Эліяс Магнус Фрыс
Э́ліяс Ма́гнус Фрыс[12] (шведск.: Elias Magnus Fries, 1794—1878) — шведскі батанік і міколаг, «бацька мікалогіі».
| Эліяс Магнус Фрыс | |
|---|---|
| Elias Magnus Fries | |
 | |
| Дата нараджэння | 15 жніўня 1794[1][2][…] |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 8 лютага 1878[1][2][…] (83 гады) |
| Месца смерці | |
| Месца пахавання | |
| Грамадзянства | |
| Бацька | Theodor Fries[d][8] |
| Дзеці | Theodor Magnus Fries[d], Oscar Robert Fries[d], Elias Petrus Fries[d] і Sanna Christina Fries[d][9] |
| Род дзейнасці | батанік, птэрыдолаг, брыёлаг, міколаг, выкладчык універсітэта |
| Навуковая сфера | батаніка, мікалогія |
| Месца працы | |
| Навуковая ступень | доктарская ступень[d] (1814) |
| Альма-матар | |
| Вядомыя вучні | Nils Conrad Kindberg[d] і Carl Johan Johanson[d] |
| Вядомы як | адзін з заснавальнікаў сістэматыкі грыбоў і лішайнікаў |
| Член у | |
| Узнагароды | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
| Сістэматык жывой прыроды | |
|---|---|
Аўтар найменняў шэрага батанічных таксонаў. У батанічнай (бінарнай) наменклатуры гэтыя назвы дапаўняюцца скарачэннем «Fr.». Спіс такіх таксонаў на сайце IPNI Састарэлае абазначэнне батаніка: Fries |
Кароткая біяграфія
Нарадзіўся ў сям'і пастара.
Адукацыю атрымаў у Лундзе; у 1814 годзе атрымаў званне прыват-дацэнта.
У 1834 годзе ён ужо быў прафесарам практычнай эканоміі ва Упсальскім універсітэце, а ў 1851 годзе заняў месца прафесара батанікі і дырэктары музея і батанічнага саду таго ж універсітэта.
З 1859 года да смерці ён жыў у адстаўцы ва Упсале[13].
Фрыс працаваў ва ўсіх галінах батанікі; ён упершыню ўвёў у Швецыі натуральную класіфікацыю раслін і вывучэнне марфалогіі. Яго праца «Systema orbis vege tabilis» (Лунд, 1825 (лац.)) — класічная праца таго часу.
Па лішайнікам Фрыс выдаў: «Lichenographia Europaea reformata» (Лунд і Грэйфсвальд, 1831 (лац.)); «Lichenes Suecciae eksiccati» (Лунд, 1824—1833 (лац.)).
Фрыс асабліва вядомы сваімі працамі ў вобласці мікалогіі, ён з'яўляецца адным з заснавальнікаў сістэматыкі грыбоў. Першая яго мікалагічная праца «Observationes Mycologicae» (Капенгаген, 1815—1818; 2-ое выд., 1828 (лац.)), але самая каштоўная — гэта «Systema Mycologicum» (Лунд і Грэйфсвальд, 1821—1830 (лац.); «Мікалагічная сістэма») — дата яе публікацыі з'яўляецца зыходным пунктам наменклатуры для большасці груп грыбоў (падобна таму, як дата публікацыі працы Species Plantarum К. Лінея — зыходная дата наменклатуры для сасудзістых раслін[14]). Затым ідуць «Elenchus Fungorum» (Грэйфсвальд, 1828 (лац.)); «Novae Symbolae Mycologicae» (1851 (лац.)); «Icones selectae Hymenomycetum nondum delineatorum» (1867—1875 (лац.)).
Даследаванню скандынаўскай флоры прысвечаны наступныя сачыненні: «Flora hollandica» (Лунд, 1817 (лац.)); «Novitiae florae Suecciae» (Лунд, 1828 (лац.)); «Flora Scanica» (Упсала, 1836 (лац.)); «Summum vegetabilium Scandinaviae» (Стакгольм і Лейпцыг, 1846—1848 (лац.)); «Herbarium normale» (Упсала, 1896 (лац.)), які ўключае экзэмпляры найбольш рэдкіх скандынаўскіх раслін.
Са шматлікіх манаграфій увагі заслугоўваюць: «Symbolae ad historiam Hieraciarum» (Упсала, 1848 (лац.)); «Monographia Hymenomycetarum Suecciae» (Упсала, 1857—1863 (лац.)); «Sveriges öltiga ochgiftiga Svanipar» (Стакгольм, 1860 (шведск.)).
Фрыс быў таксама вядомы як добры аратар і знаўца лацінскай мовы. У 1847 годзе яго абралі ў лік васямнаццаці шведскіх акадэмікаў[13].
У 1850 годзе Фрыс быў выбраны замежным членам-карэспандэнтам Пецярбургскай Акадэміі навук[14].
Зноскі
Спасылкі
- Эліяс Магнус Фрыс (руск.) — артыкул з Вялікай савецкай энцыклапедыі (Праверана 5 кастрычніка 2009)
- Фриз, Элиас // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907. (Праверана 13 жніўня 2009)