John Mahoney (actor)

Ganwyd Mahoney yn Blackpool, Swydd Gaerhirfryn, ar 20 Mehefin 1940. Roedd ei deulu yn hanu o Fanceinion ond wedi symud i Blackpool fel faciwîs adeg yr Ail Ryfel Byd.^[2] Cafodd ei addysgu yng Ngholeg St Mary's, Blackpool am gyfnod cyn i'w deulu ddychwelyd i ardal Withington o Fanceinion wedi i'r rhyfel orffen. Wedi darfod ei addysg eilradd symudodd Mahoney i Illinois yn yr Unol Daleithiau, lle'r oedd ei chwaer eisoes wedi sefydlu wedi iddi briodi milwr Americanaidd yn ystod y Rhyfel. Wedi cyrraedd yr America aeth yn fyfyriwr i Brifysgol Quincy, Illinois.

Ymunodd Mahoney â byddin yr Unol Daleithiau, yn bennaf fel modd i sicrhau dinasyddiaeth Americanaidd. Fe'i gwnaed yn ddinesydd ym 1959.^[3] Bu'n byw yn Macomb, Illinois, gan ennill ei damaid yn dysgu Saesneg ym Mhrifysgol Western Illinois yn y 1970au cynnar, cyn ymgartrefu yn Forest Park, Illinois, ac wedi hynny yn Oak Park, Illinois. Bu'n olygydd cyfnodolyn meddygol trwy lawer o'r ddegawd.

Dechreuodd actio'n broffesiynol ym 1977 gan ymuno â chwmni Steppenwolf Theatre.^[4] Enillodd Wobr Clarence Derwent am yr Actor Theatr Newydd Mwyaf Addawol am ei ran yn y ddrama Orphans gan Lyle Kessler. Enillodd wobr Tony ar gyfer yr Actor Nodwedd Gorau am ei berfformiad Broadway yn The House of Blue Leaves gan John Guare.

Ei rôl ffilm fawr gyntaf oedd yn Tin Men ym 1987. Bu wedyn mewn nifer o ffilmiau eraill gan gynnwys Eight Men Out, Say Anything..., In the Line of Fire, Reality Bites, a The American President. Ymddangosodd mewn dau o ffilmiau'r brodyr Coen, Barton Fink a The Hudsucker Proxy.^[5][6]

Ymddangosodd Mahoney yn y gyfres comedi sefyllfa Frasier o'i bennod gyntaf ym 1993 hyd y bennod olaf yn 2004. Roedd yn chwarae rhan Martin Crane, cyn-filwr a chyn ditectif heddlu wedi ymddeol, a thad y brif gymeriad Frasier Crane a'i frawd Niles.^[7] Derbyniodd ddau enwebiad Emmy a ddau enwebiad Golden Globe am chwarae'r rhan.

Bu farw Mahoney ar 4 Chwefror 2018 tra dan ofal hosbis yn Chicago, yn 77 mlwydd oed.^[8][9]