Γουλί

Η παλαιότερη γνωστή γραπτή μνεία στο γουλί προέρχεται από τον Ελβετό βοτανολόγο Γκασπάρ Μπάουχιμ το 1620, που σημειώνει ότι φύτρωνε ως άγριο χόρτο στη Σουηδία. Συχνά θεωρείται ότι προέρχεται από τη Σκανδιναβία, τη Φινλανδία ή τη Ρωσία.^[1] Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Φυσικών Πόρων της Φινλανδίας (Luke), το γουλί καλλιεργήθηκε πιθανότατα σε περισσότερες από μία περιπτώσεις στη Βόρεια Ευρώπη, γύρω στον 16ο αιώνα. Μελέτες του πρώην MTT (τώρα Luke), έδειξαν ότι το γουλί αναπτύχθηκε ανεξάρτητα τόσο στη Φινλανδία όσο και στη Σουηδία, από γογγύλι και λάχανο σε σχέση με την καλλιέργεια σπόρων.^[2] Υπάρχουν αντιφατικές μαρτυρίες για το πώς το γουλί έφτασε στην Αγγλία. Κάποιες πηγές αναφέρουν ότι έφθασε στην Αγγλία μέσω της Γερμανίας, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι προήλθε από τη Σουηδία. Σύμφωνα με τον Τζον Σινκλαίρ το ριζώδες λαχανικό έφθασε στην Αγγλία από τη Γερμανία γύρω στο 1750.^[3] Το γουλί έφτασε στη Σκωτία μέσω της Σουηδίας γύρω στο 1781.

Ένα άρθρο σχετικά με το θέμα στο The Gardeners' Chronicle προτείνει ότι το γουλί εισήχθη ευρύτερα στην Αγγλία το 1790. Η εισαγωγή στη Βόρεια Αμερική ήρθε στις αρχές του 19ου αιώνα με αναφορές για καλλιέργειες γουλιού στο Ιλινόις ήδη από το 1817.^[4]

Το γουλί κάποτε θεωρούνταν τρόφιμο έσχατης ανάγκης τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία λόγω της συσχέτισής του με τις ελλείψεις τροφίμων στον Α' και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το βραστό με μόνα συστατικά γουλί και νερό (Steckrübeneintopf) ήταν τυπικό φαγητό στη Γερμανία κατά τη διάρκεια των λιμών και των ελλείψεων τροφίμων του Α' Παγκοσμίου Πολέμου που προκλήθηκαν από τον αποκλεισμό που επέβαλαν οι Σύμμαχοι και μεταξύ 1945 και 1949. Ως αποτέλεσμα, πολλοί γηραιότεροι Γερμανοί είχαν δυσάρεστες αναμνήσεις από αυτό το φαγητό.^[5]

Το γουλί έχει μια πολύπλοκη ταξινομική ιστορία. Η παλαιότερη αναφορά προέρχεται από τον Ελβετό βοτανολόγο Γκασπάρ Μπάουχιμ, ο οποίος έγραψε γι 'αυτό στον Prodromus του 1620.^[4] Το Brassica  napobrassica δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά έγκυρα από τον Κάρολο Λινναίο στο έργο του το 1753 Species Plantarum ως η ποικιλία Β. oleracea var. napobrassica. Έκτοτε έχει μετακινηθεί σε άλλα είδη ως ποικιλία, υποείδος ή ανυψώθηκε στην κατάταξη του είδους. Το 1768, ένας Σκωτσέζος βοτανολόγος ανέβασε την ποικιλία του Λινναίου σε είδος που κατατάσσεται ως Brassica napobrassica στο λεξικό The Gardeners Dictionary.

Στην Ολλανδία, το γουλί σερβίρεται παραδοσιακά βρασμένο και πολτοποιημένο. Η προσθήκη πουρέ πατάτας (και, σε ορισμένες συνταγές, παρόμοιου πουρέ λαχανικών ή φρούτων) δημιουργεί το στάμποτ (stamppot), ένα πιάτο που σερβίρεται συχνά μαζί με καπνιστό λουκάνικο.

Στη Σουηδία και τη Νορβηγία, το γουλί μαγειρεύεται με πατάτα και μερικές φορές καρότο και πολτοποιείται με βούτυρο και ζωμό ή, περιστασιακά, γάλα ή κρέμα γάλακτος, για να δημιουργηθεί ένας πουρές που ονομάζεται ρότμος (rotmos, στα σουηδικά κυριολεκτικά: πολτός ρίζας) ή kålrabistappe (νορβηγικά). Περιστασιακά προστίθεται κρεμμύδι. Στη Νορβηγία, είναι υποχρεωτικό συνοδευτικό πολλών εορταστικών πιάτων. Στη Σουηδία, τρώγεται συχνά μαζί με ωριμασμένο και βραστό ζαμπόν, συνοδευόμενο από μουστάρδα.

Οι Φινλανδοί τρώνε και μαγειρεύουν γουλί με διάφορους τρόπους. Το γουλί είναι το κύριο συστατικό στο δημοφιλές χριστουγεννιάτικο πιάτο lanttulaatikko, ένα από τα τρία κύρια μαγειρευτά που σερβίρονται κατά τη διάρκεια των φινλανδικών Χριστουγέννων, μαζί με την πατάτα και μαγειρευτά με καρότο.

