دیێگۆ مارادۆنا
دیێگۆ مارادۆنا ناوی تەواوی دیێگۆ ئەرماندۆ ماڕادۆنا (٣٠ـی تشرینی یەکەمی ١٩٦٠–٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠) یاریزانی تۆپی پێی ئەرژەنتینی بوو، زۆرترین کاریگەریی ھەبووە لە مێژووی تۆپی پێدا، بەشێکی زۆر لە وەرزشدۆستان، ئەو یاریزانە بە باشترین یاریزانی تۆپی پێی مێژوویی لە جیھاندا دادەنێن، درێژی باڵای مارادۆنا١٦٥ سانتیم بووە یاری لەھێڵەکانی ناوەڕاست و ھێرشبردن کردووە، ناوبراو یەکێکە لەباشتری یاریکەرانی جیھان لەو سەردەمەی خۆی یاری لێی کردووە، مارادۆنا یاری بۆ ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئارجەتین و یانەکانی ئەرجەنتینۆس جۆینەر و بۆکا جۆنیوز و بارسێلۆنا و ناپۆلی و سیڤیلا و نیو ئیل ئۆڵد بۆیس کردووە دواساتی یاریکردنیشی لە یانەی بۆکا جۆنیوزی ئارجەنتینی بووە لەگەڵ یانەکان لەساڵانی ١٩٧٦ تاوەکوو ساڵی ١٩٩٧ بەردەوام بووە و لەگەڵ ھەڵبژاردەی نیشتیمانی ئارجەنتین لە ١٩٧٧ تاوەکوو ساڵی ١٩٩٤ بەردەوام بووە،لە ساڵی ١٩٨٦ توانی لەگەڵ هەڵبژاردەی جامی جیهانی بەدەستبهێنێت و جامەکە بەرزبکاتەوە . مارادۆنا ھەمیشە وەک سەرسەری یان ژمارە دە یان کوڕە ئارجەنتینییەکە ناسراوە، لەدوای وازھێنانی لەیاریکردن وەک یاریکەری تۆپی پێ ھەڵسا بە کارکردن وەک ڕاھێنەری ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئارجەتین لە ساڵی ٢٠١٠ لەگەڵ ھەڵبژاردەکەی ڕاھینەر بوو بەڵام دوای گەیشتنیان بە قۆناغی ھەشتەمی جامی جیھانی فیفای ٢٠١٠ ئەوا یەکێتی تۆپی پێی ئارجەنتین لەژێر فشاری ڕاگەیاندکاران لەپۆستەکەی دورخرایەوە و ئینجا مارادۆنا لە وەرزی ٢٠١١-٢٠١٢ بووە ڕاھێنەری یانەی وەسڵی ئیماراتی لەو یانەیەش ئاستی یانەکەی بردە پێشەوە بەڵام نەیتوانی لەگەڵ یانەکە زۆرتر لە نازناوێک بەدەست بھێنێت بەمەش خەونی سەرۆک یانەی وەسڵی ئیماراتیشی نەھێنایە جێگا و لە پۆستی یانەی وەسڵی ئیماراتیش دوورخرایەوە.
| دیێگۆ مارادۆنا | |
|---|---|
 | |
Diego Armando Maradona  | |
| لەدایکبوون | Diego Armando Maradona ٣٠ی تشرینی یەکەمی ١٩٦٠ Lanús |
| مەرگ | ٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ (٦٠ ساڵ ژیاوە) Dique Luján |
| گۆڕ | Jardín Bella Vista |
| پیشە | یاریزانی تۆپی پێ، association football coach، ئەکتەر |
| ھاوسەر | Claudia Villafañe |
| مناڵ | Dalma Maradona، Gianinna Maradona، Diego Sinagra |
| خێزان | Raúl Maradona، Hugo Maradona |
| خەڵاتەکان |
|
| واژوو | |
.svg) | |
خێزانی مارادۆنا
ماڕادۆنا، کە لە «لانۆس» ـی باشووری «بۆینس ئایرس» لە دایک بووە، لە خێزانێکی زۆر ھەژاری پارێزگەی «کۆریێنتس» بووە، ماڕادۆنا یەکەم کوڕی گەورەی خێزانەکەیەتی لە دوای بوونی سێ کچ، ھەروەھا دوو برایشی لە دوای خۆی لە دایک بوون، کە نێویان (ھیۆگۆ و ئیدواردۆ)ـیە و ھەردووکیان وەک ماڕادۆنا یاریزانی پیشەگەری تۆپی پێ بوونە.
