Gwitreg

Erwan Vallerie ː Vitriacum, 1070

• Savet eo kêr Gwitreg en-dro d'ar c'hastell-kreñv adal an XI^vet kantved; koulskoude, pa weler ar peulvanoù nepell ha dismantroù un atant galian-roman nes, eo anat eo hir istor pobladur en ardremez. Lec'hiet evel ma oa war harzoù breizh e oa dezhi da zifenn ar vro diouzh an amezeien (Maine, Anjev, Normandi ha Bro-C'hall). Hevelep karg a oa ivez gant kêrioù (Felger, Sant-Albin-an-Hiliber, Gwerc'h-Breizh, Kastell-Briant, Ankiniz ha Klison).

Etre 1220 ha 1240 e voe savet mogerioù-difenn. Kreskiñ a reas fabourzhioù: Rachapt, Sainte-Croix, Saint-Martin, La Mériais, Hellerie). Adalek 1251, gant dimezioù etre an tiegezhioù Gwitreg ha Laval, ha dre vras tiegezhioù uhel Breizh ha re Vro-C'hall, a gaso da stagidigezh Breizh ouzh Bro-C'hall en 1532.

• Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Gwitreg da benn ur bann^[3].

• Mervel a reas 315 gwaz abalamour d'ar brezel hervez monumant ar re varv, da lâret eo 2,97% ag ar boblañs hervez an niveradeg bet graet e 1911^[4].
• Fuzuilhet e voe ur milour breizhat bet o vevañ er gumun gant al lu gall] d'ar 17 a viz Meurzh 1915^[5].

• Mervel a reas 47 den eus ar gumun abalamour d'ar brezel^[6].
• D'ar 14 a viz Even 1940 e kouezhas un nijerez Fairey Battle, marilhet L5513 ha kodet PM-L, eus ar 103th Squadron eus aerlu ar Rouantelezh-Unanet (Royal Air Force) e Gwitreg; he zri nijour a c'hellas en em gavet gant o c'henseurted^[7],[8],[9].

• Tri soudard a varvas^[10].

• Daou vilour a varvas ^[11].

• Hervez ur studiadenn gant Ofis ar Brezhoneg e vije 150 brezhoneger e korn-bro Gwitreg^[12].

• E distro-skol 2023 e oa 89 skoliad enskrivet er c'hlasoù divyezhek (4,3 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez)^[13].

• Dalc'het e vez kentelioù-noz brezhoneg gant Skol an Emsav, abaoe miz Gwengolo 2010.

• Pierre Landais.
• Lucien Lechat (21 a viz Ebrel 1891-1915), unan eus Pevar C'haporal Souains, bet fuzuilhet d'ar 17 a viz Meurzh 1915 evit laoskentez gant al Lu gall e-pad ar Brezel-bed kentañ, bet roet o enor dezhe en-dro e 1935; mavour e oa e Gwitreg^[14],[15].
• Pierre Méhaignerie.
• Markizez Sévigné.

• 1483 : Jacques Collebaut, sonaozour.
• 1519 : Bertrand d'Argentré, istorour ha gwiraour.
• 1827 : Arthur Le Moyne de la Borderie. istorour Breizh ha diellour.
• 1879 : Jean Choleau, armerzhour hag emsaver.
• 1900 : Morvan Marchal, tisavour hag emsaver.
• 1979 : Jérôme Lebouc, melldroader.

• Arthur Le Moyne de la Borderie, istorour Breizh ha diellour, 17 a viz C'hwevrer 1901.

	Guillaume Abelin Senesal Gwitreg e 1382	En glazur e sourin en argant karget gant ul leon en gul, hag heuliet ouzh kab gant ur vlourdilizenn en aour
	Guillaume de Rosmadec Gouarnour Gwitreg (marvet e 1608)	En aour e deir eilenn en gul

• Kastell Gwitreg.
• Kastell Reier Sevigneg.
• Iliz katolik an Intron-Varia, XIV^vet kantved.
• Iliz katolik Sant Varzhin, XV^vet kantved.
• Chapel Sant-Nikolaz.
• Monumant ar re varv (fr)Memorial Genweb</ref>.
• Roet eo bet al label Kêrioù ha Broioù Arz hag Istor dezhi.

Gevellet eo gant 8 kêr :

• 30 a viz Mezheven 1985 : 2^l tennad-hent Tro Bro-C'hall etre an Oriant ha Gwitreg ; trec'h eo Rudy Matthijs (Belgia).
• 1añ a viz Gouere 1985 : 3^e tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Gwitreg ha Felger (a-benn d'an eur dre skipailh) ; trec'h eo La Vie Claire.
• 3 a viz Gouere 1995 : 2^l tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Perroz-Gireg ha Gwitreg ; trec'h eo Mario Cippolini (Italia).
• 5 a viz Gouere 2000 : 5vet tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Gwened ha Gwitreg ; trec'h eo Marcel Wüst (Alamagn).
• 6 a viz Gouere 2000 : loc'hañ a ra 6vet tennad-hent Tro Bro-C'hall eus Gwitreg war-du Teurgn (Indre-et-Loire).
• 7 a viz Gouere 2006 : 6vet tennad-hent Tro Bro-C'hall etre Lisieux ha Gwitreg ; trec'h eo Robbie McEwen (Aostralia)

Muioc'h a restroù diwar-benn

Gwitreg

a vo kavet e Wikimedia Commons.

• Lec'hienn an ti-kêr
• Lec'hienn ti an douristed
• Lec'hienn ar gevelliñ
• Keleier kêr
• Lec'hienn bro Gwitreg
• Gweladenniñ Gwitreg
• (br) Gwitreg war lec'hienn Geobreizh
• Lise Bertrand d'Argentré

• Pol Potier de Courcy : Nobiliaire et armorial de Bretagne. Adembannadur Editions des Régionalismes. Cressé. 2011/2014
• Erwan Vallerie : Diazezoù studi istorel an anvioù-parrez. Corpus. An Here. 1995