Εκλογές στο Καζακστάν

Στις πρώτες προεδρικές εκλογές που διενεργήθηκαν στη χώρα, την 1η Δεκεμβρίου 1991, ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ εξελέγη πρόεδρος με ποσοστό 99% των ψήφων.^[2] Η συμμετοχή καταγράφηκε στο 88,2%.^[3]

Στις επόμενες προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν (με βάση τις αλλαγές στο σύνταγμα που εγκρίθηκαν το 1998) στις 12 Ιανουαρίου 1999, ο Ναζαρμπάγιεφ επανεξελέγη με ποσοστό 81%.Ο σημαντικότερος υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Ακεζάν Καζεγκέλντιν, εμποδίστηκε από το να διεκδικήσει την εκλογή του, σε μία κίνηση που επικρίθηκε από πολλούς παρατηρητές.^[4]

Ο Ναζαρμπάγεφ πέτυχε την άνετη επανεκλογή του (με 91%) στις επόμενες εκλογές, που έγιναν στις 4 Δεκεμβρίου 2005.^[5] Οι υποψήφιοι της αντιπολίτευσης είχαν κάποια πρόσβαση στα ΜΜΕ, ωστόσο πολύ περιορισμένα. Ο ΟΑΣΕ επέκρινε τη διεξαγωγή των εκλογών, τις οποίες αποκάλεσε μη δίκαιες, αν και σημείωσε κάποιες βελτιώσεις.

Στις προεδρικές εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν πρόωρα στις 3 Απριλίου 2011, επανεξελέγη ο πρόεδρος Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, με ποσοστό 95,5% των ψήφων. Ωστόσο, οι παρατηρητές του ΟΑΣΕ επεσήμαναν ατασθαλίες και νοθεία κατά την εκλογική διαδικασία.^[6]

Στις πιο πρόσφατες προεδρικές εκλογές, στις 26 Απριλίου 2015, πρόεδρος επανεξελέγη ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, με ποσοστό 97,7% των ψήφων και με τη συμμετοχή να σημειώνει ρεκόρ (95%).^[7]

Από το 1937 ως το 1990 έγιναν εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ανώτατου Σοβιέτ. Εκλογές έγιναν το 1937, 1947, 1951, 1955, 1959, 1963, 1967, 1971, 1975, 1980, 1985 και 1990.

Στις 25 Μαρτίου 1990 από τις συνολικά 360 έδρες εξελέγησαν άμεσα οι 270 , ενώ οι 90 επελέγησαν από δημόσιους οργανισμούς. Το Κομμουνιστικό Κόμμα του Καζακστάν κέρδισε 342 από τις συνολικά 360 έδρες, με τις υπόλοιπες να περιέρχονται σε ανεξάρτητους. Η συμμετοχή ήταν 84%.^[8]

Οι βουλευτικές εκλογές που έγιναν στις 7 Μαρτίου 1994 μαζί με τις τοπικές εποπτεύτηκαν από ξένους παρατηρητές. Η έκθεση των παρατηρητών της Επιτροπής για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη ήγειρε το ερώτημα για το κατά πόσον οι εκλογές εκείνες ήταν ελεύθερες και δίκαιες.^[9] Από τις 177 έδρες, οι 33 κερδήθηκαν από το προσκείμενο στον πρόεδρο κόμμα Ένωση του Λαού για την Ενότητα του Καζακστάν. Εξελέγησαν 64 ανεξάρτητοι. Ήταν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές μετά την ανεξαρτησία της χώρας.

Στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν σε δύο γύρους στις 9 και στις 23 Δεκεμβρίου 1995, το κυβερνών κόμμα κέρδισε τις 25 από τις συνολικά 67 έδρες, με τη συμμετοχή να διαμορφώνεται στο 79,8%.^[10]

Το νεοσύστατο κόμμα Πατρίδα κέρδισε τις εκλογές που διεξήχθησαν σε 2 γύρους στις 10 και στις 24 Οκτωβρίου 1999, καταλαμβάνοντας τις 23 επί συνόλου 77 εδρών στο κοινοβούλιο. Η προσέλευση στις κάλπες ήταν της τάξης του 62,5%.^[11] Οι διεθνείς παρατηρητές περιέγραψαν την εκλογική διαδικασία ως λανθασμένη.