Το άψητο και κομμένο λωρίδες γουλί σερβίρεται συχνά ως συνοδευτική σαλάτα στα μεσημεριανά γεύματα στο σχολείο και στον χώρο εργασίας.

Οι Φινλανδοί χρησιμοποιούν γουλί στα περισσότερα πιάτα που απαιτούν λαχανικό ρίζας. Οι περισσότερες από τις φινλανδικές βάσεις σούπας αποτελούνται από πατάτες, καρότα και γουλί. Ο ζωμός συχνά αρωματίζεται με κόκκους πιπεριού και φύλλα δάφνης και μερικές φορές προστίθεται γάλα ή βότανα, όπως ο άνηθος.

Στην Αγγλία, το γουλί βράζεται μαζί με καρότα και σερβίρεται είτε πολτοποιημένο είτε ως πουρές με βούτυρο και τριμμένο πιπέρι. Ο ζωμός συχνά διατηρείται για σούπα ή ως προσθήκη σε σάλτσα. Το γουλί είναι απαραίτητο συστατικό του παραδοσιακού ζωμού αρνιού της Ουαλίας. Το γουλί είναι επίσης συστατικό του δημοφιλούς καρυκεύματος Branston Pickle.

Το γουλί και άλλες τροφές που περιέχουν κυανογλυκοσίδη (συμπεριλαμβανομένης της μανιόκας, του αραβοσίτου (καλαμπόκι), των βλαστών μπαμπού, των γλυκοπατάτων και των φασολιών λίμα) απελευθερώνουν κυάνιο, το οποίο στη συνέχεια αποτοξινώνεται σε θειοκυανικό. Το θειοκυανικό αναστέλλει τη μεταφορά ιωδίου του θυρεοειδούς και, σε υψηλές δόσεις, ανταγωνίζεται το ιώδιο στη διαδικασία οργάνωσης εντός του θυρεοειδικού ιστού. Βρογχοκήλη μπορεί να αναπτυχθεί όταν υπάρχει διατροφική ανισορροπία σε τρόφιμα που περιέχουν θειοκυανικά άλατα που υπερβαίνει την κατανάλωση ιωδίου και είναι πιθανό αυτές οι ενώσεις να συμβάλλουν στον υποθυρεοειδισμό.^[6][7][8][9] Ωστόσο, δεν έχουν υπάρξει αναφορές για αρνητικές επιπτώσεις στους ανθρώπους από την κατανάλωση γλυκοζινολικών από κανονικές ποσότητες λαχανικών Brassica.  Η περιεκτικότητα σε γλυκοζινολικό στα λαχανικά Brassica είναι περίπου το ένα τοις εκατό της ξηρής ύλης. Αυτές οι ενώσεις προκαλούν επίσης την πικρή γεύση του γουλιού.^[10]

Οι ρίζες και οι κορυφές των γουλιών άρχισαν να χρησιμοποιούν ως κτηνοτροφική καλλιέργεια στις αρχές του δέκατου ένατου αιώνα, που χρησιμοποιούνταν ως χειμερινή τροφή για τα ζώα. Μπορεί να μεταφερόταν στα ζώα ή μπορεί να επιτρεπόταν στα ζώα να φάνε τα φυτά απευθείας στο χωράφι.^[11]

Οι άνθρωποι που ζουν στη Βόρεια Αγγλία, τη Δυτική Αγγλία, την Ιρλανδία και τη Σκωτία σκάλιζαν από καιρό γουλιά και συχνά τα χρησιμοποιούν ως φανάρια για να διώχνουν τα κακά πνεύματα.^[12] Κατά τον Μεσαίωνα, θορυβώδεις ομάδες παιδιών τριγυρνούσαν στους δρόμους με μάσκες και κουβαλούσαν σκαλισμένα γογγύλια γνωστά στη Σκωτία ως "tumshie heads".^[13] Στη σύγχρονη εποχή, τα γογγύλια σκαλίζονται συχνά για να φαίνονται όσο το δυνατόν πιο απαίσια και απειλητικά και τοποθετούνται στο παράθυρο ή στο κατώφλι ενός σπιτιού το Χάλοουιν για να διώξουν τα κακά πνεύματα.^[14][15]

Από τότε που οι κολοκύθες έγιναν εύκολα διαθέσιμες στην Ευρώπη τη δεκαετία του 1980, έχουν αντικαταστήσει σε μεγάλο βαθμό τα γογγύλια σε αυτόν τον ρόλο.^[16] Στο Νησί του Μαν, τα φανάρια από γογγύλια σκαλίζονται ακόμη κατά το Hop-tu-Naa (αντίστοιχο του Χάλοουιν), ανάβουν με ένα κερί ή ηλεκτρικό φακό και μεταφέρονται από σπίτι σε σπίτι από μερικά παιδιά, με το συνοδευτικό τραγούδι Hop tu Naa, ελπίζοντας να πάρουν χρήματα ή λιχουδιές.^[17][18][19] Η μυρωδιά του αναμμένου γογγύλιου είναι ένα υποβλητικό μέρος της εκδήλωσης.