Άλαν Σόκαλ

Ο Σόκαλ γεννήθηκε στη Βοστώνη και πήρε πτυχίο από το Κολέγιο Χάρβαρντ το 1976 και διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Πρίνστον το 1981, όπου είχε επιβλέποντα καθηγητή τον Άρθουρ Γουάιτμαν. Τα καλοκαίρια των ετών 1986, 1987 και 1988 ο Σόκαλ δίδαξε μαθηματικά στο Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Νικαράγουα, επί αριστερού καθεστώτος των Σαντινίστας.

Οι επιστημονικές έρευνες του Σόκαλ είναι σε θέματα της μαθηματικής φυσικής και της συνδυαστικής. Ειδικότερα μελέτησε τη συνέργεια ανάμεσα σε αυτά τα πεδία βασιζόμενος σε προβλήματα που αναφαίνονται στη στατιστική μηχανική και στην κβαντική θεωρία πεδίου. Στα πλαίσια αυτά μελέτησε μεταξύ άλλων το χρωματικό πολυώνυμο και το πολυώνυμο Tutte, τα οποία εμφανίζονται στην αλγεβρική θεωρία των γράφων και στη μελέτη των αλλαγών φάσεων στη στατιστική μηχανική. Τα ενδιαφέροντά του περιλαμβάνουν επίσης την υπολογιστική φυσική και τους αλγόριθμους, όπως π.χ. την Μαρκοβιανή Αλυσίδα Μόντε Κάρλο για προβλήματα στη στατιστική φυσική.

Το 2013 ο Σόκαλ συνέγραψε μια εργασία μαζί με τους Νίκολας Μπράουν και Χάρις Φρήντμαν στην οποία απαξίωναν τη λεγόμενη «γραμμή Losada», μια έννοια δημοφιλή τότε στη θετική ψυχολογία. Αυτή η έννοια, γνωστή και ως κρίσιμος λόγος θετικότητας, αναφέρεται σε μια περιοχή κρισιμότητας για τον λόγο θετικών προς αρνητικά αισθήματα ενός ανθρώπου, πέρα από την οποία τείνει να έχει μειωμένα αποτελέσματα στην επαγγελματική του ζωή.^[4] Η έννοια διαδόθηκε πολύ από ψυχολόγους όπως η Μπάρμπαρα Φρέντρικσον. Η δημοσίευση του Σόκαλ και των άλλων στο περιοδικό American Psychologist υπεστήριξαν ότι ο λόγος αυτός βασιζόταν πάνω σε εσφαλμένη μαθηματική θεμελίωση και επομένως ήταν «αβάσιμος».^[5]

Το 1996 ο Σόκαλ έκανε ένα είδος «πειράματος», για να δει εάν το αμερικανικό περιοδικό μεταμοντερνιστικών πολιτισμικών μελετών Social Text (που τότε δεν είχε κριτές και εκδιδόταν από τον εκδοτικό οίκο του Πανεπιστημίου Ντιουκ) θα δημοσίευε ανεξέλεγκτα μια εργασία που θα «κολάκευε τις ιδεολογικές προκαταλήψεις των επιμελητών» του. Ο Σόκαλ υπέβαλε ένα κείμενο με βαρύγδουπο τίτλο και τεχνικούς όρους της φυσικής, που δεν είχε όμως κανένα απολύτως πραγματικό νόημα. Ο τίτλος ήταν «Transgressing the Boundaries: Toward a Transformative Hermeneutics of Quantum Gravity»^[6][7] (= «Υπερβαίνοντας τα όρια: Προς μια μετασχηματιστική ερμηνευτική της κβαντικής βαρύτητας»)

Αφού καθυστέρησαν τη δημοσίευση για μερικά τεύχη εξαιτίας της αρνήσεως του Σόκαλ να συζητήσει κάποιες τροποποιήσεις, οι υπεύθυνοι του περιοδικού τελικώς το δημοσίευσαν σε ένα τεύχος αφιερωμένο στους «πολέμους της επιστήμης».^[8] Λίγο αργότερα ο Σόκαλ απεκάλυψε ότι η «εργασία» του ήταν μια απάτη, με ένα άρθρο του στο αμερικανικό περιοδικό Lingua Franca^[9], όπου υπεστήριξε ότι οι αριστερίζουσες κοινωνικές επιστήμες θα υπηρετούνταν καλύτερα από διανοητικές στηρίξεις βασισμένες στον ορθό λόγο. Η υπόθεση έλαβε δημοσιότητα πρωτοσέλιδου στους New York Times στις 18 Μαΐου 1996. Συνακόλουθα ο Σόκαλ απάντησε στις επικρίσεις από τους μεταμοντερνιστές ισχυριζόμενος ότι ήταν και ο ίδιος αριστερός και ότι το κίνητρό του ήταν να «υπερασπισθεί την αριστερά από ένα μοδάτο τμήμα του εαυτού της».

Ο Σόκαλ συνέχισε το 1997 συγγράφοντας, μαζί με τον Βέλγο φυσικό και φιλόσοφο της επιστήμης Ζαν Μπρικμόν το βιβλίο Μοδάτες Ανοησίες (γαλλ. Impostures Intellectuelles). Εκεί κατηγορούν μερικούς πανεπιστημιακούς των κοινωνικών επιστημών για λανθασμένη χρήση όρων των θετικών επιστημών και επικρίνουν τους υπέρμαχους του λεγόμενου «ισχυρού προγράμματος» στην κοινωνιολογία της επιστήμης για το ότι αρνήθηκαν την αξία της αλήθειας. Το βιβλίο συνάντησε αντικρουόμενες κριτικές.^[10][11][12]

Η υπόθεση, μαζί με το βιβλίο των Πωλ Ρ. Γκρος και Νόρμαν Λέβιτ Higher Superstition (1994), μπορεί να θεωρηθεί πλέον ως μέρος της ιστορίας των λεγόμενων «πολέμων της επιστήμης» της δεκαετίας του 1990. Το 2008 ο Σόκαλ την εξέτασε και πάλι στο βιβλίο του Beyond the Hoax: Science, Philosophy, and Culture.

• Δημοσιεύσεις του Σόκαλ στο Academic Genealogy Wiki
• Η σελίδα του στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου
• «Transgressing the Boundaries: Towards a Transformative Hermeneutics of Quantum Gravity», το επίμαχο κείμενο της «Υποθέσεως Σόκαλ»
• «Ψευδοεπιστήμη και μεταμοντερνισμός: Ανταγωνιστές ή συνοδοιπόροι;, κείμενο στο βιβλίο Archaeological Fantasies: How Pseudoarchaeology Misrepresents the Past and Misleads the Public, επιμ. Fagan (2004)