Γλαγολιτικό αλφάβητο

Το γλαγολιτικό αλφάβητο (ⰳⰾⰰⰳⱁⰾⰹⱌⰰ, γκλαγκόλιτσα· στα ρωσικά: глаголица) είναι το παλαιότερο γνωστό σλαβικό αλφάβητο. Γενικά συμφωνείται ότι δημιουργήθηκε τον 9ο αιώνα από τον Άγιο Κύριλλο, βυζαντινό μοναχό από τη Θεσσαλονίκη. Αυτός και ο αδελφός του, ο Άγιος Μεθόδιος, στάλθηκαν από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ' το 863 στη Μεγάλη Μοραβία για να εξαπλώσουν τον Χριστιανισμό ανάμεσα στους Δυτικούς Σλάβους στην περιοχή. Οι αδελφοί αποφάσισαν να μεταφράσουν τα λειτουργικά βιβλία στην παλαιά σλαβονική γλώσσα που ήταν κατανοητή από τον γενικό πληθυσμό, αλλά καθώς τα λόγια αυτής της γλώσσας δεν μπορούσαν εύκολα να γραφούν χρησιμοποιώντας είτε το ελληνικό είτε τα λατινικό αλφάβητο, ο Κύριλλος αποφάσισε να εφεύρει ένα νέο αλφάβητο, το γλαγολιτικό, το οποίο βασίστηκε στην τοπική διάλεκτο των σλαβικών φυλών από το βυζαντινό θέμα της Θεσσαλονίκης.

Η πρώτη σελίδα από το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιο του Κώδικα Ζωγράφου

Μετά το θάνατο του Κυρίλλου και του Μεθόδιου, το γλαγολιτικό αλφάβητο έπαψε να χρησιμοποιείται στη Μοραβία, αλλά οι μαθητές του συνέχισαν να το διαδίδουν στην Πρώτη Βουλγαρική Αυτοκρατορία, όπου όμως στη συνέχεια εκτοπίστηκε από το κυριλλικό αλφάβητο. Το Γλαγολιτικό αλφάβητο διατηρήθηκε μόνο από τους κληρικούς στην Κροατία που συνέχισαν να γράφουν στη εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.

Ονομασία

Το όνομά του αυτό του αποδόθηκε αρκετούς αιώνες μετά τη δημιουργία του, και προέρχεται από το πρωτοσλαβικό glagolъ "λόγος" (επίσης είναι η ρίζα του Σλαβικού ονόματος για το γράμμα Г). Το ρήμα глаголить σημαίνει "μιλώ, συνομιλώ". Υπάρχουν τεκμήρια ότι το όνομα γκλαγκόλιτσα αναπτύχθηκε στα Βαλκάνια γύρω στον 14ο αιώνα και προήλθε από τη λέξη глаголить, που χρησιμοποιούσαν οι θιασώτες της λειτουργίας στα Σλαβονικά[1].

Η ονομασία Γλαγολιτικό στα λευκορωσικά είναι глаголіца (hłaholica), στα βουλγαρικά, ρωσικά και σλαβομακεδονικά: глаголица‎‎ (glagolica), στα κροατικά "glagoljica", στα Σερβικά глагољица, στα Τσέχικα hlaholice, στα Πολωνικά głagolica, στα Σλοβένικα glagolica, στα Σλοβακικά hlaholika, και στην Ουκρανική глаголиця (hlaholyća).

