Спіс аб’ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Расіі

У спісе Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Расійскай Федэрацыі значыцца 26 найменняў (на 2016 год), гэта складае 2,7 % ад агульнай колькасці (1052 на 2016 год). 16 аб'ектаў уключаны ў спіс па культурных крытэрыях, прычым 6 з іх прызнаны шэдэўрам чалавечага генія (крытэрый i), і 10 аб'ектаў уключаны па прыродных крытэрыях, прычым 4 з іх прызнаны прыроднымі феноменамі выключнай прыгажосці і эстэтычнай важнасці (крытэрый vii).

Акрамя гэтага, станам на 2016 год, 24 аб'екты на тэрыторыі Расіі знаходзяцца сярод кандыдатаў на ўключэнне ў спіс Сусветнай спадчыны^[1]. Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік, правапераемніцай якога з'яўляецца Расія, ратыфікаваў Канвенцыю аб ахове сусветнай культурнай і прыроднай спадчыны 12 кастрычніка 1988 года^[2]. Першыя аб'екты, размешчаныя на тэрыторыі Расіі, былі дададзены ў спіс у 1990 годзе на 14-й сесіі Камітэта Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА

Спіс

У табліцы ніжэй аб’екты размешчаны ў парадку іх дадання ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА.

#	№	Назва	Месцазнаходжанне	Час стварэння	Год дадання ў спіс	Крытэрыі
1	540	Гістарычны цэнтр Санкт-Пецярбурга і звязаныя з ім комплексы помнікаў (руск.: Исторический центр Санкт-Петербурга и связанные с ним комплексы памятников)	Горад федэральнага значэння: Санкт-Пецярбург Вобласць: Ленінградская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	XVIII—XX стагоддзі	1990	i, ii, iv, vi
2	544	Архітэктурны ансамбль Кіжскага пагоста (руск.: Архитектурный ансамбль Кижского погоста)	Найбліжэйшы горад: Мядзведжагорск Рэспубліка: Карэлія Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	XVIII—XIX стагоддзі	1990	i, iv, v
3	545	Маскоўскі Крэмль і Красная плошча (руск.: Московский Кремль и Красная площадь)	Горад федэральнага значэння: Масква Федэральная акруга: Цэнтральная	XIII—XVII стагоддзі	1990	i, ii, iv, vi
4	604	Гістарычныя помнікі Ноўгарада і наваколляў (руск.: Исторические памятники Новгорода и окрестностей)	Горад: Ноўгарад Вобласць: Наўгародская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	XI—XVII стагоддзі	1992	ii, iv, vi
5	632	Культурны і гістарычны ансамбль «Салавецкія астравы» (руск.: Культурный и исторический ансамбль «Соловецкие острова»)	Найбліжэйшы горад: Кем Вобласць: Архангельская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	XVI—XVII стагоддзі	1992	iv
6	633	Белакаменныя помнікі Уладзіміра і Суздаля (руск.: Белокаменные памятники Владимира и Суздаля)	Горад: Уладзімір, Суздаль Вобласць: Уладзімірская Федэральная акруга: Цэнтральная	XII—XIII стагоддзі	1992	i, ii, iv
7	634	Царква Узнясення ў Каломенскім (руск.: Церковь Вознесения в Коломенском)	Горад федэральнага значэння: Масква Федэральная акруга: Цэнтральная	XVI стагоддзе	1994	ii
8	657	Архітэктурны ансамбль Троіца-Сергіевай лаўры (руск.: Архитектурный ансамбль Троице-Сергиевой лавры)	Горад: Сергіеў Пасад Вобласць: Маскоўская Федэральная акруга: Цэнтральная	XV—XVIII стагоддзі	1993	ii, iv
9	719	Некранутыя лясы Комі (руск.: Девственные леса Коми)	Рэспубліка: Комі Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	—	1995	vii, ix
