Сёмкаў Гарадок
Сёмкаў Гарадо́к[1] (трансліт.: Siomkaŭ Haradok, руск.: Сёмков Городок) — вёска ў Мінскім раёне Мінскай вобласці, на правым беразе ракі Вяча. Уваходзіць у склад Папярнянскага сельсавета. Месціцца за 14 км на паўночны захад ад Мінска, 7 км ад чыгуначнай станцыі Ждановічы на лініі Мінск — Маладзечна.
Вёска Сёмкаў Гарадок ![]() Царква Раства Прасвятой Багародзіцы (колішні касцёл Раства Дзевы Марыі і Святога Станіслава, перабудаваны БПЦ) 2020 г.
| ||||||||||||||||
Назва
Тапонім «Сёмкаў Гарадок» складаецца з дзвюх частак: азначэнне «Сёмкаў» паказвае на блізкасць да вёскі Сёмкава, назва «Гарадок» сведчыць пра існаванне тут невялікага замка (горада, замчышча ёсць каля вёскі Чучаны)[2].
Гісторыя
Вялікае Княства Літоўскае
Вядомы з сярэдзіны XVI ст. пад назвай Гарадок Саламярэцкі як уласнасць князёў Саламярэцкіх, з 1595 года у складзе маёнтка Сёмкаў Менскага павета. Князёўна Алена Саламярэцкая, узяўшы шлюб з Багданам Сцяцкевічам, пераводзіць Сёмкаў ў валоданне гэтаму праваслаўнаму роду. 3 1755 годзе маёнтак перайшоў «вечны дарунак» Адама Хмары за службу ў падканцлера літоўскага Міхала Сапегі. Пры Адаме Хмару тут быў збудаваны касцёл (у 1866 годзе ператвораны ў царкву). У 1791 годзе вёска Гродэк у Заслаўскай парафіі. У 1792 годзе Адам Хмара падпісвае ад імя жыхароў Менскага ваяводства акт Таргавіцкай канфедэрацыі, якая па сутнасці прывяла да другога падзелу Рэчы Паспалітай.
У складзе Расійскай імперыі
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Siomka%C5%AD_Haradok._%D0%A1%D1%91%D0%BC%D0%BA%D0%B0%D1%9E_%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BA_%281900%29.jpg/250px-Siomka%C5%AD_Haradok._%D0%A1%D1%91%D0%BC%D0%BA%D0%B0%D1%9E_%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BA_%281900%29.jpg)
3 1793 года ў Расійскай імперыі, мястэчка, цэнтр воласці. У 1800 годзе ў Хмарыным Гарадку млын, корчмы, уніяцкая царква Раства Багародзіцы, дзе ў 1880-я гады вянчаліся бацькі Максіма Багдановіча. У 1861 годзе ў мястэчку валасная ўправа, медаварня, піваварня, бровар, цагельны завод, млын, царква, сінагога; у 1897 годзе — народнае вучылішча (адкрытае ў 1865 г.), царкоўна-прыходская школа, карчма. У 1905—1906 гадах у маёнтку працаваў Янка Купала на смалакурні, а у красавіку — траўні 1922 года — Якуб Колас, бухгалтарам вучэбнай фермы «Сёмкава».
Найноўшы час
У лютым 1918 года Сёмкаў Гарадок занялі войскі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай тэрыторыя абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. Жыхары Сёмкавагарадоцкай воласці атрымалі Пасведчанні Народнага Сакратарыята БНР[3]. У снежні 1918 года тэрыторыя занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР. У час Польска-савецкай вайны ў жніўні 1919 — ліпені 1920 года пад акупацыяй Польшчы.
З 31 ліпеня 1920 года ў складзе Беларускай ССР. У 1922 годзе створаная 7-гадовая школа. 3 20 жніўня 1924 года цэнтр Сёмкаў-Гарадоцкага сельсавета Заслаўскага раёна Менскай акругі (да 26 ліпеня 1930). З 20 лютага 1938 года ў Менскай вобласці.
У Другую сусветную вайну 27 чэрвеня 1941 года на рубяжы Сёмкава Гарадка адбыліся жорсткія баі. З канца чэрвеня 1941 года да пачатку ліпеня 1944 года акупаваны нацысцкай Германіяй.
3 8 жніўня 1959 года вёска ў Мінскім раёне. З 20 студзеня 1960 года ў Папярнянскім сельсавеце[4]. У верасні 1989 года на магіле Таццяны Зенчык, быў усталяваны помнік ахвярам рэпрэсій сям’і Зенчык[5].
Насельніцтва
Славутасці
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Siomkau_Haradok_church_01.jpg/250px-Siomkau_Haradok_church_01.jpg)
- Царква Раства Прасвятой Багародзіцы (былы касцёл Ражства Дзевы Марыі і святога Станіслава)
- Помнік ахвярам рэпрэсій сям’і Зенчык. Помнік складаецца з трох вялікіх надмагільных камянёў і трох паліраваных гранітных пліт меншага памеру
Страчаная спадчына
- Сінагога (XIX ст.)
Вядомыя асобы
- Пятро Стэфановіч (1922—2006) — беларускі пісьменнік і перакладчык
- Міхаіл Іванавіч Вішнеўскі (нар. 1949) — беларускі філосаф. Доктар філасофскіх навук (2002), прафесар (2003).
Зноскі
Літаратура
- Сёмкаў Гарадок // Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 8: Мінская вобласць, кн. 3 / рэдкал.: Т. У. Бялова (дырэктар) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2012. — 624 с.: іл. — 2 000 экз. — ISBN 978-985-11-0636-9. — С. 455.
- Валахновіч А. І. Сёмкаў Гарадок // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — С. 360. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).
Спасылкі
На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Сёмкаў Гарадок