Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1833
Η διοικητική διαίρεση του 1833 καθορίστηκε από την Κυβέρνηση Μαυροκορδάτου, στους πρώτους μήνες της διακυβέρνησης της χώρας από την Αντιβασιλεία μετά την άφιξη του Βασιλέα Όθωνα στην Ελλάδα. Με βάση αυτή τη διαίρεση, που τέθηκε σε εφαρμογή με το Βασιλικό Διάταγμα της 3/15 Απριλίου του 1833 «Περί διαιρέσεως του Βασιλείου και της διοικήσεώς του», η επικράτεια του Ελληνικού Βασιλείου χωρίσθηκε σε δέκα νομούς (νομαρχίες) και 42 επαρχίες. Επικεφαλής της κάθε νομαρχίας ήταν ο νομάρχης, ανώτατο διοικητικό όργανο στη διοικητική διεύθυνση του Νομού, με υπαγόμενες επαρχίες και δήμους, τα καθήκοντα του οποίου ορίσθηκαν με το από 25 Απριλίου του 1833 Βασιλικό Διάταγμα «Περί της αρμοδιότητας των νομαρχών και περί της κατά τας νομαρχίας υπηρεσίας». Τη διαίρεση αυτή ακολούθησε στη συνέχεια και η διοικητική σύσταση αναγνώριση ισάριθμων μητροπόλεων με εξαίρεση εκείνη της Μάνης (Γυθείου).
Πρώτοι νομάρχες του Βασιλείου της Ελλάδος, που ορίστηκαν με την παραπάνω νομοθεσία ήταν ξεκινώντας από την νομαρχία πρωτεύουσας, οι: Φραγκίσκος Μαύρος (Αργολίδος και Κορινθίας), Γεώργιος Γλαράκης (Αχαΐας και Ήλιδος), Κωνσταντίνος Ζωγράφος (Αρκαδίας), Δημήτριος Χρηστίδης (Μεσσηνίας), Ανδρέας Μεταξάς (Λακωνίας), Αναγνώστης Μοναρχίδης (Ακαρνανίας και Αιτωλίας), Ιωάννης Αμβροσιάδης (Φωκίδος και Λοκρίδος), Μιχαήλ Σχινάς (Αττικής και Βοιωτίας), Γεώργιος Αινιάν (Εύβοιας), και τέλος Ιάκωβος Ρίζος Νερουλός (Κυκλάδων)[1][2].
Η του 1833 ήταν η δεύτερη κατά σειρά διοικητική διαίρεση της Ελλάδας, μετά από αυτήν του 1828, που είχε εφαρμόσει στη νεοσύστατη Ελληνική Πολιτεία ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας.
Ιστορική αναδρομή
Με την λήξη της επανάστασης του 1821 η Ελλάδα αποτελείτο από την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα, την Εύβοια και τις Κυκλάδες. Με τη διοικητική διαίρεση του 1833, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η νομαρχιακή διοίκηση. Η Ελλάδα, με τον νόμο «Περί Συστάσεως των Δήμων» (27.12.1833, ΦΕΚ 3/10.01.1834)[3][4] διαιρέθηκε σε δέκα νομαρχίες και σαράντα δύο επαρχίες, οι οποίες με τη σειρά τους υποδιαιρέθηκαν σε δήμους. Η διοικητική διαίρεση συνοδεύτηκε και από την πρώτη επίσημη απογραφή του ελληνικού κράτους, αυτήν του 1834–1835. Το σύστημα διαίρεσης σε νομαρχίες και επαρχίες διατηρήθηκε μέχρι το 1836, οπότε η διοικητική διαίρεση μεταβλήθηκε (Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας (1836) με Διοικήσεις-επαρχίες) αλλά επανήλθε με τη Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας του 1845 με μικρές αλλαγές στον αριθμό και την οριοθέτηση των επαρχιών και των δήμων.