ژیانی ڕاھێنەرایەتی
لەدوای وازھێنانی لەیاریکردن وەک یاریکەری تۆپی پێ ھەڵسا بە کارکردن وەک ڕاھێنەری ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئارجەتین لە ساڵی ٢٠١٠ لەگەڵ ھەڵبژاردەکەی ڕاھینەر بوو بەڵام دوای گەیشتنیان بە قۆناغی ھەشتەمی جامی جیھانی فیفای ٢٠١٠ ئەوا یەکێتی تۆپی پێی ئارجەنتین لەژێر فشاری ڕاگەیاندکاران لەپۆستەکەی دورخرایەوە و ئینجا مارادۆنا لە وەرزی ٢٠١١–٢٠١٢ بووە ڕاھێنەری یانەی وەسڵی ئیماراتی لەو یانەیەش ئاستی یانەکەی بردە پێشەوە بەڵام نەیتوانی لەگەڵ یانەکە زۆرتر لە نازناوێک بەدەست بھێنێت بەمەش خەونی سەرۆک یانەی وەسڵی ئیماراتیشی نەھێنایە جێگا و لە پۆستی یانەی وەسڵی ئیماراتیش دوورخرایەوە.
مردن
مارادۆنە بەھۆی خوێنبەر بوونی مێشکەوە ڕاوانەی نەخۆشخانە کرا نەشتەرگەری بۆ ئەنجام درا بۆ ماوەی دووھەفتە لە نەخۆشخانە مایەوەیەوە لەگەڵ ئەوەی دکتۆرەکان بێ ھیوا بوون لە چارەسەری بەڵام لە ١١ی تشرینی دووەم ڕاوانەی ماڵەوە کرا و[١] ڕۆژی چوارشەم ٢٥ تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ لە ماڵەکەی خۆی لە شارۆچکەی تیگرێ نزیک پایتەختی ئەرژەنتین کۆچی دوایی کرد،[٢][٣] ھەواڵی مردنی مارادۆنە کاردانەوەی جیھانی لێکەوتەوە کەسایەتییە وەرزشییەکان و یاریزانان و یانەکان و خەڵکی جیھان بەگشتی بەو بۆنەوە ھاوخەمی خۆیان لە ڕێگای تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان دەڕبڕی.[٤][٥] ولاتی ئەرژەنتینیش بۆ ماوەی ٣ ڕۆژ ماتەمینی گشتی ڕاگەیاند.[٦]
دەستکەوتەکان
یانەکان
بۆکاجۆنیۆزی ئارجەنتین[٧]
- پاڵەوانییەتی میترۆپۆلیتانۆ
بارسێلۆنا[٧]
- کۆپادێل ڕێی (جامی شای ئیسپانی) لە ساڵی ١٩٨٣
- کۆپا دێل لالیگا لە ساڵی ١٩٨٣
- جامی سووپەر ئیسپانی لە ساڵی ١٩٨٣
یانەی ناپۆلی[٧]
- سێریا ئەیدوو جار، وەرزەکانی ١٩٨٦–٨٧ ھەروەھا ١٩٨٩–٩٠
- جامی ئیتالیا یەک جار
- خولی ئەورووپا لە ساڵی ١٩٨٩
- جامی سووپەری ئیتالی ساڵی ١٩٩٠
ھەڵبژاردەی ئەرژەنتین
ئامارەکان
ماردۆنا ٦٩٤ یاری بۆ یانەکان و ھەڵبژاردەی ئەرژەنتین ئەنجامدا و توانی ٣٥٤ گۆڵ تۆمار بکات، ڕێژەی گۆڵەکانی مارادۆنا ٠٫٥١ گۆڵ بووە لە یارییەکدا.
