Αλογόνα
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Τα αλογόνα είναι μια ομάδα του περιοδικού πίνακα των χημικών στοιχείων που αποτελείται από τα πέντε (5) συγγενικά χημικά στοιχεία φθόριο (F), χλώριο (Cl), βρώμιο (Br), ιώδιο (I) και αστάτιο (At). Το τεχνητό στοιχείο Τενέσιο (Ts) μπορεί επίσης να είναι ένα αλογόνο, αλλά δεν έχει ενταχθεί ακόμη επίσημα σε αυτά. Στη σύγχρονη ονοματολογία της IUPAC αυτή η ομάδα χημικών στοιχείων είναι γνωστή ως ομάδα 17.
Η ομάδα των αλογόνων είναι η μόνη ομάδα του περιοδικού συστήματος που περιέχει χημικά στοιχεία και στις τρεις (3) συνηθισμένες καταστάσεις της ύλης, υπό κανονικές συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης. Όλα τα αλογόνα σχηματίζουν οξέα όταν συνδέονται με το υδρογόνο. Τα περισσότερα αλογόνα τυπικά παράγονται από ορυκτά ή άλατά τους. Τα «μεσαία» αλογόνα, δηλαδή το χλώριο, το βρώμιο και το ιώδιο, συχνά χρησιμοποιούνται ως απολυμαντικά. Τα αλογόνα είναι επίσης όλα τοξικά.
Η ονομασία τους «αλογόνα», προέρχεται από τη σύνθεση των ελληνικών λέξεων «ἄλας» και «γεννῶ», και υποδηλώνει ότι παράγουν («γεννούν») άλατα, όταν αντιδρούν με μέταλλα.
Τα αλογόνα έχουν επτά (7) ηλεκτρόνια στην εξωτερική τους στιβάδα και αυτό έχει ως συνέπεια να καθίστανται εξαιρετικά δραστικά. Σχηματίζουν ομοιοπολικές και ιονικές χημικές ενώσεις.
Φυσικές ιδιότητες
Φθόριο Ανοικτοπράσινο αέριο F
Χλώριο Πρασινοκίτρινο βαρύ Αέριο Cl
Βρώμιο Κόκκινο Υγρό Br
Ιώδιο Γκρίζο μεταλλικό Στερεό I
Άστατο Μαύρο Στερεό At
Τενέσιο Άγνωστο χρώμα, Στερεό Ts
Χημικές ιδιότητες
Είναι αμέταλλα
Είναι τοξικά
Σχηματίζουν διατομικά μόρια
Σχηματίζουν άλατα με μέταλλα
Παράδειγμα : Al + 3/2Br2 → AlBr3
- Κάθε χημική ένωση αλογόνου με άλλο στοιχείο ονομάζεται αλογονίδιο. Τέτοιο είναι, για παράδειγμα, το συνηθισμένο αλάτι ή χλωριούχο νάτριο.
Το φθόριο διαλύεται σε νερό και απελευθερώνει όζον(O3), οξυγόνο (O2).
Όταν το χλώριο διαλύεται σε νερό τότε παράγεται το γνωστό χλωριούχο ύδωρ, ουσία η οποία απολυμαίνει λόγω της έκλυσης οξυγόνου και χρησιμοποιείται στις δεξαμενές πόσιμου νερού και στις πισίνες.Σύμφωνα με την αντίδραση:
2Cl2 + 2H2Ο → 4HCl + O2
Άλλο προϊόν του χλωρίου είναι η γνωστή χλωρίνη με την απολυμαντική και λευκαντική δράση, η οποία στη χημεία ονομάζεται υποχλωριώδες νάτριο (NaClO). Απαγορεύεται η παράλληλη χρήση χλωρίνης και κάποιου οξέος διότι εκλύεται αέριο χλώριο που είναι τοξικό. Παρασκευάζεται σύμφωνα με την αντίδραση:
Cl2 + 2NaOH → NaClO + NaCl + H2O
Το χλώριο είναι διαβρωτικό και διασπάται εύκολα. Σταθερότερες ενώσεις του οι χλωραμίνες.
Οι ατμοί του προκαλούν στείρωση στους άνδρες.
Το ιώδιο διαλύεται σε νερό αλλά και σε αιθυλική αλκοόλη (CH3CH2OH) ή σε βενζόλιο(C6H6).Το μείγμα υδατικού διαλύματος ιωδιούχου καλίου, ιωδίου και αιθυλικής αλκοόλης είναι το αντισυπτικό βάμμα του ιωδίου που εφαρμόζεται σε εξωτερικές πληγές.
KI(aq) + I2 + CH3CH2OH → βάμμα ιωδίου
Είναι πιθανόν να προκαλέσει αλλεργία.
ΑστάτιοΤο άστατο είναι ραδιενεργό δηλητήριο, τοξικό και επικίνδυνο για τη ζωή. Δημιουργεί άλατα με τον άργυρο, τον λευκόχρυσο και τον χρυσό.
Δείτε επίσης
- Άτομο
- Χημική ένωση
- Αλογονάνθρακες
- Αλογονοειδή
- Αλογονοπαράγωγα
- Αλογονούχες ενώσεις