Αγγελική του Φοντάζ

Η Αγγελική γεννήθηκε το 1661 στο Château de Cropières στην Άνω Οβέρνη.^[8] Καταγόταν από μια πολύ παλιά αριστοκρατική οικογένεια.^[9] Η οικογένειά της συνειδητοποίησε ότι η ομορφιά της ήταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα και συγκέντρωσε αρκετά χρήματα για να την στείλει στο βασίλειο με σκοπό την αποκατάσταση της οικογενειακής τύχης.^[10] Η Μαρία Αγγελική έφτασε στο βασίλειο του Λουδοβίκου ΙΔ΄ το 1678 και έγινε κυρία των τιμών της δούκισσας της Ορλεάνης.^[11] Εκείνη την εποχή ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ είχε χάσει το ενδιαφέρον του για την από καιρό επίσημη ερωμένη του Μαντάμ ντε Μοντεσπάν και είχε στραφεί στην γκουβερνάντα των παιδιών τους, την Φραγκίσκη του Μαιντενόν. Γοητευμένος από την ομορφιά του νεαρού κοριτσιού, ο βασιλιάς εγκατέλειψε ξαφνικά και τις δύο γυναίκες^[12], και η διαφορά μεταξύ των δύο ξαφνικά επισκιάστηκε από ένα νέο πάθος που φάνηκε να τις απειλεί εξίσου.^[13]

Παρά την ομορφιά της, η Αγγελική λέγεται ότι ήταν «τόσο ηλίθια όσο ένα καλάθι». Η Δούκισσα της Ορλεάνης έγραψε «[είναι] ένα ηλίθιο μικρό πλάσμα, αλλά [έχει] μια πολύ καλή καρδιά»^[14], και την περιέγραψε ως «υπέροχη σαν άγγελος, από το κεφάλι μέχρι τα πόδια».^[15]

Κατά τη διάρκεια ενός κυνηγιού στο δάσος του Φονταιναμπλώ, τα μαλλιά της προσκολλήθηκαν σε ένα κλαδί και εμφανίστηκε ενώπιον του βασιλιά με τα μαλλιά της χαλαρά δεμένα σε μια κορδέλα, πέφτοντας σε μπούκλες στους ώμους της. Ο βασιλιάς βρήκε αυτό το στιλ ευχάριστο, και την επόμενη μέρα πολλοί αυλικοί υιοθέτησαν το νέο χτένισμα "fontage",^[16] εκτός από την Μαρκησία του Μοντεσπάν, που θεωρούσε ότι ήταν "κακόγουστο". Δύο κατοικίδιες αρκούδες που ανήκουν στη Μοντεσπάν διέφυγαν από το κτήμα τους και κατάφεραν να βρουν και να καταστρέψουν το διαμέρισμα της Αγγελικής στις Βερσαλλίες. Αυτό το γεγονός προκάλεσε κωμικά σχόλια στο βασίλειο.^[17]

Σύντομα φάνηκε ότι ήταν έγκυος, εξοργίζοντας περισσότερο την Αθηναΐδα, η οποία πίστευε ότι η σχέση τους ήταν περιστασιακή, εύκολα ελεγχόμενη και εύκολα θα καταστρεφόταν. Είπε στη Φραγκίσκη του Μαιντενόν ότι ο βασιλιάς είχε τρεις ερωμένες: την ίδια στο όνομα, αυτό το κορίτσι στο κρεβάτι και την Μαιντενόν στην καρδιά του.^[18]

Τον Ιανουάριο του 1680,^[19] η Μαρία Αγγελική γέννησε πρόωρα ένα νεκρό αγόρι και ειπώθηκε ότι «τραυματίστηκε στην υπηρεσία του Βασιλιά». Τον Απρίλιο, ο Λούις της έδωσε τον τίτλο Δούκισσα του Φοντάζ και σύνταξη 80.000 λιρών,^[20] όπως έκανε συνήθως όταν τελείωνε μια σχέση.^[21] Σε άσχημη κατάσταση μετά τη γέννα, αποσύρθηκε στο Αβαείο του Σελ.

