Dañs Bekabe
Dañs Bekabe zo un elfenn, an hini diorroetañ, eus an arz stag ouzh ar marv hag ouzh an Ankoù er Grennamzer, er XIVvet hag er XVIvet kantved. Taolenniñ a ra el lennegezh, el liverezh pe er gizellerezh, an holl dud, eus forzh petore renk sokial e vefent, ambrouget gant an Ankoù en eun doare diharzus en un ambrougadeg etrezek un tonkad boutin dezhe holl. Gwelout a reer ur pab, un eskob, ur manac'h, un impalaer, ur roue, un aotrou, ur soudard, ur bourc’hiz ha kement zo o vont an eil war-lerc’h egile...
Kenarroud en istor
Dañs Bekabe zo deskrivet e meur a varzhoneg e latin, e brezhoneg[1], e galleg, alamaneg pe en italianeg, dizanv peurliesañ. A-hed ar XVvet kantved ha deroù ar XVIvet e veze livet an tem-mañ war mogerioù an ilizoù hag e beredoù Europa an Norzh
An tem-se zo disoc’h ur preder war ar vuhez hag ar marv, en ur prantad ma oa deuet stankoc’h-stank ha spontusoc’h evit kustum. Ar brezelioù, ar vosenn hag ar gernez taolennet dindan stumm tri marc'heger an Diskuliadur o doa c’hwennet ar boblañs. E 1347, ar Vosenn Vras pe Bosenn Zu o tont eus Azia-Vihanañ he doa graet he reuz en Europa. Dindan nebeutoc’h eget 4 bloaz e lazhas moarvat 25 milion a dud. 10 vloaz diwezhatoc’h, un eil frapad bosennus a skubas war-dro 30 % eus poblañs ar c’hevandir. E bered ar Sent Inosant, e Pariz, e savas al leur eus daou vetr da-heul beziadegoù 1417.
Kenarroud en arzoù
Skeudennoù
Dañs Bekabe de Clusone (Italie), Livadenn gant Giacomo Borlone eus Buschis (détail).
Skeudenn eus ar Marv
Engravadur koad Hans Holbein henañ (1491).
Chapel Kervaria An Iskuit. Lodenn eus al livadur war voger su. Spurmantiñ a reer un destenn skrivet dindan an tudennoù
Chapel Kervaria An Iskuit. Er c’hreiz, ar vaouez, tudennn nemeti n’eo ket dalc’het gant ar marv.
Stummoù all eus dañs Bekabe
Er savadurioù hag er pezhioù annez
- Albi (Tarn), kloastr Sant-Salvi : engravadur war un treust.
- Angers (Maine-et-Loire), mirdi an arzoù kaer: kizelladur war ur c’houfr koad eus ar XVIvet kantved.
- Blois (Loir-et-Cher), kizelladurioù e maen
- Cherbourg (Manche), penniliz an Dreinded : kizelladur liesliv e meurvos, kreiz ar XVIvet kantved.
- Guiscard (Oise), chapel prevez er vered : mozaikenn.
- Rouen (Seine-Maritime), iliz Sant Maclou : kizelladurioù war postoù ar c’haridell.
En dornskridoù
- Vergonnes (Maine-et-Loire), enlivadur ioù roll ar marv hag ar bev er barrez 1616-1664.
Er sonerezh
- Mattasin oder Toden Tanz, 1598 gant Aogust Nörmiger
- Totentanz gant Franz Liszt (1849), sonerezh diazezet war melodiezh Dies Irae.
- Dañs Bekabe gant Kamilh Saint-Saëns (1874)
- Lieder und Tänze des Todes, 1875 gant Modest Moussorgsky
- Totentanz, Oratorium, 1905 gant Feliks Woyrsch
- Totentanz der Prinzipien, 1914 gant Arnold Schönberg
- Scherzo (Dance of Death), op. 14, in Ballad of Heroes, 1939 gant Benjamin Britten
- Trio en mi mineur op. 67, 4 lodenn eus Dance of Death, 1944 gant Dimitri Chostakovich
- Totentanz, Der Kaiser von Atlantis, 1944 gant Viktor Ullmann
- Dancing with Mr. D, 1973 gant ar Rolling Stones
- Ballo in fa diesis minore (F#m), 1977 gant Angelo Branduardi
- Dañs Bekabe, 1984 gant Celtic Frost
- Totentanz, 1996 gant In Extremo
- Danzon macabre, 1999 gant Kennan Wylie
- An dañs Bekabe bras, 2001 gant Marduk
- Dañs Bekabe, 2001 gant The Faint[1]
- Dañs Bekabe, 2002, gant Cradle of Filth
- Dance of Death (album), 2003 gant Iron Maiden
- Dañs Bekabe (ダ), 2004 gant Plastic Tree
- Dañs Bekabe, 2005 gant Wintersleep
Amprestoù ha daveoù
- Un dañs Bekabe goapaus e stumm un ambrougadeg kloer a weler e Fellini Roma gant Federico Fellini.
- Arvestoù diwezhañ ar film Ar seizhvet siell gant Ingmar Bergman a ziskouez un doare dañs Bekabe.
Gwelet ivez
Levrlennadur
- Utzinger (Hélène et Bertrand), Itinéraires des Danses macabres, éditions J.M. Garnier, 1996, ISBN 2-908974-14-2.
- André Corvisier. Les Danses macabres, Presses Universitaires de France, 1998. ISBN 2-13-049495-1.
Liammoù diavaez
- Levraoueg Troyes a skign tammoù e tri ment eus ar plakennoù koad engravet zo en he c'herz hag a ziskouez dañs Bekabe .(menu bibliothèque virtuelle/images/livrets de colportage/bois gravés/lien skeudenn e tri ment)
- Kartenn ha roll an dañsoù Bekabe kollet pe get e Bro-C'hall hag en Europa[2]
- Geriadur etrebroadel gerioù al lennegezh (Danse macabre)[3]
- La danse macabre & le dit des trois morts et des trois vifs: ur studiadenn gant Daniel Castille.
- PDF Dañsoù Bekabe hag ar c'hevioù-beziañ
- Ar marv en arzh - Dañs Bekabe
- Dañs Bekabe. Emdroadur
- Forum arbennik La Nef des Fous (Skeudennoù niverus eus ar marv hag eus Dañs Bekabe)
- PDF Arouezioù Dañs Bekabe
- Dañs Bekabe e bered ar Saints-Innocents - 1424 lodenn I ha II par Elisabeth Féghali sur Citadelle.org