Deddf Cymru 2014

Cyflwynwyd y mesur i Dŷ’r Cyffredin ar 20 Mawrth 2014 ^[2] gan Brif Ysgrifennydd y Trysorlys, Danny Alexander ac Ysgrifennydd Gwladol Cymru, David Jones . ^[3] Pwrpas y mesur oedd gweithredu rhai o argymhellion Comisiwn Silk gyda’r nod o ddatganoli pwerau pellach o’r Deyrnas Unedig i Gymru .

Llwyddodd i basio’r rhwystrau olaf yn San Steffan a chafodd gydsyniad Brenhinol ar 17 Rhagfyr 2014, gan ddod yn gyfraith. ^[4]

Darpariaethau

Mae darpariaethau’r Ddeddf yn cynnwys y canlynol: ^[1]

Datganoli’r dreth stamp, ardrethi busnes a’r dreth dirlenwi i Gymru a galluogi’r Cynulliad Cenedlaethol i godi trethi newydd sy’n benodol i Gymru yn eu lle. ^[5] Gellir datganoli trethi pellach hefyd, gyda chytundeb Senedd y DU a Chynulliad Cymru.
Darparu ar gyfer refferendwm yng Nghymru ynghylch a ddylai elfen o dreth incwm gael ei datganoli. Os bydd pleidlais o blaid yna bydd y Cynulliad Cenedlaethol yn gallu gosod cyfradd treth incwm Cymreig. Bydd amrywiadau mewn refeniw yn cael eu rheoli gan bwerau benthyca newydd i Weinidogion Cymru.
Ymestyn tymhorau Cynulliad Cymru yn barhaol o bedair i bum mlynedd er mwyn lleihau’r siawns y bydd etholiadau’r Cynulliad yn gwrthdaro ag etholiadau cyffredinol i Senedd San Steffan o ganlyniad i Ddeddf Seneddau Cyfnod Penodol 2011 .
Cael gwared ar y gwaharddiad ar ymgeiswyr yn etholiadau Cynulliad Cymru rhag sefyll mewn etholaeth a hefyd bod ar y rhestr ranbarthol.
Gwahardd Aelodau Cynulliad Cymru rhag bod yn ASau hefyd (gweler mandad deuol ).
Newid enw Llywodraeth Cynulliad Cymru yn ffurfiol i Lywodraeth Cymru .
Egluro sefyllfa'r Prif Weinidog rhwng diddymu'r Cynulliad ac etholiad Cynulliad.
Caniatáu i Weinidogion Cymru osod terfyn ar faint o ddyled tai y gall awdurdodau tai lleol unigol yng Nghymru ei dal. Bydd Trysorlys y DU yn cyfyngu ar gyfanswm dyled tai Cymru.
Ei gwneud yn ofynnol i Gomisiwn y Gyfraith roi cyngor a gwybodaeth i Weinidogion Cymru ar y materion diwygio’r gyfraith y gwnaethant eu cyfeirio at y Comisiwn.^[1]