Άγιος Ιωάννης Πιτσιλιάς

Ο Άγιος Ιωάννης είναι κτισμένος σε μια τραχιά πλαγιά στους πρόποδες της Παπούτσας, στη γεωγραφική περιοχή της Πιτσιλιάς,^[14][15] σε υψόμετρο 850 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.^[16] Απέχει από την πόλη της Λεμεσού 37 χιλιόμετρα, από τη Λευκωσία 60 χιλιόμετρα και από το χωριό Αγρός 3 χιλιόμετρα.^[14][15] Ανατολικά συνορεύει με τον Άγιο Θεόδωρο, βόρεια με τον Αγρό, βορειοδυτικά με τον Κάτω Μύλο, δυτικά με το Πελένδρι και νότια με τη Ζωοπηγή.

Μεγάλο μέρος της έκτασης του χωριού είναι κατάφυτο με ροδακινιές, μηλιές και κερασιές.^[14][17] Υπάρχουν ακόμη ψηλές λεύκες, σκλήδροι, πλατάνια και βαλανιδιές. Καλλιεργούνται φρουτόδεντρα, εσπεριδοειδή, πατάτες και διάφορα λαχανικά.^[18]

Το χωριό πήρε το όνομα του από τον Άγιο Ιωάννη τον Λαμπαδιστή. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Ιωάννης έμεινε για κάποιο μικρό διάστημα στο χωριό. Στο χώρο διαμονής του κτίστηκε αργότερα η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη.^[14] Έως το 1725 μ.Χ. ο Άγιος Ιωάννης θεωρείτο ο προστάτης άγιος του χωριού.^[14][17][18]

Ο Άγιος Ιωάννης είναι γνωστός και σαν Άγιος Ιωάννης Πιτσιλιάς επειδή βρίσκεται στη γεωγραφική περιοχή της Πιτσιλιάς και σαν Άγιος Ιωάννης Αγρού επειδή βρίσκεται πολύ κοντά στον Αγρό.^[14][15]

Το χωριό κατοικήθηκε γύρω στον 12ο αιώνα μ.Χ. Η περίοδος ακμής του ήταν στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ήταν και ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της περιοχής. Δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες για την ιστορία του χωριού. Εικάζεται ότι ο Άγιος Ιωάννης ήταν διάδοχος ενός γειτονικού μεσαιωνικού οικισμού με την ονομασία Αλωνάτζια, ο οποίος εμφανίζεται σε μεσαιωνικούς χάρτες.^[14][18]

Σημαντικό γεγονός για το χωριό ήταν η οικοδόμηση της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο τέλος του 17ου αιώνα, στην οποία τοποθετήθηκε η εικόνα του αρχάγγελου που είχε ανεβρεθεί λίγα χρόνια πριν στα ερείπια ενός παλιού παρεκκλησιού στην τοποθεσία Αλωνάτζια της γειτονικής κοινότητας του Κάτω Μύλου.^[14] Σύμφωνα με τον Νέαρχο Κληρίδη ο Αρχάγγελος Μιχαήλ ήταν ο πολιούχος άγιος του οικισμού Αλωνάτζια.^[18] Από το 1725 μ.Χ. ο Αρχάγγελος Μιχαήλ θεωρείται ο προστάτης άγιος του χωριού,^[14][18] τον οποίο το χωριό εορτάζει στις 6 Σεπτεμβρίου και 8 Νοεμβρίου με πανηγύρι.^[14]

Σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο, ο πληθυσμός του χωριού από το 1881 έως το 1976 αυξανόταν. Στη συνέχεια ο πληθυσμός ξεκίνησε να μειώνεται. Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του Αγίου Ιωάννη όπως καταγράφηκε στις απογραφές πληθυσμού που έγιναν στην Κύπρο.

Στο χωριό υπάρχουν 2 εκκλησίες και 4 εξωκλήσια.

• Η παλαιά Εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ: Ξεκίνησε να κτίζεται το 1709 και ολοκληρώθηκε το 1757. Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Υπάγεται στο Τμήμα Αρχαιοτήτων.^[36]
• Η νέα εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ: Θεμελιώθηκε το 1921 και εγκαινιάστηκε το 1940. Η οικοδόμηση της έγινε λόγω της αύξησης του πληθυσμού.^[37]
• Εξωκλήσι Αγίου Ιωάννη Λαμπαδιστή.^[38]
• Εξωκλήσι Αρχαγγέλου Μιχαήλ.^[38]
• Εξωκλήσι της Παναγίας.^[38]
• Εξωκλήσι Αγίας Πολυξένης.^[38]

• Καρούζης, Γιώργος (2001). Περιδιαβάζοντας την Κύπρο: Λεμεσός (πόλη και επαρχία) (πρώτη έκδοση). Λευκωσία: ΣΕΛΑΣ Κεντρο Μελετων Ερευνων & Εκδοσεων. σελ. 275-277. ISBN 9963-566-67-7. 

• Ιστοσελίδα Κοινοτικού Συμβουλίου
• «Άγιος Ιωάννης Πιτσιλιάς». IX-ANDROMEDA / Η Κύπριδα Γη μέσα από την φωτογραφία. 2015-01-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-01-19. https://web.archive.org/web/20180119190117/https://www.ix-andromeda.com/lemesos/agios-ioannes-pitsilias.html. Ανακτήθηκε στις 2018-01-19. 
• «Ο Άγιος Ιωάννης Πιτσιλιάς ετοιμάζεται για το 1ο Γαστρονομικό Φεστιβάλ». 2017-07-18. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-01-19. https://web.archive.org/web/20180119190335/http://www.timeoutcyprus.com/article/25135/o-agios-ioannis-pitsilias-etoimazetai-gia-1o-gastronomiko-festival. Ανακτήθηκε στις 2018-01-19. 
• «Άγιος Ιωάννης Πιτσιλιάς». www.e-villages.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2018.