Το 1681, η Μαρία Αγγελική υπέστη υψηλό πυρετό και στάλθηκε στο Αβαείο του Port-Royal, όπου, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, γέννησε πρόωρα ένα νεκρό κορίτσι τον Μάρτιο.^[22] Συνειδητοποιώντας ότι επρόκειτο να πεθάνει, ζήτησε να δει τον βασιλιά, ο οποίος, συγκινημένος από τα δεινά της, έκλαψε στο νεκροκρέβατό της. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Αγγελική είπε, "έχοντας δει δάκρυα στα μάτια του Βασιλιά μου, μπορώ να πεθάνω χαρούμενη".^[23] Αυτή η ιστορία θεωρήθηκε αναληθής από πολλούς στις Βερσαλλίες επειδή, σύμφωνα με αυτούς, ο βασιλιάς την είχε ήδη ξεχάσει. Η δούκισσα πέθανε τη νύχτα της 28ης Ιουνίου 1681, πριν γίνει 20 ετών.^[24]

O Λουδοβίκος εξέφρασε την επιθυμία να μην υπάρξει αυτοψία, ωστόσο, κατόπιν αιτήματος της οικογένειάς της, πραγματοποιήθηκε μία. Οι γιατροί διαπίστωσαν ότι οι πνεύμονες της ήταν σε τρομερή κατάσταση ενώ το στήθος της πλημμυρισμένο με υγρό.^[25] Και οι έξι γιατροί συμφώνησαν ότι ο θάνατος οφείλεται σε φυσικά αίτια.^[26]

Καθώς η Αγγελική πέθανε κατά τη διάρκεια του σκανδάλου Affaire des Poisons στη Γαλλία, υπήρχαν υποψίες ότι δηλητηριάστηκε.^[27] Η Μαργαρίτα Μανβουαζάν, κόρη της μάγισσας La Voisin, ήταν η πρώτη που κατηγόρησε τους συνεργούς της νεκρής μητέρας της για δηλητηρίαση της δούκισσας. Οι εραστές της Μανβουαζάν, Μπερτράντ και Ρομανί, συνελήφθησαν το 1681 ως ύποπτοι. Ο Μπερτράντ κατηγορήθηκε ότι πουλούσε δηλητηριώδη πράγματα στην Αγγελική, ενώ ο Ρομανί κατηγορήθηκε ότι της παρέδωσε γάντια μολυσμένα με δηλητήριο.

Η Φρανσουάζ Φιλάστρ, υπηρέτρια της Μαρίας Αγγελικής, συνελήφθη και όταν ρωτήθηκε για το τι γνώριζε για το θάνατο της δούκισσας, υπό βασανιστήρια ισχυρίστηκε ότι η Μοντεσπάν την είχε προσλάβει για να δολοφονήσει την Αγγελική,^[28] ώστε να ξανακερδίσει την αγάπη του βασιλιά. Πριν εκτελεστεί, η Φιλάστρ ανακάλεσε: "Ό,τι είπα είναι ψευδές. Το έκανα για να απαλλαγώ από τον πόνο και τα βασανιστήρια." Αν και οι φήμες για δηλητηρίαση αφθονούσαν, δεν αποδείχθηκε κάτι τέτοιο.

Η ιστορικός Φρασέρ προτείνει ότι η Αγγελική πέθανε από πλευροπνευμονία που προκλήθηκε από φυματίωση.^[29] Ωστόσο, ενόψει του γεγονότος ότι ήταν γνωστό ότι υπέφερε από επίμονη απώλεια αίματος μετά την αποβολή της, ένας άλλος γιατρός πρότεινε ότι όταν έχασε το μωρό της, ένα τμήμα του πλακούντα τοποθετήθηκε στη μήτρα της. Μια εναλλακτική πρόταση είναι ότι σκοτώθηκε από μια σπάνια μορφή καρκίνου, η οποία περιστασιακά αναπτύσσεται μετά την αποβολή μιας κύστης στον πλακούντα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι ότι πέθανε από επιπλοκές που προέκυψαν από την προηγούμενη αποβολή της.^[30]

Στο βασίλειο, πολλοί έγραψαν για το θάνατο της δούκισσας. Σύμφωνα με τον Ερνέστ Λαβίς και τον Μπερνάρντ Νοέλ, "Δύο αποβολές την έκαναν να χάσει την εύνοια του βασιλιά." Η Δούκισσα της Ορλεάνης ισχυρίστηκε ότι ήταν βέβαιο ότι η δούκισσα δηλητηριάστηκε από την Μαρκησία του Μοντεσπάν και υποψιάστηκε ότι το δηλητήριο χορηγήθηκε στο γάλα της.^[31] Παρά τα ιατρικά ευρήματα, οι φήμες επέμεναν ότι η Δούκισσα του Φοντάζ πέθανε από δηλητηρίαση.^[32]

• The Fontange
•  «Fontanges, Marie Angélique de Scoraille de Roussille, Duchesse de». New International Encyclopedia. 1905.