Bohemian F.C.

Rhaid deall bod strwythurau pêl-droed ynys Iwerddon yn unedig nes Rhyfel Annibyniaeth Iwerddon a sefydlu Gwladwriaeth Rydd Iwerddon rhwng 1916-1922 ac wedi hynny, cafwyd rhaniad yn strwythur cynghreiriau a thimau cenedlaethol yr Ynys, ond gyda Cymdeithas Bêl-droed Gogledd Iwerddon yn arddel ac yn etifeddu holl enwau a statws y corff rheoli pêl-droed a chystadlaethau.

Sefydlwyd Bohemians gan aelodau o'r Royal Hibernian Military School ^[1] ar 6 Medi 1890 ym Mhorthdy Parc Phoenix ger y North Circular Road yn ninas Dulyn a bu iddynt chwarae ei gemau cyntaf ar feysydd Polo y Parc enwog yma. Roeddynt yn aelodau o'r Irish Football League, sef, ar y pryd, unig gynghrair genedlaethol i holl ynys Iwerddon rhwng 1902 a 1911 a rhwng 1912 i 1920. ond, a etifeddwyd ei henw a statws, maes o law hyd heddiw gan Cynghrair Bêl-droed Gogledd Iwerddon oherwydd Rhyfel Annibyniaeth Iwerddon a sefydlu Gwladwriaeth Rydd Iwerddon. Yn ystod y cyfnod pan oedd pêl-droed yn yr Iwerddon yn unedig, camp fwyaf y Bohs oedd ennill Cwpan Iwerddon ('Irish Cup') yn 1908.

Roedd y clwb yn llwyddiannus iawn o'r dechrau; yn 20 mlynedd gyntaf ei fodolaeth llwyddodd i gyrraedd rownd derfynol Cwpan FAI chwe gwaith, ond collodd yr holl gemau olaf heblaw am un fuddugoliaeth ym 1908. Ar ôl i Gymdeithas Bêl-droed Gweriniaeth Iwerddon wahanu oddi wrth Cymdeithas Bêl-droed Iwerddon hynny yw, Cymdeithas Bêl-droed Gogledd Iwerddon ym 1921, daeth y Bohemiaid yn aelod sefydlol o Gynghrair Iwerddon a siapio pêl-droed Gwyddelig yn y 1920au a'r 1930au. Yn ogystal â phum pencampwriaeth a dwy fuddugoliaeth cwpan, mae cyfanswm o bedwar yn ail yn y ddwy gystadleuaeth. Roedden nhw'n un o aelodau sefydlu Cynghrair Iwerddon ym 1921, ar ôl iddyn nhw dynnu'n ôl o Gynghrair Bêl-droed Iwerddon. Fe wnaethant sefydlu eu hunain fel prif rym o fewn 15 mlynedd gyntaf Cynghrair Iwerddon, gan ennill 5 teitl cynghrair, 2 Gwpan FAI a 4 Tarian, ond brwydro am ddegawdau wedi hynny, yn bennaf oherwydd eu statws amatur caeth, gan fynd 34 tymor heb ennill tlws mawr. Gollyngodd Bohemiaid eu hethos amatur ym 1969 a bwrw ymlaen i ennill 2 deitl Cynghrair, 2 Gwpan FAI, a 2 gwpan Cynghrair yn ystod y 1970au. Fe wnaethant ddioddef dirywiad pellach trwy gydol yr 1980au a'r rhan fwyaf o'r 1990au cyn hawlio dyblau Cynghrair a Chwpan yn 2001 a 2008, ochr yn ochr â buddugoliaethau teitl 2003 ac yn fwyaf diweddar 2009.

Hyd at 1969, pan ddaeth y ddau led-broffesiynol cyntaf i'r Bohs, roeddent yn dîm amatur pur. Yn ddiweddarach fe wnaethant ddatblygu i fod yn dîm cwbl broffesiynol. Ers hynny rydych chi wedi bod yn chwarae i'r teitlau cenedlaethol yn rheolaidd.

Mae Bohemiaid yn chwarae eu gemau cartref ym Mharc Dalymount yng nghymdogaeth Phibsborough yn Northside Dulyn. Aelodau'r clwb sy'n berchen ar y Bohemians 100%.

