Transaminaza

Transaminaza ili aminotransferaza – u biohemiji – je enzim koji katalizira reakciju između aminokiseline i alfa;-keto kiseline. Značajna je u sintezi aminokiselina, koje grade proteine. U medicini, važan je pokazatelj oštećenja jetre.^[1][2][3]

Aminokiselina sadrži amin (NH₂), a keto kiselina keto (=O) grupu. U transaminaciji, NH₂ grupa na nekoj molekuli se zamijeni =O grupom na drugoj molekuli. Aminokiselina postaje keto kiselina, a ova aminokiselina.Neke transaminacijske aktivnosti na ribosomu katalizirane su putem tzv. ribozima (RNK enzima). Primeri su čekićasti ribozim, VS ribozim i ukosnica ribozim.

Transaminazni enzimi su važni u proizvodnji raznih aminokiselina, a mjerenje koncentracija raznih transaminaza u krvi je važno u dijagnostici i praćenju mnogih bolesti. Transaminaze zahtijevaju koenzim piridoksal-fosfat, koji se, u prvoj fazi reakcije, pretvara u piridoksamin, kada se aminokiselina pretvara u keto kiselinu. Enzim vezan piridoksamin zauzvrat reagira s piruvatom, oksaloacetatom ili alfa-ketoglutaratom, dajući alanin, asparaginsku kiselinu ili glutaminsku kiselinu. Mnoge reakcije transaminacije koje se odvijaju u tkivima s katalizirane su transaminazama, specifičnim za određeni par amino / keto kiselina. Reakcije su lako reverzibilne, pravac određuje koja je od reaktanti u suvišku. Specifični enzimi se nazvivaju po jednom od reaktantnih parova; primjerice: reakcije između glutaminske kiseline i piruvata, kada nastaje alfa ketoglutarna kiselina i alanin, a zove se glutaminska-piruvat transaminaza ili skraćeno GPT.^[4][5][6]

Tkivne transaminazne aktivnosti mogu biti istraženi inkubacijom homogenata s raznim parovima amino/keto kiselina. Transaminacija se javlja ukoliko se formiraju odgovarajuće nove aminokiseline i keto kiselina, što otkriva čak i papirna hromatografija. Reverzibilnost se ispoljava pomoću komplementarne keto/amino kiseline kao para za pokretanje reaktanata. Prema hromatograma se uzima otapalo, pa se tretira ninhidrinom za lociranje mjesta enzima.^[7][8][9]

Prisustvo povišene transaminaze može biti pokazatelj oštećenja jetre. Dva važna transaminazna enzima su aspartat transaminaza (AST), poznat i kao serum glutaminska oksalosirćetna transaminaza (SGOT) i alanin transaminaza (ALT), koja se naziva i alanin aminotransferaza (ALAT) ili serum glutamat-piruvat transaminaza (SGPT). Do ovog otkrića je došao Fernando De Ritis, Mario Coltorti i Giuseppe Giusti u 1955., na napuljskom unuverzitetu (University of Naples).^[10][11][12]