Δημήτριος Κάσδαγλης

Γεννήθηκε στο Κέρσαλ Χιλ του Σάλφορντ, στην ευρύτερη περιοχή του Μάντσεστερ στη βορειοδυτική Αγγλία, σε οικογένεια που είχε μετοικήσει από την Αίγυπτο ασχολούμενη με το εμπόριο βαμβακιού. Γονείς του ήταν ο Εμμανουήλ Κάσδαγλης (1830-1911) και η Μαρία Αποστόλου (1847-1921). Την αρχική τους προέλευση αποτέλεσε κάποια πόλη της τότε Ρωσικής Αυτοκρατορίας, πιθανότατα βάσει πηγών στην περιοχή του Μικρού Καυκάσου / σημερινή Γεωργία, ενώ από κάποιους εικάζεται και η Οδησσός της σημερινής Ουκρανίας, μεγάλο εμπορικό λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας με έντονο ελληνικό στοιχείο κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα.

Βρέθηκε για πρώτη φορά στην Αίγυπτο σε ηλικία 7 ετών το 1879, όταν στάλθηκε εκεί για να ξεπεράσει ένα πρόβλημα υγείας και επέστρεψε στην Αγγλία το 1882. Αργότερα πραγματοποίησε σπουδές στην Αγγλία και τη Γαλλία. Το 1895, σε ηλικία 23 ετών, εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια για να αναλάβει με τα αδέρφια του τη διεύθυνση του εκεί παραρτήματος της οικογενειακής επιχείρησης, ενώ το 1900 μετακόμισε στο Κάιρο, όπου διηύθυνε με δύο από τους αδερφούς του το εκεί παράρτημα, με την όλη επιχείρηση να περνάει στα χέρια των πέντε συνολικά αδερφών μετά το θάνατο του πατέρα τους το 1911. Στη διάρκεια της μακράς παραμονής του στην Αίγυπτο αγωνίστηκε με την Αθλητική Λέσχη Αλεξάνδρειας (Alexandria Sporting Club) και μετέπειτα με τον ιδρυθέντα το 1905^[4] "Ελληνικό Αθλητικό Σύλλογο Καΐρου «Ο Ίφιτος»".

Ο Δημήτριος Κάσδαγλης νυμφεύθηκε το 1905 στην Αλεξάνδρεια με ελληνορθόδοξο γάμο την Ιωάννα Νικολάου Καζούλλη (σε δεύτερο γάμο σύζυγο Παναγιώτη Ζαχ. Αριστόφρονος) και απέκτησαν μία κόρη, τη Δωροθέα.Ο γάμος αυτός είχε προβλήματα, με αποτέλεσμα η σύζυγός του το 1916 να υποβάλει αγωγή διαζυγίου αιτιώμενη απιστία, αλλά και βιαιότητα εκ μέρους του. Η αγωγή εκδικάστηκε σε πρώτο βαθμό το 1917 δικαιώνοντας την Ιωάννα^[5], ενώ σε δεύτερο βαθμό (κατόπιν έφεσης του Κάσδαγλη), που εκδικάστηκε στο δικαστικό τμήμα της Βουλής των Λόρδων, η πρωτόδικη απόφαση φαίνεται να ανατράπηκε^[6]. Τα πρακτικά των δύο δικών αποκαλύπτουν μεταξύ άλλων πως ο Κάσδαγλης ήταν Βρετανός υπήκοος με κύρια κατοικία το Μάντσεστερ, παρότι είχε μετοικήσει στην Αίγυπτο.

Ο Δημήτριος Κάσδαγλης διατηρούσε καλές σχέσεις με τον -επίσης Αιγυπτιώτη- ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη, όπως μαρτυρά η φιλικότατη προσφώνηση (My dear Costi) και το περιεχόμενο ιδιόχειρης συλληπητήριας επιστολής του Κάσδαγλη προς τον Καβάφη επ' αφορμή του θανάτου του αδερφού του ποιητή, Αριστείδη Καβάφη, το 1902^[7].

