Διοικητική διαίρεση της Κυπριακής Δημοκρατίας

Η Κύπρος διαιρείται σε έξι επαρχίες: Αμμοχώστου, Κερύνειας, Λάρνακας, Λεμεσού, Λευκωσίας, και Πάφου. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και την κατάληψη μεγάλου μέρους των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας από τα τουρκικά στρατεύματα, ολόκληρη η επαρχία Κερύνειας, το μεγαλύτερο μέρος της επαρχίας Αμμοχώστου, μεγάλο μέρος της επαρχίας Λευκωσίας και μικρό μέρος της επαρχίας Λάρνακας τελούν υπό κατοχή.^[3]

Η κάθε επαρχία διοικείται από την Επαρχιακή Διοίκηση, επικεφαλής των οποίων είναι ένας έπαρχος. Ο κάθε έπαρχος είναι ανώτερος δημόσιος υπάλληλος, υπαγόμενος στο Υπουργείο Εσωτερικών.^[3]

Οι επαρχίες της Κύπρου διαιρούνται σε δήμους και κοινότητες.

Οι δήμοι αποτελούν το δεύτερο επίπεδο διοικητικής διαίρεσης της Κύπρου (μαζί με τις κοινότητες), μετά τις επαρχίες. Σήμερα η Κύπρος έχει 39 δήμους οι οποίοι λειτουργούν με βάση τον περί Δήμο νόμο του 1985.^[4] Οι Δήμαρχοι και τα Δημοτικά Συμβούλια εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες, μέσω των δημοτικών εκλογών, για πενταετή θητεία.^[4] Όλοι οι δήμοι αποτελούν μέλη της Ένωσης Δήμων Κύπρου.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η διοικητική έκταση εννέα δήμων της Κύπρου καταλήφθηκε από τον τουρκικό στρατό. Λόγω αυτού, οι δήμοι αυτοί δεν ασκούν πλέον τις συνηθισμένες δημοτικές εξουσίες και αρμοδιότητες. Ωστόσο, διατηρούν τη νομική τους υπόσταση και έχουν την έδρα τους στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία.^[5]

Οι κοινότητες αποτελούν το δεύτερο επίπεδο διοικητικής διαίρεσης της Κύπρου (μαζί με τους δήμους), μετά τις επαρχίες. Σήμερα η Κύπρος έχει 576 κοινότητες οι οποίες λειτουργούν με βάση τον περί Κοινοτήτων νόμο του 1999. Η διοίκηση των κοινοτήτων ανήκει στην αρμοδιότητα των Κοινοτικών Συμβουλίων.^[6][7] Ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου ονομάζεται κοινοτάρχης.^[6] Όλες οι κοινότητες αποτελούν μέλη της Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου.

Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, η διοικητική έκταση 172 κοινοτήτων της Κύπρου καταλήφθηκε -πλήρως ή μερικώς- από τον τουρκικό στρατό. Λόγω αυτού, οι κοινότητες αυτές δεν ασκούν πλέον τις συνηθισμένες κοινοτικές εξουσίες και αρμοδιότητες. Ωστόσο, διατηρούν τη νομική τους υπόσταση και έχουν την έδρα τους στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυπριακή Δημοκρατία.^[6]

Δύο ή περισσότερες κοινότητες που συνορεύουν μπορούν να αιτηθούν να δημιουργήσουν ένα σύμπλεγμα κοινοτήτων.^[6]

Οι δήμοι διαιρούνται σε συνοικίες και αυτές σε ενορίες ή οικισμούς.^[1][2] Σε κάθε συνοικία ορίζεται από το δήμαρχο ένας κοινοτάρχης ο οποίος είναι λειτουργός του Δήμου και έχει τα καθήκοντα ποιστοποιών υπαλλήλου. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου μια συνοικία ενός Δήμου είναι αρκετά μεγάλη, τότε μπορεί να οριστούν κοινοτάρχες για τις ενορίες της συνοικίας αντί ένας κοινοτάρχης για ολόκληρη τη συνοικία.

Οι κοινότητες διαιρούνται σε ενορίες ή οικισμούς. Οι ενορίες μιας κοινότητας ουσιαστικά είναι εκκλησιαστικές ενορίες με βάσει τον/τους ιερο/ούς ναο/ούς που υπάρχει/ουν στην κοινότητα. Οι Οικισμοί οι οποίοι είναι κάτω από την διοίκηση των κοινοτήτων μπορεί είτε να είναι δύο χωριά τα οποία γειτνιάζουν και δημιούργησαν ένα σύμπλεγμα κοινοτήτων κάτω από μια διοίκηση, είτε πρόκειται για κάποιο εγκαταλελειμμένο χωριό ή εργατικός/αιγοτροφικός οικισμός που έχει εγκαταληφθεί από τους μόνιμους ή εποχικούς κατοίκους του και για διοικητικούς σκοπούς έχει περάσει στην δικαιοδοσία άλλης γειτνιάζουσας κοινότητας. Η τελευταία περίπτωση κοινοτικών οικισμών είναι αυτή ενός αρχαίου οικισμού που αποτελεί αρχαιολογικός χώρος συνήθως.