یانەکان
| یانە | وەرز | خوول | جام | کیشوەر | ھیتر | گشتی | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| پلە | یاری | گۆڵ | یاری | گۆڵ | یاری | گۆڵ | یاری | گۆڵ | یاری | گۆڵ | ||
| ئەرژەنتینیۆس جونیۆر[٩] | ١٩٧٦ | خوولی پلە یەکی ئەرژەنتین | ١١ | ٢ | – | – | – | ١١ | ٢ | |||
| ١٩٧٧ | ٤٩ | ١٩ | – | – | – | ٤٩ | ١٩ | |||||
| ١٩٧٨ | ٣٥ | ٢٦ | – | – | – | ٣٥ | ٢٦ | |||||
| ١٩٧٩ | ٢٦ | ٢٦ | – | – | – | ٢٦ | ٢٦ | |||||
| ١٩٨٠ | ٤٥ | ٤٣ | – | – | – | ٤٥ | ٤٣ | |||||
| گشتی | ١٦٦ | ١١٦ | – | – | – | ١٦٦ | ١١٦ | |||||
| بۆکا جۆنیۆرز[٩] | ١٩٨١ | خوولی پلە یەکی ئەرژەنتین | ٤٠ | ٢٨ | – | – | – | ٤٠ | ٢٨ | |||
| بارسێلۆنا[٩] | ١٩٨٢–٨٣ | لالیگا | ٢٠ | ١١ | ٥[a] | ٣ | ٤[b] | ٥ | ٦[c] | ٤ | ٣٥ | ٢٣ |
| ١٩٨٣–٨٤ | ١٦ | ١١ | ٤[d] | ١ | ٣[e] | ٣ | – | ٢٣ | ١٥ | |||
| گشتی | ٣٦ | ٢٢ | ٩ | ٤ | ٧ | ٨ | ٦ | ٤ | ٥٨ | ٣٨ | ||
| یانەی ناپۆلی[٩] | ١٩٨٤–٨٥ | سێریا ئەی | ٣٠ | ١٤ | ٦[f] | 3 | – | – | ٣٦ | ١٧ | ||
| ١٩٨٥–٨٦ | ٢٩ | ١١ | ٢[g] | 2 | – | – | ٣١ | ١٣ | ||||
| ١٩٨٦–٨٧ | ٢٩ | ١٠ | ١٠[h] | ٧ | ٢[i] | ٠ | – | ٤١ | ١٧ | |||
| ١٩٨٧–٨٨ | ٢٨ | ١٥ | ٩[j] | ٦ | ٢ | ٠ | – | ٣٩ | ٢١ | |||
| ١٩٨٨–٨٩ | ٢٦ | ٩ | ١٢[k] | ٧ | ١٢[l] | ٣ | – | ٥٠ | ١٩ | |||
| ١٩٨٩–٩٠ | ٢٨ | ١٦ | ٣[m] | ٢ | ٥[n] | ٠ | – | ٣٦ | ١٨ | |||
| ١٩٩٠–٩١ | ١٨ | ٦ | ٣[o] | ٢ | ٤[p] | ٢ | ٠ | ٢٦ | ١٠ | |||
| گشتی | ١٨٨ | ٨١ | ٤٥ | ٢٩ | ٢٥ | ٥ | ١ | ٠ | ٢٥٩ | ١١٥ | ||
| سیڤیلیا[٩] | ١٩٩٢–٩٣ | لالیگا | ٢٦ | ٥ | ٣[q] | ٣ | – | – | ٢٩ | ٨ | ||
| نیوڵز ئۆڵد بۆیز[٩] | ١٩٩٣–٩٤ | خوولی پلە یەکی ئەرژەنتین | ٥ | ٠ | – | – | – | ٥ | ٠ | |||
| بۆکا جۆنیۆرز[٩] | ١٩٩٥–٩٦ | ٢٤ | ٥ | – | – | – | ٢٤ | ٥ | ||||
| ١٩٩٦–٩٧ | ١ | ٠ | – | – | ١[r] | ٠ | ٢ | ٠ | ||||
| ١٩٩٧–٩٨ | ٥ | 2 | – | – | – | ٥ | ٢ | |||||
| گشتی | ٧٠ | ٣٥ | – | – | ١ | ٠ | ٧١ | ٣٥ | ||||
| کۆی گشتی | ٤٩١ | ٢٥٩ | ٥٧ | ٣٦ | ٣٢ | ١٣ | ٨ | ٤ | ٥٨٨ | ٣١٢ | ||
نێونەتەوەیی
| ھەڵبژاردە | ساڵ | فەرمی | دۆستانە | گشتی | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| یاری | گۆڵ | یاری | گۆڵ | یاری | گۆڵ | ||
| ھەڵبژاردەی ئەرژەنتین بۆ خوار ٢٠ ساڵان[١٠] | ١٩٧٧ | ٣[s] | ٠ | – | ٣ | ٠ | |
| ١٩٧٨ | – | – | – | ||||
| ١٩٧٩ | ١١[t] | ٧ | ١ | ١ | ١٢ | ٨ | |
| گشتی | ١٤ | ٧ | ١ | ١ | ١٥ | ٨ | |
| ئەرژەنتین[٩][١١] | ١٩٧٧ | – | ٣ | ٠ | ٣ | ٠ | |
| ١٩٧٨ | – | ١ | ٠ | ١ | ٠ | ||