10	754	Возера Байкал (руск.: Озеро Байкал)	Рэспубліка: Бурація Вобласць: Іркуцкая Федэральная акруга: Сібірская	—	1996	vii, viii, ix, x
11	765	Вулканы Камчаткі (руск.: Вулканы Камчатки)	Край: Камчацкі Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	1996	vii, viii, ix, x
12	766	Цэнтральны Сіхатэ-Алінь (руск.: Центральный Сихотэ-Алинь)	Край: Прыморскі Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	2001	x
13	768	Залатыя Алтайскія горы (руск.: Золотые Алтайские горы)	Рэспубліка: Алтай Федэральная акруга: Сібірская	—	1998	x
14	769	Убсунурская катлавіна (руск.: Убсунурская котловина)	Рэспубліка: Тыва Федэральная акруга: Сібірская (Сумесна з Манголіяй )	—	2003	ix, x
15	900	Заходні Каўказ (руск.: Западный Кавказ)	Край: Краснадарскі, рэспубліка: Адыгея Федэральная акруга: Паўднёвая	—	1999	ix, x
16	980	Гісторыка-архітэктурны комплекс «Казанскі крэмль» (руск.: Историко-архитектурный комплекс «Казанский кремль»)	Горад: Казань Рэспубліка: Татарстан Федэральная акруга: Прыволжская	XVI—XXI стагоддзі	2000	ii, iii, iv
17	982	Ансамбль Ферапонтава манастыра (руск.: Ансамбль Ферапонтова монастыря)	Вёска: Ферапонтава Вобласць: Валагодская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	XV—XVII стагоддзі	2000	i, iv
18	994	Куршская каса (руск.: Куршская коса)	Найбліжэйшы горад: Зеленаградск Вобласць: Калінінградская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя (Сумесна з Літвой )	—	2003	v
19	1070	Цытадэль, стары горад і крапасныя збудаванні Дзербента (руск.: Цитадель, старый город и крепостные сооружения Дербента)	Рэспубліка: Дагестан Федэральная акруга: Паўночна-Каўказская	VI—XIX стагоддзі	2003	iii, iv
20	1023	Востраў Урангеля (руск.: Остров Врангеля)	Аўтаномная акруга: Чукоцкі Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	2004	ix, x
21	1097	Ансамбль Новадзявочага манастыра (руск.: Ансамбль Новодевичьего монастыря)	Горад федэральнага значэння: Масква Федэральная акруга: Цэнтральная	XVI—XVII стагоддзі	2004	i, iv, vi
22	1170	Гістарычны цэнтр Яраслаўля (руск.: Исторический центр Ярославля)	Горад: Яраслаўль Вобласць: Яраслаўская Федэральная акруга: Цэнтральная	XVI—XX стагоддзі	2005	ii, iv
23	1187	Геадэзічная дуга Струвэ (2 пункты) (руск.: Геодезическая дуга Струве)	Найбліжэйшы горад: Кінгісеп Вобласць: Ленінградская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя (Сумесна з Нарвегіяй , Швецыяй , Фінляндыяй , Эстоніяй , Латвіяй , Літвой , Беларуссю , Малдовай , Украінай )	XIX стагоддзе	2005	ii, iii, vi
24	1234	Плато Путарана (руск.: Плато Путорана)	Край: Краснаярскі Федэральная акруга: Сібірская	—	2010	vii, ix
25	1299	Ленскія слупы (руск.: Ленские столбы)	Найбліжэйшы горад: Пакроўск Рэспубліка: Саха Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	2012	viii
26	981	Архітэктурна-гістарычны комплекс Булгар (руск.: Архитектурно-исторический комплекс Булгар)	Найбліжэйшы горад: Болгар Рэспубліка: Татарстан Федэральная акруга: Прыволжская	X—XV стагоддзі	2014	ii, vi

Геаграфічнае размяшчэнне аб’ектаў

3, 21

9

14

19

22

26

Аб'екты Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Расіі

Папярэдні спіс

У табліцы аб’екты размешчаны ў парадку іх дадання ў папярэдні спіс. У гэтым спісе прыведзены аб’екты, прапанаваныя ўрадам Расіі ў якасці кандыдатаў на ўнясенне ў спіс Сусветнай спадчыны.

