Tarik ibn Zijad
Tarik ibn Zijad (arapski: طارق بن زياد) (670. Hanšala, Alžir[1] - 720. Damask, Sirija) je bio muslimanski vojskovođa, berberskog porijekla. Najpoznatiji je po tome što je predvodio emevijsku vojsku pri muslimanskom osvajanju Španije 711. godine.Prema nalogu emevijskog halife El-Velida I poveo je veliku muslimansku vojsku sa afričkog tla, preko Gibraltarskog moreuza. Nakon što je konsolidovao svoju vojsku kod Gibraltarske stijene, (područje današnjeg Gibraltara) krenuo je u osvajanje Pirinejskog poluostrva. Današnji naziv Gibraltar je španska izvedenica od arapskog termina Jabal Ṭāriq - Tarikova planina.[2]
| Tarik ibn Zijad | |
|---|---|
 Tarik ibn Zijad u pohodu osvajanja Španije | |
| Rođenje | 670. Hanšala, Alžir |
| Smrt | 720. Damask, Sirija |
| Nacionalnost | Berber |
| Titule | Guverner Andaluzije |
| Čin | general |
| Ratovi | Muslimansko osvajanje Pirinejskog poluostrva |
| Važnije bitke | Bitka kod Gvadalete |
Pobjedom nad vizigotskim kraljem Roderikom u bitci kod Gvadalete 711. godine prokrčio je put muslimanskom osvajanju Španije i pridonio skorom propašću Vizigotskog kraljevstva.
Porijeklo
Srednjovjekovni historičari daju vrlo malo ili nimalo informacija o Tarikovom porijeklu i nacionalnosti. Muslimanski historičari poput Ibn 'Abd el-Hakama, Ali ibn el-Athira ili Ibn-Halduna[3] u svojim djelima ne spominju Tarik ibn Zijada. O njegovom porijeklu postoje tri različita prikaza historičara koji su živjeli 400 do 500 godina poslije njegovog doba pri čemu se navodi da je bio:
- Arap ili slobodni čovjek Sadifovog klana arapskog plemena Kinde.[4]
- Berber iz Sjeverne Afrike.[5][6][7][8][9][10] Berberskim plemenima koja su povezana sa ovim porijeklom (Zenata, Walhāṣ, Warfajūma, Nafzā) u Tarikovo vrijeme smatrani su svi stanovnici Tripolitanije i Magreba.[11]
- Perzijanac porijeklom iz provincije Hamadan.[12]
Pa ipak preovladava mišljenje da je Tarik ibn Zijad rođen 670. godine u mjestu Hanšala, u Alžiru. Smatra se da potiče iz jednog od berberskih plemena koja su u to doba naseljavali Sjevernu Afriku tj. Tripolitaniju i Magrib. Iako nema podataka o njegovom ranom periodu života, pouzdano se zna da je kao mladić stupio u vojsku Muse ibn Nusajra.
Historija
Musa ibn Nusajr koji je bio emevijski guverner sjevernoafričke provincije Ifrikije imenovao je Tarika za upravitelja grada Tangera, grada koji se nalazi nasuprot Gibraltara a nakon što su ga osvojile Musaove snage 710-711. godine.[13] Pa ipak na sjevernoafričkoj obali vizigotski vladar zadržao je oblast uz grad Ceuta kojom je komandovao plemić Julian, grof Ceute.
Nakon što je Roderik došao na vlast u Španiji, Julian je, kao što je tada bio običaj, poslao svoju kćer na dvor vizigotskog kralja na obrazovanje. Međutim zbog lošeg odnosa prema njegovoj kćerci, neki autori navode da je Julien bio ravnodušan prema ambiciji Muse ibn Nusajra da povede vojnu kampanju na Pirinejskom poluostrvu.
26. aprila 711. godine, vojska Tarika ibn Zijada, sastavljena uglavnom od nedavnih konvertita u islam, se iskrcala na područje današnjeg Gibraltara.
Vojska se sastojala od oko 7.000 berberskih konjanika, a Musa je navodno poslao dodatnih 5.000 konjanika kao pojačanje nakon osvajanja. Roderik je, kako bi se suočio s prijetnjama Berbera, okupio vojsku koja je brojala oko 100.000 vojnika.[14] Većim dijelom vojske komandovali su i bili odani Viticinovi sinovi, koje je Roderic brutalno razrješio dužnosti.[15] Tarik je ostvario odlučujuću pobjedu nad Roderikom 19. jula u Bitci kod Gvadalete u kojoj je smrtno stradao i Roderik.
Pobjeda kod Gvadalete je bila značajna po tome što je omogućila Tarikovoj vojsci daljnje napredovanje pri čemu su osvojeni gradovi Cordoba, Granada i Toledo i Caraccu nakon čega je Tarik de facto postao guverner osvojenog područja do dolaska Muse godinu dana kasnije.
714. godine i Tarik i Musa su opozvani sa dužnosti u Damask, tadašnju prijestolnicu halifata od strane aktuelnog halife El-Velida I gdje su proveli ostatak svog života.[16] U mnogim arapskim historijskim dokumentima o osvajanju Pirinejskog poluostrva postoji podjela mišljenja o odnosu između Tarika i Muse ibn Nusejra. Neki navode epizode ljutnje i zavisti sa strane Muse prema Tariku zbog njegovog doprinosa osvajanju novih zemalja dok drugi ne spominju ili pak odbacuju takav odnos Muse prema Tariku. S druge strane, jedan rani historičar El-Balazuri (iz 9. vijeka) u vezi odnosa između ove dvije ličnosti navodi samo da je Musa napisao Tariku oštro pismo te da su se ipak njih dvojica pomirili i izgladili nesporazume.[17]
Također pogledajte
- Muslimansko osvajanje Pirinejskog poluostrva
- Bitka kod Gvadalete