Απόβαση στην Προβηγκία

Η απόβαση στην Προβηγκία αρχικά είχε το κωδικό όνομα Επιχείρηση Άκμων (Anvil) και μετονομάστηκε σε Επιχείρηση Δραγόνος (Dragoon) από τον Ουίνστον Τσώρτσιλ επειδή διαφωνούσε με αυτή την απόβαση (είπε ότι ήταν «αναγκασμένος» να συναινέσει, dragooned στα αγγλικά ^[2]). Ο Τσώρτσιλ προτιμούσε την επέμβαση των συμμαχικών στρατευμάτων που βρίσκονταν στην Ιταλία προς τα Βαλκάνια προκειμένου να περικυκλώσει τον γερμανικό στρατό της Κεντρικής Ευρώπης και να φτάσει στο Βερολίνο πριν από τους Σοβιετικούς. Διαφώνησαν ιδιαίτερα με τον Σαρλ ντε Γκωλ, ο οποίος επιθυμούσε την απόβαση στο νότο της Γαλλίας και απείλησε να αποσύρει τα γαλλικά στρατεύματα από το ιταλικό μέτωπο.

Η επιχείρηση είχε αρχικά προγραμματιστεί να εκτελεστεί σε συνδυασμό με τη συμμαχική απόβαση στη Νορμανδία, αλλά η έλλειψη διαθέσιμων πόρων οδήγησε στην ακύρωσή της. Τον Ιούλιο του 1944 η απόβαση επανεξετάστηκε, καθώς τα κατεστραμμένα λιμάνια στη Νορμανδία δεν είχαν την ικανότητα επαρκούς εφοδιασμού των συμμαχικών δυνάμεων. Ταυτοχρόνως, η Γαλλική Ανώτατη Διοίκηση πίεζε για την πραγματοποίηση της επιχείρησης που θα περιλάμβανε μεγάλο αριθμό γαλλικών στρατευμάτων. Ως αποτέλεσμα, η απόβαση στην Προβηγκία εγκρίθηκε τελικά τον Ιούλιο για να εκτελεστεί τον Αύγουστο.

Ο στόχος της εισβολής ήταν να εξασφαλίσει τα ζωτικά λιμάνια στις γαλλικές μεσογειακές ακτές και να αυξήσει την πίεση στις γερμανικές δυνάμεις ανοίγοντας ένα νέο μέτωπο.

Η τοποθεσία απόβασης ήταν μια περιοχή στην ακτή του νομού Βαρ, ανατολικά της Τουλόν, στις παραλίες των κοινοτήτων Σαιν-Τροπέ, Σαιν-Μαξίμ και Σαιν-Ραφαέλ, παραλίες της Κυανής ακτής. Μια προκαταρκτική αεροπορική εκστρατεία σχεδιάστηκε καταστρέφοντας αρκετές βασικές γέφυρες ώστε να απομονωθεί το πεδίο της μάχης και να αποκοπούν οι Γερμανοί από τις ενισχύσεις τους. Επίσης, στο κέντρο της ζώνης προσγείωσης είχε προγραμματιστεί εκτεταμένη ρίψη αλεξιπτωτιστών για τη γρήγορη κατάληψη του ορεινού εδάφους που έβλεπε στις παραλίες. Πριν την εισβολή, μονάδες ειδικών δυνάμεων πήραν τον έλεγχο των νησιών Ιέρ που βρίσκονται κοντά στην ακτή.^[3] Η Γαλλική Αντίσταση διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην επιχείρηση πιέζοντας τα γερμανικά στρατεύματα και σαμποτάροντας γέφυρες και γραμμές επικοινωνίας. Επίσης κατέλαβαν σημαντικούς συγκοινωνιακούς κόμβους και έκαναν άμεσες επιθέσεις σε μεμονωμένες γερμανικές δυνάμεις.