Η μεροληψία στα ΜΜΕ ήταν το κεντρικό ζήτημα στις εκλογές του 2004, οι οποίες διεξήχθησαν σε δύο στάδια, ο πρώτος γύρος στις 19 Σεπτεμβρίου και ο δεύτερος στις 3 Οκτωβρίου.^[12] Το κυβερνών κόμμα Πατρίδα (Οτάν), κέρδισε 42 έδρες επί συνόλου 77.

Στις εκλογές του 2007 για Βουλή, που έγιναν στις 18 Αυγούστου με βάση αλλαγές στο σύνταγμα, νικητής αναδείχθηκε σαρωτικά το κυβερνών κόμμα Νουρ Οτάν.^[13] Το κυβερνών κόμμα κατέλαβε όλες τις έδρες, συνολικά 98.^[14] Οι 98 βουλευτές εξελέγησαν με λίστα, σε αντίθεση με τους 10 του προηγούμενου κοινοβουλίου. Οι υπόλοιπες 9 έδρες περιήλθαν σε μέλη που εξελέγησαν από τη Συνέλευση του Λαού.^[15]

Βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν στις 15 Ιανουαρίου 2012. Το αποτέλεσμα ήταν η νίκη του κόμματος Νουρ Οτάν, που κέρδισε 83 από τις συνολικά 98 έδρες στη βουλή (Mazhilis). Ωστόσο , ο ΟΑΣΕ καταδίκασε τη διαδικασία με την οποία διεξήχθησαν οι εκλογές.^[16] Πήραν μέρος 7 κόμματα στις εκλογές.^[17] Ο ΟΑΣΕ και το αμερικανικό Υπουργείο Εξωτερικών δεν αναγνώρισαν τη δημοκρατικότητα των εκλογών.^[18]

Οι πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές διεξήχθησαν πρόωρα στις 20 Μαρτίου 2016.^[19] To κόμμα κυβερνών κόμμα που είναι προσκείμενο στον πρόεδρο, το Νουρ Οτάν (Φως της Μητέρας Πατρίδας) πέτυχε μια σαρωτική νίκη , συγκεντρώνοντας το 82% των ψήφων.^[20]

Τα μέλη της Γερουσίας είναι ακομμάτιστα και εκλέγονται έμμεσα από τα τοπικά νομοθετικά σώματα (Maslihats) κάθε 6 χρόνια. Κάθε περιφέρειας και οι πόλεις Αλμάτι και Αστανά εκπροσωπούνται από δύο γερουσιαστές ενώ 7 γερουσιαστές διορίζονται από τον πρόεδρο του Καζακστάν.^[21]

Συνολικά 55 υποψήφιοι έλαβαν μέρος στις γερουσιαστικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 14 Ιανουαρίου 2023.

Από τα 50 μέλη της Γερουσίας του Καζακστάν, τα 40 εκλέγονται έμμεσα για έξι χρόνια από αντιπροσώπους από τις 17 επαρχίες και τρεις εθνικές πόλεις. Δεν εκλέγονται ταυτόχρονα : είκοσι εκλέγονται κάθε τρία χρόνια, ένας ανά επαρχία και πόλη.^[22] Οι γερουσιαστές εκπροσωπούν κάθε περιφέρεια και πόλη.^[23]Οι υπόλοιποι 10 προτείνονται από τον πρόεδρο, μεταξύ των οποίων οι μισοί με πρόταση της Λαϊκής Συνέλευσης.^[24]

Οι υποψήφιοι πρέπει να λάβουν περισσότερο από το 50% των ψήφων για να κερδίσουν μια έδρα.^[25]

Και οι είκοσι έδρες εξελέγησαν στον πρώτο γύρο, καθιστώντας τον δεύτερο γύρο περιττό. Εκλέχθηκαν δύο γυναίκες.^[25]

Εκλογές για Γερουσία διενεργήθηκαν το 1995, 1997 και 1999, και στη συνέχεια στις 8 Οκτωβρίου 2002. Στις εκλογές του 2002 όλες οι 16 έδρες αντιπροσώπων στη Γερουσία εξελέγησαν από τα 3.304 επί συνόλου 3.153 μελών της mäslihat.^[26]

