Reichssicherheitshauptamt
Reichssicherheitshauptamt pe RSHA (alamaneg a dalvez Ofis kreiz surentez ar Reich) a oa un aozadur krouet gant ar Reichsführer-SS Heinrich Himmler d'ar 27 a viz Gwengolo 1939 dre gendeuziñ an Hauptamt Sicherheitspolizei (ofis kreiz ar polis hag ar surentez, ennañ ar Gestapo hag ar c'h/Kripo) hag ar SD (ofis kreiz ar surentez). Pal an aozadur a oa stourm ouzh «enebourien ar Reich» hag ar re a veze graet «mall-e-goll» anezho. Diwar 1941 e voe aozet forbannañ ha lazhañ Yuzevien Europa gant RSHA, dre genlabour gant pennoù-bras an SS ha re polis (HSSPF) ar broioù ma oa ar Yuzevien o chom.
| Deiziad krouiñ | 27 Gwe 1939  |
|---|---|
| Brezel | Eil Brezel-bed |
| Diellaouet gant | German Federal Archives |
| Diazezer | Heinrich Himmler |
| Prezidant | Reinhard Heydrich, Heinrich Himmler, Ernst Kaltenbrunner |
| Stad | Trede Reich |
| Isaozadur | State Police Office Braunschweig |
| Sez sokial | Berlin |
| Erlec'hiañ a ra | Sicherheitspolizei, Sicherheitsdienst |
| Deiziad divodadur | 8 Mae 1945 |
E penn RSHA e voe an SS-Obergruppenführer Reinhard Heydrich betek e vuntr d'ar 4 a viz Even 1942, ha goude-se an SS-Obergruppenführer Ernst Kaltenbrunner betek dibenn ar brezel.
Aozañ
E Berlin e oa an aozadur kreiz, hag a oa rannet e seizh rann (Ämter). E teir rann e oa rannet an aozadur rannvroel : rann ar Reich, rann an tiriadoù aloubet, rann an tiriadoù argadet ma veze kaset an Einsatzgruppen, dindan renerezh Reinhard Heydrich[1]:
| Rann (Amt) | Perzhioù | Pennoù |
|---|---|---|
| Rann I | Aozañ hag implijidi | SS-Brigadeführer Bruno Streckenbach |
| Rann II | Melestradur hag armerzh | SS-Standartenführer Dr. Hans Nockemann |
| Rann III | SD-Inland Titouriñ ha surentez - diabarzh stag ouzh NSDAP a rae war-dro an Alamaned a-fet etniezh, e diavaez harzoù ar Reich hag a-raok ar stagerezhioù | SS-Standartenführer Otto Ohlendorf |
| Rann IV | Gestapo Polis kuzh ar Stad | SS-Brigadeführer Heinrich Müller AN SS-Sturmbannführer Adolf Eichmann, hag eñ e penn ar rann IV B-4
a lakaas an diskoulm diwezhañ e pleustr. |
| Rann V | Kripo Polis an torfedoù | SS-Brigadeführer Artur Nebe |
| Rann VI | SD-Ausland Titouriñ ha surentez - diavaez stag ouzh NSDAP Spierezh diavaez hag enepspierezh | SS-Brigadeführer Heinz Jost, ha goude SS-Brigadeführer Walter Schellenberg (gwelout ivez Obersturmbannführer Wilhelm Höttl) |
| Rann VII | Dielloù ha meizañ ar bed (propaganda, ideologiezh, dielloù…) | SS-Standartenführer Pr. Franz A. Six |
Diwar c'houlenn e veze kaset soudarded gant RSHA da sikour pennoù ar polis hag an SS.
RSHA IV
Ar pevare rann a oa hini ar Gestapo renet gant SS-Brigadeführer Heinrich Müller. Unan eus ar re vrudetañ eo, rak gant hec'h izili eo e voe aozet ar Shoah.
Enni e laboure an SS-Sturmbannführer Adolf Eichmann (rann 4 B-4 e-karg eus an «aferioù yuzev»).
Rannoù all a oa gouestlet d'an Iliz, d'ar frañmasoned, da evezhiañ an harzoù, d'an enepspiañ (Horst Kopkow pour le IV A 2).
Gant testeni an Hauptsturmführer Dieter Wislicenye ouezer piv a oa e karg e rann Eichmann[2]:
- Wisliceny e Slovakia
- Siegfried Seidl, hag a voe e penn kamp-kreizennañ Theresienstadt
- Franz Abromeit e Kroatia
- Theodor Dannecker e Bulgaria (Dannecker a voe e penn kamp Drancy betek miz Gouere 1942, e 1943 e voe kaset da Vulgaria, e dibenn 1943-penn-kentañ 1944 e voe kaset da Italia ha goude-se da Hungaria)
- Brunner e Bro-C'hall (e penn kamp Drancy), Gres ha Slovakia
- Krumey e Łódź, Vienna ha goude-se Hungaria
- Anton Burger e Theresienstadt hag en Aten e 1944
Meneget e voe ivez an Untersturmführer Richard Hartenberger hag an Hauptsturmführer Franz Novak gant Wisliceny[2].
