Άγγελος Τερζάκης

Ήταν γιος του πολιτικού Δημητρίου Τερζάκη με καταγωγή από τον Άγιο Πέτρο Κυνουρίας και της Αγγελικής Πανοπούλου από τα Δολιανά Κυνουρίας.^[2][3] Γεννήθηκε στο Ναύπλιο και έζησε εκεί μέχρι το 1915, όταν και μετακόμισε στην Αθήνα^[4], όπου τελείωσε το Γυμνάσιο και σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έλαβε την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος το 1929, αλλά εγκατέλειψε σύντομα τη δικηγορία για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία.

Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1925 με τη συλλογή διηγημάτων Ο ξεχασμένος και έκτοτε ασχολήθηκε συστηματικά με την πεζογραφία και το θέατρο, όπου πρωτοεμφανίστηκε το 1936 με το έργο του Αυτοκράτωρ Μιχαήλ που ανέβασε τον ίδιο χρόνο το Εθνικό Θέατρο. Παράλληλα διηύθυνε και τα βραχύβια περιοδικά Πνοή και Λόγος. Το 1937 έγινε γραμματέας του Εθνικού Θεάτρου και αργότερα καλλιτεχνικός και γενικός διευθυντής του Δραματολογίου (1939-1942) και γενικός διευθυντής της ιστορίας και της δραματολογίας της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1971) και γενικός διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου (1950-1975).^[5]

Πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο και κατέγραψε τις εμπειρίες του σε κάποια από τα διηγήματά του και κυρίως στο βιβλίο του Απρίλης. Το 1964 συνέγραψε για λογαριασμό του Γενικού Επιτελείου Στρατού το χρονικό του πολέμου, το οποίο εκδόθηκε με τον τίτλο Ελληνική Εποποιία 1940-41.^[6] Το 1954 παρουσιάστηκε στους κινηματογράφους η ταινία Νυχτερινή περιπέτεια, η μοναδική ταινία που σκηνοθέτησε ο Άγγελος Τερζάκης, με πρωταγωνιστές τον Βασίλη Διαμαντόπουλο, την Μαρία Αλκαίου και τη σταρ Ελλάς Νταίζη Μαυράκη.^[7]

Μετά τον πόλεμο συνέχισε την ενασχόλησή του με τα γράμματα: αρθρογραφούσε για πολλά χρόνια στην εφημερίδα Το Βήμα (φιλολογικός συνεργάτης) και από το 1948 θεατρικός κριτικός. Επίσης υπήρξε και διευθυντής του περιοδικού Εποχές (1963-1967).^[5]

Το 1969 τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και το 1974 έγινε ακαδημαϊκός.^[8] Επίσης τιμήθηκε δύο φορές με το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος (1938 και 1939), με το κρατικό βραβείο θεάτρου (1957) και πρώτο κρατικό βραβείο της ομάδας των δώδεκα καλύτερων ποιητών και πεζογράφων (1963).^[9]

Πέθανε στις 3 Αυγούστου 1979 στην Αθήνα. Γιος του είναι ο Ελληνογερμανός συνθέτης Δημήτρης Τερζάκης (γενν. 1938).

Ο Τερζάκης ξεκίνησε τη λογοτεχνική πορεία του κατά τη δεκαετία του 1920 με δύο συλλογές διηγημάτων, Ο ξεχασμένος (1925) και Φθινοπωρινή συμφωνία (1929). Στα έργα αυτά δεν φαίνεται τόσο το προσωπικό του ύφος, όσο οι διάφορες λογοτεχνικές επιδράσεις από άλλους συγγραφείς. Κατά τη δεκαετία του 1930 στράφηκε στο μυθιστόρημα, όπως και όλοι οι λογοτέχνες της γενιάς του, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τα διηγήματα.

Τα μυθιστορήματα του Τερζάκη, με εξαίρεση την Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ και Το ταξίδι με τον Έσπερο, είναι αστικά μυθιστορήματα που απεικονίζουν την ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου. Χαρακτηριστικό όλων είναι το καταθλιπτικό κλίμα, η ασφυκτική ατμόσφαιρα, οι ήρωες-δέσμιοι της οικονομικής στενότητας και των κοινωνικών προκαταλήψεων και η απαισιοδοξία.

Η Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ θεωρείται το αρτιότερο πεζογράφημα του Τερζάκη και ένα από τα καλύτερα, ιστορικά και μη, μυθιστορήματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας.^[10] Είναι ιστορικό μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Αναφέρεται στην εξέγερση των Ελλήνων και Σλάβων το 1293, που οδήγησε στην κατάληψη του φράγκικου κάστρου της Καλαμάτας και ο κεντρικός άξονας του έργου είναι ο έρωτας ανάμεσα στην Ιζαμπώ, κόρη του Γουλιέλμου Β΄ Βιλλεαρδουίνου, και τον ηγέτη της εξέγερσης Νικηφόρο Σγουρό.