Στις 19 Αυγούστου 2005 διεξήχθησαν οι επόμενες γερουσιαστικές εκλογές. Όλες οι 16 έδρες αντιπροσώπων στη Γερουσία εξελέγησαν από τα 3.155 επί συνόλου 3.287 μελών της mäslihat.^[27]

Στις εκλογές που διενεργήθηκαν στις 4 Οκτωβρίου 2008 εξελέγησαν 16 μέλη. Οι εκλέκτορες ήταν συνολικά 3.310 από τους συνολικά 3.231 που είχαν δικαίωμα ψήφου στις εκλογές.^[28]

Στις 19 Αυγούστου 2011 έγιναν γερουσιαστικές εκλογές για 16 έδρες, οι οποίες εξελέγησαν από τα τοπικά νομοθετικά σώματα (maslihats). Οι 3.172 από τους 3.283 που είχαν δικαίωμα ψήφου ψήφισαν στις εκλογές.^[29]

Τα 16 μέλη της Γερουσίας (όσα και οι περιφέρειες της χώρας) εξελέγησαν με μυστική ψήφο από τα τοπικά νομοθετικά σώματα (maslihats) την 1η Οκτωβρίου 2014.^[30] Οι εκλογές διεξήχθησαν με την υπογραφή προεδρικού διατάγματος από τον πρόεδρο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ.^[31] Επί συνόλου 3.279 μελών βουλευτών που είχαν δικαίωμα ψήφου, ψήφισαν οι 3.236.^[32]

Στις 28 Ιουνίου 2017 έγιναν γερουσιαστικές εκλογές για 16 έδρες, οι οποίες εξελέγησαν από τα τοπικά νομοθετικά σώματα (maslihats). Οι 3.242 από τους 3.293 που είχαν δικαίωμα ψήφου ψήφισαν στις εκλογές.^[33][34]

Τα 17 μέλη της Γερουσίας (δημιουργήθηκε μια νέα έδρα) εξελέγησαν από τα τοπικά νομοθετικά σώματα (maslihats) στις 12 Αυγούστου 2020.^[35] Τα 2.889 από τα συνολικά 3.069 μέλη των Mäslihats ψήφισαν για έναν γερουσιαστή που εκπροσωπεί κάθε περιφέρεια και τρεις δημοτικές πόλεις.^[36] Τα μέλη της Γερουσίας του Καζακστάν είναι ακομμάτιστα και εκλέγονται έμμεσα από τα τοπικά νομοθετικά όργανα Maslihats κάθε έξι χρόνια. Κάθε περιφέρεια και πόλη "δημοκρατικής σημασίας" εκπροσωπείται από δύο γερουσιαστές, ενώ 15 γερουσιαστές διορίζονται από τον Πρόεδρο του Καζακστάν.^[37]

Στη χώρα έχουν διεξαχθεί μέχρι στιγμής 4 δημοψηφίσματα.

Στο πρώτο δημοψήφισμα, που έγινε στις 17 Μαρτίου 1991, το Καζακστάν ψήφισε για τη διατήρηση ή τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Το 95% των ψηφισάντων επέλεξε τη διατήρηση της ένωσης. Η συμμετοχή των πολιτών της σοσιαλιστικής σοβιετικής δημοκρατίας του Καζακστάν καταγράφηκε στο 88%. Παρά τα αποτελέσματα, η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε τον Δεκέμβριο του 1991.^[38]

Δύο ακόμα δημοψηφίσματα , έγιναν μέσα στο 1995.Στο πρώτο, στις 29 Απριλίου 1995, οι πολίτες υπερψήφισαν (με ποσοστό 95,5%)την πρόταση να παραταθεί η θητεία του προέδρου Ναζαρμπάγεφ ως την 1η Δεκεμβρίου 2000.^[39] Η συμμετοχή ήταν σύμφωνα με αναφορές στο 91,2%.^[40]Το δεύτερο δημοψήφισμα έγινε στις 30 Αυγούστου 1995 και είχε ως αποτέλεσμα να εγκριθεί ένα νέο σύνταγμα για τη χώρα. Το νέο σύνταγμα εγκρίθηκε από το 90% των ψηφοφόρων και το ποσοστό συμμετοχής στο δημοψήφισμα αναφέρθηκε στο 90,6%.^[41]