Το γλαγολιτικό αλφάβητο

ΓράμμαΟνομασία
(κυριλλικά)
Ονομασία
(μεταγραφή)
Προφορά
(Ελλ. / ΔΦΑ)
Ελληνικό
αντίστοιχο
Κυριλλικό
αντίστοιχο
Προέλευση
АзъΑζ/a/ΑА
БукиΜπούκι/b/Б
ВедиΒέντι/v/ΒВ
ГлаголиΓκλάγκολι/g/ΓГ
ДоброΝτόμπρο/d/ΔД
ЕстьΕστ/ɛ/, /jɛ/ΕЕ
ЖиветеΖίβετε/ʓ/ЖΑπό το κοπτικό Ϫϫ (Τζάντζα)
ЗелоΖέλο/d͡ʑ/ЅΑπό το ελληνικό Ϛ ϛ (Στίγμα)
ЗемляΖέμλια/z/ΖЗ
ИжеΊζε/i/ΗЙ
И, ИжеиΙ, Ιζέϊ/i/ΙІ
ГѥрвΤζιέρβ/ɟ/Ћ, Ђ
КакоΚάκο/k/ΚК
ЛюдиΛιούντι/l/, /ʎ/ΛЛ
МыслетеΜίσλετε/m/ΜМ
НашΝας/n/, /ɲ/ΝН
ОнΟν/ɔ/ΟО
ПокойΠόκοϊ/p/ΠП
РцыΡτσι/r/, /rʲ/ΡР
СловоΣλόβο/s/ΣС
ТвердоΤβέρντο/t/ΤТ
УкΟυκ/u/У
ФертΦερτ/f/ΦФ
ХерΧερ/x/ΧХ
ОтΟτ/o/ΩѠ, Ѿ
ЦыΤσι/t͡ɕ/Ц
ЧервьΤσερβ/t͡ʆ/Ч
ШаΣα/ʆ/ШΑπό το κοπτικό Ϣ (Σέι)
ШтаΣτα/ʆtʲ/Щ
ЕрΕρ/ɘ̯/Ъ
Ⱏ Ⰹ ЕрыΕρι/ɨ/Ы
ЕрьΕρ'/ɪ̯/Ь
ЯтьΓιάτ/jæ/, /æ/Ѣ
ЁΓιό/jɔ/
ЮΓιού/ju/Ю
Юс малыйΓιούς μικρό/ɛ̃/Ѧ
Юс малый йотированныйΓιούς μικρό γιωτοποιημένο/jɛ̃/Ѩ
Юс большойΓιούς μεγάλο/ɔ̃/Ѫ
Юс большой йотированныйΓιούς μεγάλο γιωτοποιημένο/jɔ̃/Ѭ
ФитаΦίτα/f/, /θ/ΘѲ
ИкΙκ/v/, /i/, /y/ΥѴ

Παραπομπές


Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Glagolitic alphabet της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).
🔥 Top keywords: Πύλη:ΚύριαΕυρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρουΕιδικό:ΑναζήτησηΜιχάλης ΔημητρακόπουλοςΕυρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 2024Σερζ ΙμπάκαΘανάσης ΠαπακωνσταντίνουΣεβίτσεΛορένζο ΜπράουνΆμλετΑλέξης ΚούγιαςΠαναθηναϊκός (καλαθοσφαίριση ανδρών)ΣλοβακίαΝηλ ΆρμστρονγκΚιλιάν ΕμπαπέΠρωτάθλημα Ελλάδας καλαθοσφαίρισης ανδρώνΚώστας ΣλούκαςΕυρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 2020Ιβάν ΓιοβάνοβιτςΝατάσα ΓιάμαληΔημήτρης ΣταρόβαςΕυρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου 2004Τζεφ ΜπέζοςΕυρωλίγκα ανδρώνΠαλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄Ρόμελου ΛουκάκουΕλλάδαΕθνική Γαλλίας (ποδόσφαιρο ανδρών)Λένα ΜαντάΔημήτρης ΓιαννακόπουλοςΟλυμπιακός Σ.Φ.Π. (καλαθοσφαίριση ανδρών)Τα Μυαλά που Κουβαλάς 2Παγκόσμιο Κύπελλο ΠοδοσφαίρουΠαγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2026Πρωτάθλημα Ελλάδας χειροσφαίρισης ανδρώνΟλυμπιακός Σ.Φ.Π. (ποδόσφαιρο)Ν'Γκολό ΚαντέΕθνική Ελλάδας (ποδόσφαιρο ανδρών)Ορθογραφία της Γαλλικής γλώσσας