Το 1896 έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, πρώτους της σύγχρονης περιόδου, στο άθλημα της αντισφαίρισης (τόπος διεξαγωγής οι εγκαταστάσεις του Ομίλου Αντισφαίρισης Αθηνών). Ο Κάσδαγλης στον "αγώνα απλό κυρίων" (μονό ανδρών) κατατάχθηκε δεύτερος επί 13 συμμετοχών, όταν έχοντας νικήσει κατά σειρά τον Γάλλο Ντεφέρ, τον Κ. Ακρατόπουλο και τον Ούγγρο Ταπάβιτσα, ηττήθηκε 0-2 στον τελικό από τον Ιρλανδό Τζον Μπόλαντ, αθλητή της Μ. Βρετανίας. Στον "αγώνα διπλό κυρίων" (διπλό ανδρών) με συμπαίκτη το Δημήτριο Πετροκόκκινο απέκλεισαν τα ζευγάρια Ράλλη - K. Πασπάτη και Φλακ (Αυστραλός) - Ρόμπινσον (Βρετανός), για να ηττηθούν 1-2 στον τελικό από τη μικτή ομάδα των Τζον Μπόλαντ (Βρετανός) και Φρίντριχ Τράουν (Γερμανός).

Παρότι βρετανικής υπηκοότητας και μόνιμος κάτοικος Αιγύπτου, στο επίσημο Δελτίο (Bulletin) της διοργάνωσης καταγράφεται ως μέλος της ολυμπιακής αποστολής της Ελλάδας και η ατομική του Β΄ νίκη προσμετράται στη χώρα. Πλέον συμβαίνει το ίδιο και για τη Β΄ ομαδική του νίκη, καθώς η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ), ακολουθώντας και άλλες πηγές^π.χ.[8][9], θεωρεί στη σημερινή εποχή το ζευγάρι με τον Πετροκόκκινο, ως ελληνικό δίδυμο.^[10]

Ο Δημήτριος Κάσδαγλης έλαβε μέρος και στους Μεσοολυμπιακούς του 1906 στο διπλό μικτό με συμπαίκτρια την Ευφροσύνη Πασπάτη, χωρίς όμως να διακριθεί. Στους αγώνες εκείνους ο αδερφός του, Ξενοφών, κατέκτησε δύο μετάλλια. Εν τέλει η οικογένεια ανέδειξε δύο δις Ολυμπιονίκες της αντισφαίρισης στην πόλη των Αθηνών, με μία δεκαετία διαφορά.

Παρότι οι επίκαιρες των αγώνων πηγές ονομάτιζαν σωστά τον Δημήτριο Κάσδαγλη, σε κάποιες μεταγενέστερες αθλητικές πηγές -κυρίως της αλλοδαπής- αναφέρεται ακόμα ως Διονύσιος, καίτοι το 2008 κατόπιν σχετικής έρευνας επανήλθαν στο φως τα ορθά στοιχεία του, επιβεβαιωμένα και από συγγενείς του. Ο Μπιλ Μάλον στο βιβλίο του για τη Μεσολυμπιάδα (βλ. πηγές), όπου σημειωτέον τον εμφανίζει ως Δημήτριο, παραδέχεται ότι αρκετές σύγχρονες σχετικές πηγές εμπεριέχουν σφάλματα, σε ορισμένα εκ των οποίων είχε συμβάλει -όπως σημειώνει- και ο ίδιος. Άλλωστε στο γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Κάσδαγλη δεν φαίνεται να υπάρχει άρρεν μέλος με το όνομα Διονύσιος^[11].
Εν τέλει είναι πέραν αμφισβητήσεως βέβαιο πως ο αθλητής ονομαζόταν Δημήτριος^{[12][13][14][15][16]}, ενώ ήταν σε ευρεία χρήση και το χαϊδευτικό του ονόματός του "Demis" (ή "Demi")^{[17][18][19][20][21][22]}, με το οποίο μάλιστα φαίνεται να υπέγραφε ο ίδιος^[7].

• «The 1906 Olympic Games Results for All Competitors in All Events, with Commentary», του Bill Mallon, έκδοση McFarland & Co., 1999, ISBN 978-0786405510
• «Αθήνα 1896 - Ατλάντα 1996», συλλογικό έργο, έκδοση του περιοδικού «ΕΘΝΟΣΠΟΡ», Αθήνα 1996
• Ο Δημήτριος Κάσδαγλης, στον ιστότοπο sports-reference.com