Хусан кĕпĕрни
Хусан кĕпĕрнине 1708 çулта Пётр I хутайĕпе туса хунă. Малтан Хусан кĕперни Чулхулапа Аçтăрхана çити сарăлса выртнă. Унăн çĕрĕсене Атăлăн сылтăмпа сулахай енчи çĕрĕсем кĕнĕ. Хусан, Сĕве, Пенза, Чĕмпĕр, Ĕпхӳ, Аçтăрхан тата ытти вăйпутлăхсенчен тытăнса тăнă. Вăйпутлăхсене 1719 çултан пуçласа провинцисем теме пуçланă. XVIII ĕмĕрте Хусан кĕпернинчен çĕнĕ тăватă кĕпĕрнене - Чулхула, Пенза, Чĕмпĕр, Аçтăрхан - уйăрнă.
| Хасан кĕпĕрни Казанская губерния | ||
| ||
| Йĕркеленĕ вăхăт | 1796 çул | |
|---|---|---|
| Пурăнан халăх | 2 170 665[1] | |
| Лаптăк | 55 954,8 çухрăм² çм² | |
.svg) | ||
.png)
Администрациллĕ пайлану
1781 çулта Хусан кĕпĕрнинчен Хусан енлĕхне туса хунă. 1796 çулта вара каллех кĕпĕрне ятне панă. Ку вăхăтра кĕпĕрнене çак уессем кĕнĕ: Хусан уесĕ, Арча уесĕ, Чикмĕ уесĕ, Лайăш уесĕ, Маматăш уесĕ, Сĕве уесĕ, Сăпас уесĕ, Теччĕ уесĕ, Царевококшайск уесĕ, Çĕрпӳ уесĕ, Шупашкар уесĕ, Чистай уесĕ, Етĕрне уесĕ.
1795 çулта Арча, Сăпас тата Теччĕ уесĕсем çухалнă, 1802 çулта вара вĕсене каллех туса хунă.
Çапла, 1802 çултанпа кĕпĕрнене пĕтеричченех 12 уес пулнă:
| № п/п | Уес | Уес хули | Лаптăк, кв.çухрăм² | Пурăнан халăх[2] (1897), çын |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Хусан | Хусан (129 959 çын) | 5012,4 | 350 719 |
| 2 | Чикмĕ | Чикмĕ (5284 çын) | 4610,7 | 105 633 |
| 3 | Лайăш | Лайăш (3743 çын) | 5033,1 | 172 460 |
| 4 | Маматăш | Маматăш (4195 çын) | 4887,9 | 189 795 |
| 5 | Сĕве | Сĕве (2365 çын) | 2774,2 | 126 603 |
| 6 | Сăпас | Сăпас (2770 çын) | 5247,2 | 175 198 |
| 7 | Теччĕ | Теччĕ (4754 çын) | 3480,2 | 185 865 |
| 8 | Чархула | Чархула (1658 çын) | 7118,4 | 112 631 |
| 9 | Çĕрпӳ | Çĕрпӳ (2336 çын) | 3044,9 | 164 284 |
| 10 | Шупашкар | Шупашкар (4738 çын) | 3696,7 | 127 273 |
| 11 | Чистай | Чистай (20 104 çын) | 8167,2 | 305 711 |
| 12 | Етĕрне | Етĕрне (2454 çын) | 2881,9 | 154 493 |
Литература
- Адрес-календарь служащих в Казанской губернии лиц 1871 год
- Татарское дворянство Казанской губернии (2-я половина XVI—XVII вв.) 2019 ҫулхи Ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.
- Списки населенных мест Казанской губернии 1866, JPG 2013 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
Асăрхавсем
Каçăсем
- Статья из Татарской энциклопедии 2012 ҫулхи Ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ.
- Карта Казанской губернии из «Атласа» А. А. Ильина 1876 года (просмотр на движке Google на сайте runivers.ru)
- Библиотека Царское Село, книги по истории Казанской губернии (Памятные книжки), PDF 2015 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ.
Шаблон:Раççей империн Патшалăх думинчи Хусан кĕпĕрнин депутачĕсем