Lliwiau y clwb yn goch a du, a fabwysiadwyd ganddynt yn ei 4ydd Cyfarfod Cyffredinol Blynyddol ym mis Hydref 1893. Mae cefnogwyr Bohemiaid yn aml yn cyfeirio at eu clwb gan nifer o lysenwau gan gynnwys Bohs a The Gypsies, ac yn darparu hanner hanner cystadleuaeth chwerw gyda chlwb Southside Dulyn, Shamrock Rovers.

Daw sylfaen gefnogwyr Bohs yn bennaf o ochr ogleddol Dulyn ac mae eu cefnogwyr yn rhannu cystadleuaeth chwerw gyda chlwb y Southside, Shamrock Rovers. Fodd bynnag, mae gan y clwb lawer o gefnogwyr o rannau eraill o'r ddinas, ledled Iwerddon a ledled y byd. Mae'r clwb yn rhannu cystadleuaeth â'u cymdogion yn y Gogledd y ddinas, Shelbourne F.C. yn bennaf oherwydd agosrwydd daearyddol gan fod y ddau glwb bellach wedi'u lleoli tua milltir yn unig ar wahân, a hefyd oherwydd eu bod yn cael lle amlwg yn nyddiau cynnar pêl-droed Dulyn, pan oedd pêl-droed ledled y wlad yn dal i fod wedi'i leoli o amgylch Belffast. Roedd Shelbourne a Bohs yn aml yn cael sylw yng Nghynghrair Bêl-droed Iwerddon gyfan yng nghanol Belffast cyn y rhaniad a chadwyd y gystadleuaeth i ffwrdd ar ôl iddynt ffurfio cynghrair Gwladwriaeth Rydd Iwerddon gyda Shamrock Rovers a chlybiau eraill.

Yn ystod 2006, ffurfiodd nifer o gefnogwyr Bohemiaid grŵp ultra mewn ymdrech i greu awyrgylch mwy diddorol mewn gemau cartref. Yn dwyn yr enw eironig The Notorious Boo-Boys (neu NBB, term a ddefnyddir gan newyddiadurwyr i ddibrisio amynedd cefnogwyr Bohs), prynodd y grŵp fflagiau a threfnu arddangosfeydd yn ystod gemau i godi awyrgylch cartref Dalymount Park pêl-droed Gwyddelig.^[2]Mae gan y cefnogwyr gysylltiadau cyfeillgar â chlwb Bohemians 1905 o ddinas Prâg, Wrecsam, [23] clwb Swedeg, Malmö FF yn ogystal â chlwb FC United of Manchester nad yw'n chwarae yn un o gynghreiriau cenedlaethol Lloegr, ond, sydd fel Bohs, yn berchen i'r cefnogwr.

Mae'r Bohemians wedi chwarae dau o dimau Uwch Gynghrair Cymru a hynny mewn cystadlaethau UEFA. Y ddau dîm hyd yma yw;

C.P.D. Y Rhyl yn Cwpan Inter-toto 2008 gan ennill adre 5-1; i ffwrdd yng Nghymru, 2-4

C.P.D. Y Seintiau Newydd yn 2010-11 yn ail rownd Cynghrair y Pencampwyr UEFA, gan golli adre 0-1 ond ennill oddi cartref, 0-4 ^[3] Galwodd Rheolwr Bohemians, Pat Fenlon, y perfformiad fel un "gwarthus" a dywedodd "mae'r chwaraewyr yn siomi'r clwb, y gynghrair a'r wlad".^[4] Cafodd y canlyniad ei labelu gan eraill fel y canlyniad gwaethaf yn hanes Ewropeaidd 40 mlynedd Bohs.^[5]

Mae gan y Bohemians hefyd berthynas agos gydag Wrecsam oherwydd bod y ddau glwb yn berchen i'r cefnogwyr.^[6]

• 'Pencampwr Uwch Gynghrair Gweriniaeth Iwerddon (11)

1923/24, 1927/28, 1929/30, 1933/34, 1935/36, 1974/75, 1977/78, 2000/01, 2002/03, 2008, 2009

• Enillwyr Cwpan Gweriniaeth Iwerddon (7)

1928, 1935, 1970, 1976, 1992, 2001, 2008

• Enillydd Cwpan Cynghrair Iwerddon (3)

1975, 1979, 2009

• Cwpan Chwaraeon Setanta (1)

2009/10

• Enillydd Cwpan Iwerddon (Iwerddon Gyfan) (1)

1908

• Cwpan Inter City (1)

1945

• Gwefan swyddogol Bohemians
• Twitter @bfcdublin