Glenda Jackson

Actores a gwleidydd Seisnig oedd Glenda May Jackson, CBE (9 Mai 1936 – 15 Mehefin 2023).^[1] Enillodd ddwy Wobr Academi am yr Actores Orau. Roedd hi'n aelod seneddol Hampstead a Highgate rhwng 1992 a 2010.

Glenda Jackson
Llais	Glenda jackson bbc radio4 film programme 06 07 2007 b007rmcx.flac
Ganwyd	Glenda May Jackson  9 Mai 1936  Penbedw
Bu farw	15 Mehefin 2023  Blackheath
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig
Alma mater	Royal Academy of Dramatic Art West Kirby Grammar School
Galwedigaeth	actor ffilm, actor llwyfan, actor, gwleidydd
Swydd	Aelod o Senedd 55 y Deyrnas Unedig, Aelod o 54ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 53ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 52ain Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 51ain Senedd y Deyrnas Unedig
Cyflogwr	BBC
Plaid Wleidyddol	y Blaid Lafur
Plant	Dan Hodges
Gwobr/au	CBE, Gwobr yr Academi am yr Actores Orau, Gwobr yr Academi am yr Actores Orau, Gwobr BAFTA am yr Actores Orau i Chwarae'r Brif Ran, Gwobr 'Emmy' i Actores Arbennig mewn Cyfres Ddrama, Gwobr Primetime Emmy ar gyfer Prif Actores Eithriadol mewn Cyfres Bitw neu Ffilm, Drama Desk Award for Outstanding Actress in a Play, Drama League Award, Gwobr Theatr yr Evening Standard am yr Actores Orau

Cafodd ei geni ym Mhenbedw, yn ferch adeiladwr. Cafodd ei addysg yn yr ysgol ramadeg leol. Bu'n gweithio yn Boots am ddwy flynedd.^[2] Priododd Roy Hodges ym 1958; fe wnaethant ysgaru ym 1976. Bu iddynt fab, y newyddiadurwr Dan Hodges.

Mae hi'n fwyaf adnabyddus am ei rôl fel Elisabeth I, brenhines Lloegr, yn y gyfres BBC Elizabeth R (1971). Enillodd y Wobr BAFTA Teledu am y rôl 'na; enillodd y BAFTA Ffilm am ei rôl yn Sunday Bloody Sunday (1971). Chwaraeodd rôl Elisabeth eto yn y ffilm Mary Queen of Scots (1971). Roedd hi hefyd yn enwog am ymddangos fel gwestai seren yn y Morecambe and Wise Show.^[3][4] Ar y llwyfan, chwaraeodd rannau fel Hedda Gabler a Cleopatra. Ennillodd Wobr Tony am ei hymddangosiad yn Three Tall Women gan Edward Albee (2018).

Roedd hi'n aelod o'r Blaid Lafur. Cafodd ei hethol i'r senedd ym 1992 ac addawodd roi'r gorau i actio. Ar ôl marwolaeth Margaret Thatcher, gwnaeth un o'i areithiau pwysicaf yn y Senedd San Steffan.^[5]

Ar ôl ymddeol o'r Senedd yn 2015 dychwelodd i actio. Perfformiodd y brif rhan yn y ffilm deledu Elizabeth is Missing am fenyw yn ei 80au yn byw gyda dementia. Am y rhan yma, enillodd wobr yr Actores Orau BAFTA yn 2019 ac Emmy yn 2020.