τους αλλά έχουν κάποια κοινά.

Κάθε ευκαρυωτικό κύτταρο περιβάλλεται από πλασματική μεμβράνη^[5], που διαχωρίζει το κύτταρο από το περιβάλλον του ελέγχοντας τι εισέρχεται και εξέρχεται. Το κυριότερο γνώρισμα τους είναι ο οργανωμένος πυρήνας, στον οποίο περιέχεται το γεννητικό υλικό^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Τον χώρο ανάμεσα στο κύτταρο και την μεμβράνη καλύπτει το κυτταρόπλασμα. Επίσης τα κύτταρα αυτά διαθέτουν Ενδοπλασματικό δίκτυο, ριβοσώματα στα οποία αποθηκεύονται διάφορες πρωτεΐνες. Ακόμα το σύμπλεγμα Golgi^{[εκκρεμεί παραπομπή]}, τα Λυσοσώματα, τα κενοτόπια, τα μιτοχόνδρια^{[εκκρεμεί παραπομπή]} που είναι υπεύθυνα για την εξασφάλιση της απαραίτητης ενέργειας για το κύτταρο, οι χλωροπλάστες και το κυτταρικό τοιχώμα στο φυτικό κύτταρο.^[6]

Οι φυλογενετικές συγγένειες ανάμεσα στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς παρουσιάζονται στο πιο κάτω κλαδόγραμμα (τα ονόματα των κλάδων που περιέχουν, μερικώς ή ολικώς, φωτοσυνθέτοντες οργανισμούς ακολουθούνται από ένα πράσινο τετράγωνο): ^[7]

• Δημ. Παλαφούτας - Αλεξ. Πανταζίδης "Βιολογία" Εκδ. Πατάκη Αθήνα 1999.
• Βιολογία (Β Λυκείου) - Βιβλίο Μαθητή Εκδ. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ , ΑΘΗΝΑ

• Φ. Καφάτος "Εισαγωγή στη σύγχρονη βιολογία" Εκδ. Διογένης 1976
• Ι. Γ. Γεωργάτσος "Βιοχημεία" ΑΠΘ 1980
• Λ. Μαργαρίτης "Κυτταρική βιολογία" Εκδ. Επτάλοφος ΑΒΕΕ 1985
• Εκδοτική Αθηνών "Γενική Βιολογία" 1989
• Γ.Ν. Θωμόπουλος, "Βιολογία Κυττάρου", University Studio Press, (Θεσσαλονίκη 1990)
• Ν.Σ. Χριστοδουλάκης "Σύγχρονη Βιολογία" Εκδ. Πατάκη 1994