Συγχρόνως, είχε τεθεί σε λειτουργία ένα σχέδιο εξαπάτησης, που είχε ως στόχο να παραπλανήσει τους Γερμανούς. Μετά την απόβαση, τα πλοία χρησιμοποιήθηκαν για να προσεγγίσουν άλλες υποτιθέμενες περιοχές απόβασης στις ακτές της νότιας Γαλλίας και κατά μήκος των ιταλικών ακτών. Έγιναν επίσης ψευδείς ρίψεις αλεξιπτωτιστών. Αυτό διασκόρπισε τα γερμανικά στρατεύματα και εμπόδισε την πλήρη ανάπτυξή τους ενάντια στις παραλίες των πραγματικών αποβάσεων.^[4]

Μετά τις προκαταρκτικές επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεων, η αμερικανική 6η στρατιά αποβιβάσθηκε στις παραλίες της Κυανής ακτής κάτω από την ασπίδα μεγάλης ναυτικής δύναμης, όπου συμμετείχαν αρκετά τμήματα της γαλλικής Β' στρατιάς. Οι συμμαχικές δυνάμεις εδάφους και ναυτικών υποστηρίχθηκαν από ένα μεγάλο εναέριο στόλο 3.470 αεροπλάνων.

Οι συμμαχικές δυνάμεις βρήκαν αντίσταση από τις διάσπαρτες δυνάμεις των γερμανικών στρατευμάτων, τα οποία είχαν αποδυναμωθεί από τη μετακίνηση τμημάτων τους σε άλλα μέτωπα και την αντικατάσταση των στρατιωτών με στρατιώτες από τις Ανατολικές Λεγεώνες^[5] εξοπλισμένους με παρωχημένο εξοπλισμό.

Η αεροπορική υπεροχή των Συμμάχων και η μεγάλη συμμετοχή της Γαλλικής Αντίστασης, οδήγησαν τις αδύναμες γερμανικές δυνάμεις γρήγορα στην ήττα. Οι Γερμανοί άρχισαν να υποχωρούν προς τα βόρεια μέσω της κοιλάδας του Ροδανού και δημιούργησαν μια σταθερή γραμμή άμυνας στη Ντιζόν. Οι συμμαχικές μονάδες ακολούθησαν τα γερμανικά στρατεύματα και τα απέκλεισαν μερικώς στην πόλη Μοντελιμάρ. Η επακόλουθη μάχη οδήγησε σε αδιέξοδο, χωρίς καμία πλευρά να μπορεί να επιτύχει αποφασιστική νίκη, έως ότου οι Γερμανοί τελικά αποσύρθηκαν από την πόλη. Καθώς οι Γερμανοί υποχωρούσαν, οι Γάλλοι κατόρθωσαν να καταλάβουν τα σημαντικά λιμάνια της Μασσαλίας και της Τουλόν, τα οποία έθεσαν σε λειτουργία αμέσως μετά.

Οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να κρατήσουν τη Ντιζόν και διέταξαν πλήρη αποχώρηση από τη νότια Γαλλία. Υποχώρησαν περαιτέρω βόρεια, καταδιωκόμενοι από τις συμμαχικές δυνάμεις. Οι μάχες τελικά σταμάτησαν στα Βόσγια όρη, όπου οι Γερμανοί κατάφεραν να δημιουργήσουν μια σταθερή γραμμή άμυνας. Οι συμμαχικές δυνάμεις, αφού συνενώθηκαν με τις συμμαχικές μονάδες της επιχείρησης Όβερλορντ, αναδιοργανώθηκαν και, αντιμετωπίζοντας σκληρή γερμανική αντίσταση, σταμάτησαν την επίθεση στις 14 Σεπτεμβρίου.

Η απόβαση στην Προβηγκία ήταν μία επιτυχία των Συμμάχων. Τους επέτρεψε να απελευθερώσουν το μεγαλύτερο μέρος της νότιας Γαλλίας σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων, ενώ παράλληλα προκάλεσαν βαριές απώλειες στις γερμανικές δυνάμεις, αν και ένα σημαντικό μέρος των καλύτερων γερμανικών μονάδων κατάφεραν να διαφύγουν. Τα απελευθερωμένα γαλλικά λιμάνια τέθηκαν σε λειτουργία, επιτρέποντας στους Συμμάχους να λύσουν σύντομα τα προβλήματα εφοδιασμού τους.

• Η απόβαση στην Προβηγκία-Βίντεο στο Youtube (ελληνικά)