| ١٩٧٩ | ٢[u] | ١ | ٦ | ٢ | ٨ | ٣ | |
| ١٩٨٠ | – | ١٠ | ٧ | ١٠ | ٧ | ||
| ١٩٨١ | ٢[v] | 1 | – | ٢ | ١ | ||
| ١٩٨٢ | ٥[w] | ٢ | ٥ | ٠ | ١٠ | ٢ | |
| ١٩٨٣ | – | – | – | ||||
| ١٩٨٤ | – | – | – | ||||
| ١٩٨٥ | ٦[x] | ٣ | ٤ | ٣ | ١٠ | ٦ | |
| ١٩٨٦ | ٧[y] | ٥ | ٣ | ٢ | ١٠ | ٧ | |
| ١٩٨٧ | ٤[z] | ٣ | ٢ | ١ | ٦ | ٤ | |
| ١٩٨٨ | ٢[aa] | ١ | ١ | ٠ | ٣ | ١ | |
| ١٩٨٩ | ٦[ab] | ٠ | ١ | ٠ | ٧ | ٠ | |
| ١٩٩٠ | ٧[ac] | ٠ | ٣ | ١ | ١٠ | ١ | |
| ١٩٩١ | – | – | – | ||||
| ١٩٩٢ | – | – | – | ||||
| ١٩٩٣ | ٣[ad] | ٠ | ١ | ٠ | ٤ | ٠ | |
| ١٩٩٤ | ٢[ae] | ١ | ٥ | ١ | ٧ | ٢ | |
| گشتی | ٤٦ | ١٧ | ٤٥ | ١٧ | ٩١ | ٣٤ | |
| کۆی گشتی | ٦٠ | ٢٤ | ٤٦ | ١ | ١٠٦ | ٤٢ | |
ئامارەکان وەک ڕاھێنەر
| تیم | وڵات | ڕۆژی دەستپێک | کۆتا ڕۆژ | ئامار | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| یاری | بردنەوە | یەکسان | دۆڕان | بردنەوە % | ||||
| Textil Mandiyú |  | January 1994 | June 1994 | ١٢ | ١ | ٦ | ٥ | ٨٫٣٣ |
| Racing Club | | May 1995 | November 1995 | ١١ | ٢ | ٦ | ٣ | ١٨٫١٨ |
| Argentina | | November 2008 | July 2010 | ٢٤ | ١٨ | ٠ | ٦ | ٧٥٫٠٠ |
| Al-Wasl |  | May 2011 | July 2012 | ٢٣ | ١١ | ٣ | ٩ | ٤٧٫٨٣ |
| Fujairah | | April 2017 | April 2018 | ١١ | ٧ | ٣ | ١ | ٦٣٫٦٤ |
| Dorados |  | September 2018 | June 2019 | ٣٨ | ٢٠ | ٩ | ٩ | ٥٢٫٦٣ |
| Gimnasia de La Plata | | September 2019 | November 2020 | ٢١ | ٨ | ٤ | ٩ | ٣٨٫١٠ |
| Total | ١٤٠ | ٦٧ | ٣١ | ٤٢ | ٤٧٫٨٦ | |||
تێبینییەکان
سەرچاوەکان
بەستەرە دەرەکییەکان
- URL نەدۆزرایەوە. تکایە URLێک لێرە دیاری بکە یان دانەیەک بۆ ویکیدراوە زیاد بکە.
- Diego Maradona: Argentina football legend dies aged 60 ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- Diego Maradona was addicted alcohol and marijuana cause of death ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- کارەکانی دیێگۆ مارادۆنا لە کتێبخانەکانی(WorldCat catalog)
| World Cup-winners status | ||
|---|---|---|
| Preceded by Carlos Alberto Torres 1944 | Latest Born Captain to Die 25 November 2020 – present | Incumbent |
| خەڵاتەکان و دەستکەوتەکان | ||
|---|---|---|
پێشوو Steve Cram | United Press International Athlete of the Year 1986 | جێگر Ben Johnson |
| پێشوو Hugo Porta | Olimpia de Oro 1986 | جێگر Gabriela Sabatini |
پێشوو Sergey Bubka | L'Équipe Champion of Champions 1986 | جێگر |