Διοικητική διαίρεση
Οι νομοί και οι επαρχίες που συστάθηκαν με τη διοικητική διαίρεση του 1833 ήταν αναλυτικά:
| Νομός | Μητρόπολη νομού | Επαρχίες | Πρωτεύουσα επαρχίας | Συστατικά μέρη της επαρχίας (βάσει Δ.Δ. 1828) | Οι δήμοι αναλυτικά | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Πελοπόννησος | ||||||
| 1 | Νομός Αργολίδος και Κορινθίας | Ναυπλία | Ναυπλίας | Ναυπλία | Επαρχία Ναυπλίας | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Ναυπλίας |
| Άργους | Άργος | Επαρχία Άργους | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Άργους | |||
| Κορινθίας | Κόρινθος | Επαρχία Κορίνθου | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Κορινθίας | |||
| Ύδρας | Ύδρα | Νήσος Ύδρα | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Ύδρας | |||
| Ερμιονίδος | Σπέτσαι (Τιπάρηνος) | Επαρχία Κάτω Ναχαγέ, Νήσος Σπετσών | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Ερμιονίδος | |||
| Τροιζηνίας | Πόρος | Επαρχία Δαμαλών (Τροιζήνος), Επαρχία Πόρου | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Τροιζηνίας | |||
| 2 | Νομός Αχαΐας και Ήλιδος | Πάτραι | Επαρχία Αιγιαλείας | Επαρχία Βοστίτσας | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Αιγιαλείας Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Κυναίθης | |
| Επαρχία Κυναίθης | Επαρχία Καλαβρύτων | |||||
| Επαρχία Πατρών | Επαρχία Παλαιών Πατρών | |||||
| Επαρχία Ηλείας | ||||||
| 3 | Νομός Μεσσηνίας | Καλαμάτα | Επαρχία Καλαμών Επαρχία Μεσσήνης | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Καλαμάτας Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Μεσσήνης | ||
| 4 | Νομός Αρκαδίας | Τρίπολη | Επαρχία Γορτύνης Επαρχία Κυνουρίας | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Γορτυνίας Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Κυνουρίας | ||
| 5 | Νομός Λακωνίας | Σπάρτη | Επαρχία Επιδαύρου Λιμηράς Επαρχία Γυθείου Επαρχία Οιτύλου Επαρχία Λακεδαίμονος | Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Γυθείου Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Οιτύλου Διοικητική διαίρεση Επαρχίας Λακεδαίμονος | ||
| Στερεά Ελλάδα | ||||||
| Νομός | Έδρα νομού | Επαρχίες | Οι δήμοι αναλυτικά | |||
| 6 | Νομός Ακαρνανίας και Αιτωλίας | Μεσολόγγι | Επαρχία Ακαρνανίας Επαρχία Μεσολογγίου Επαρχία Ναυπακτίας Επαρχία Καλλιδρόμης | διοικητική διαίρεση επαρχίας Ακαρνανίας διοικητική διαίρεση επαρχίας Μεσολογγίου διοικητική διαίρεση επαρχίας Ναυπακτίας διοικητική διαίρεση επαρχίας Καλλιδρόμης | ||
| 7 | Νομός Φωκίδος και Λοκρίδος | Άμφισσα | Επαρχία Φθιώτιδας Επαρχία Λοκρίδας Επαρχία Δωρίδας Επαρχία Παρνασσίδας | διοικητική διαίρεση επαρχίας Φθιώτιδας διοικητική διαίρεση επαρχίας Λοκρίδας διοικητική διαίρεση επαρχίας Δωρίδας διοικητική διαίρεση επαρχίας Παρνασσίδας | ||
| 8 | Νομός Αττικής και Βοιωτίας | Αθήνα | Επαρχία Αττικής Επαρχία Αίγινας Επαρχία Μεγαρίδας Επαρχία Λιβαδειάς Επαρχία Θηβών | διοικητική διαίρεση επαρχίας Αττικής διοικητική διαίρεση επαρχίας Αίγινας διοικητική διαίρεση επαρχίας Μεγαρίδας διοικητική διαίρεση επαρχίας Λιβαδειάς διοικητική διαίρεση επαρχίας Θηβών | ||
| 9 | Νομός Ευβοίας | Χαλκίδα | Επαρχία Χαλκίδας Επαρχία Βορείων Σποράδων Επαρχία Καρυστίας | διοικητική διαίρεση επαρχίας Χαλκίδας διοικητική διαίρεση επαρχίας Βορείων Σποράδων διοικητική διαίρεση επαρχίας Καρυστίας | ||
| Κυκλάδες | ||||||
| Νομός | Έδρα νομού | Επαρχίες | Οι δήμοι αναλυτικά | |||
| 10 | Νομός Κυκλάδων | Ερμούπολη | Επαρχία Άνδρου Επαρχία Κύθνου Επαρχία Μήλου Επαρχία Νάξου Επαρχία Σύρου Επαρχία Τήνου Επαρχία Θήρας | διοικητική διαίρεση επαρχίας Άνδρου διοικητική διαίρεση επαρχίας Κύθνου διοικητική διαίρεση επαρχίας Μήλου διοικητική διαίρεση επαρχίας Νάξου διοικητική διαίρεση επαρχίας Σύρου διοικητική διαίρεση επαρχίας Τήνου | ||
Δείτε επίσης
Πηγές
- Εφετηρίς του Βασιλείου της Ελλάδας δια το έτος 1837. 1837. σελίδες 178–180.