Το 1975 παρουσιάστηκε στην ελληνική δημόσια τηλεόραση το μυθιστόρημα του Τερζάκη Η μενεξεδένια πολιτεία. Την τηλεοπτική διασκευή του βιβλίου έκανε ο συγγραφέας Γιάννης Κανδήλας. Στη σειρά πρωταγωνιστούσε ο Θάνος Κωτσόπουλος.^[11]

• Δεσμώτες (1932)
• Η παρακμή των Σκληρών (1933)
• Η μενεξεδένια πολιτεία (1937)
• Η πριγκιπέσσα Ιζαμπώ (1945)
• Ταξίδι με τον Έσπερο (1946)
• Το λυκόφως των ανθρώπων (δημοσιεύθηκε σε συνέχειες το 1947, εκδόθηκε το 1989)
• Δίχως θεό (1951)
• Η μυστική ζωή (1957) (Α΄ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος, 1958)
• Το Μυθιστόρημα των Τεσσάρων (μαζί με τους Μ. Καραγάτση, Στράτη Μυριβήλη, Ηλία Βενέζη), 1958

• Η Ελληνική Εποποιία 1940-1941, Χρονικό του Ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41 (Εστία, 1964 και 2η έκδοση, Γενικό Επιτελείο Στρατού, 1990)

• Ο ξεχασμένος (1925)
• Φθινοπωρινή συμφωνία (1929)
• Του έρωτα και του θανάτου (1943)
• Απρίλης (1946)
• Η στοργή [νουβέλα] (1944)

• Αυτοκράτωρ Μιχαήλ (1936)
• Γαμήλιο Εμβατήριο (1937)
• Ο σταυρός και το σπαθί (1939)
• Είλωτες (1939)
• Αγνή (1941)
• Ο εξουσιαστής (1942)
• Το μεγάλο παιχνίδι (1944)
• Θεοφανώ (1956)
• Νύχτα στη Μεσόγειο (1957)
• Τα λύτρα της ευτυχίας (1959)
• Θωμάς ο δίψυχος (1962)
• Ο πρόγονος (1970)

Κατάλογος θεατρικών παραστάσεων βασισμένων σε έργα του Αγγ. Τερζάκη.

• Προσανατολισμός στον Αιώνα (1963)
• Το Μυστικό του Ιάγου (1964)
• Αφιέρωμα στην Τραγική Μούσα (1970)
• Οι Απόγονοι του Κάιν (1972)
• Ποντοπόροι (1975)
• Οδοιπόροι μιας Εποχής (1980)
• Ένας Μεταβαλλόμενος Άνθρωπος (1983)
• Για μια Δικαίωση του Ανθρώπου (1987)

• Αντιγόνη του Σοφοκλή (1976)
• Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή (1977)
• Οιδίπους επί Κολωνώ του Σοφοκλή (1978)
• Ηλέκτρα του Σοφοκλή (1979)
• Φιλοκτήτης του Σοφοκλή (1980)
• Ιφιγένεια εν Ταύροις του Ευριπίδη (1981)
• Ιφιγένεια εν Αυλίδι του Ευριπίδη (1982)
• Μήδεια του Ευριπίδη (1983)
• Ικέτιδες του Ευριπίδη (1984)
• Βάκχαι του Ευριπίδη (1984)
• Ορέστης του Ευριπίδη (1985)
• Ανδρομάχη του Ευριπίδη (1985)
• Ιππόλυτος του Ευριπίδη (1986)
• Ηρακλείδες του Ευριπίδη (1988)
• Τρωάδες του Ευριπίδη χορική τραγωδία αφιερωμένη στον πελοποννησιακό πόλεμο και κυρίως στον παραλογισμό του (1989)
• Νωρίς θριαμβευτική του Άικεν Κόνραντ (1971)
• Ο νέγρος του νάρκισσου του Τζόζεφ Κόνραντ (1973)
• Ο καθένας με τον χαρακτήρα του του Μπεν Τζόνσον (1974)
• Ο καθένας έξω από τον χαρακτήρα του του Μπεν Τζόνσον (1976)

• Κ. Μητσάκη, Νεοελληνική πεζογραφία. Η γενιά του ’30. Αθήνα, 1977
• «Προσφορά στον Άγγελο Τερζάκη για τα εβδομηντάχρονά του», Τετράδια «Ευθύνης» τχ. 4, Αθήνα, 1977
• M. Vitti, Η γενιά του τριάντα. Ιδεολογία και μορφή, εκδ. Ερμής, Αθήνα, 1979
• Κ. Α. Δημάδης, Δικτατορία-Πόλεμος και πεζογραφία 1936-1944, εκδ. «γνώση», Αθήνα, 1991
• Άγγελος Αφρουδάκης, «Το μυθιστορηματικό σύμπαν του Α. Τερζάκη» εφ. «Η Καθημερινή της Κυριακής/Επτά Ημέρες» (15/02/2004)

• Χατζηϊωαννίδης, Ηρακλής, Ο Άγγελος Τερζάκης ως δραματουργός, Διδακτορική διατριβή,2005
• Biblionet - Τερζάκης Άγγελος
• Σαν σήμερα - Άγγελος Τερζάκης, βιογραφία
• Άγγελος Τερζάκης (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)