#	№	Назва	Месцазнаходжанне	Час стварэння	Год дадання ў спіс	Крытэрыі
1	569	Культурна-гістарычны ландшафт Аса—Джэйрах (руск.: Культурно-исторический ландшафт Асса—Джейрах)	Рэспубліка: Інгушэція Федэральная акруга: Паўночна-Каўказская	V стагоддзе да н.э.—XVII стагоддзі	1996	не пазначаны
2	571	Архітэктурна-гістарычны комплекс «Багадзельня» графа Шарамеццева (руск.: Архитектурно-исторический комплекс «Странноприимный дом» графа Шереметьева)	Горад федэральнага значэння: Масква Федэральная акруга: Цэнтральная	XIX стагоддзе	1996	i, iii, vi
3	572	Валаамскі архіпелаг (руск.: Валаамский архипелаг)	Рэспубліка: Карэлія Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	З XIX стагоддзя	1996	не пазначаны
4	1111	Комплекс гістарычных будынкаў у Свіяжску (руск.: Комплекс исторических зданий в Свияжске)	Рэспубліка: Татарстан Федэральная акруга: Прыволжская	З XVI стагоддзя	1998	не пазначаны
5	1166	Гістарычны цэнтр Іркуцка (руск.: Исторический центр Иркутска)	Вобласць: Іркуцкая Федэральная акруга: Сібірская	З XIX стагоддзя	1998	не пазначаны
6	1168	Храм Хрыста Збавіцеля (руск.: Храм Христа Спасителя)	Горад федэральнага значэння: Масква Федэральная акруга: Цэнтральная	1994—1997 гады	1998	ii, vi
7	1185	Растоўскі крэмль (руск.: Ростовский кремль)	Горад: Растоў Вобласць: Яраслаўская Федэральная акруга: Цэнтральная	XVII стагоддзе	1998	ii, iii, iv, vi
8	1460	Гістарычны цэнтр Енісейска (руск.: Исторический центр Енисейска)	Край: Краснаярскі Федэральная акруга: Сібірская	З XVII стагоддзя	2000	ii, iii, iv
9	1518	Царква Дзімітрыя на крыві (руск.: Церковь Димитрия на крови)	Горад: Угліч Вобласць: Яраслаўская Федэральная акруга: Цэнтральная	XVII стагоддзе	2001	i, ii, iv
10	1638	Вялікі Пскоў (руск.: Великий Псков)	Вобласць: Пскоўская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	З X стагоддзя	2002	i, ii, iv
11	1787	Петрогліфы Сікачы-Аляна (руск.: Петроглифы Сикачи-Аляна)	Край: Хабараўскі Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	2003	не паказаны
12	1996	Даурскі запаведнік (руск.: Даурский заповедник)	Край: Забайкальскі Федэральная акруга: Сібірская	—	2005	x
13	1997	Камандорскія астравы (руск.: Командорские острова)	Найбліжэйшае паселішча: Нікольскае Край: Камчацкі Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	2005	vii, viii, ix, x
14	1998	Магаданскі запаведнік (руск.: Магаданский заповедник)	Вобласць: Магаданская Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	2005	vii, viii, ix, x
15	5113	Краснаярскія слупы (руск.: Красноярские столбы)	Найбліжэйшы горад: Краснаярск Край: Краснаярскі Федэральная акруга: Сібірская	—	2007	vii, viii, ix, x
16	5114	Васюганскія балоты (руск.: Васюганские болота)	Вобласці: Омская, Новасібірская, Томская Федэральная акруга: Сібірская	—	2007	vii, viii, ix, x
17	5368	Ансамбль Астраханскага крамля (руск.: Ансамбль Астраханского кремля)	Горад: Астрахань Вобласць: Астраханская Федэральная акруга: Паўднёвая	XVI стагоддзе	2008	ii, iii, iv
18	5388	Ільменскія горы (руск.: Ильменские горы)	Найбліжэйшы горад: Міяс Вобласць: Чалябінская Федэральная акруга: Уральскі	—	2008	vi, vii, viii
19	5422	Археалагічны музей-запаведнік Танаіс (руск.: Археологический музей-заповедник Танаис)	Найбліжэйшы горад: Растоў-на-Доне Вобласць: Растоўская Федэральная акруга: Паўднёвая	III стагоддзе да н.э.—V стагоддзе	2009	ii, iii, v
20	5517	Крамлі Расіі (Астраханскі, Пскоўскі, Угліцкі) (руск.: Кремли России (Астраханский, Псковский, Угличский))	Гарады: Астрахань, Пскоў, Угліч Вобласць: Астраханская, Пскоўская, Яраслаўская Федэральная акруга: Паўднёвая, Цэнтральная, Паўночна-Заходняя	З XI стагоддзя	2010	ii, iii, iv
21	5571	Бікін (пашырэнне аб’екта Цэнтральны Сіхатэ-Алінь) (руск.: Бикин)	Краі: Хабараўскі, Прыморскі Федэральная акруга: Далёкаўсходняя	—	2010	x
22	5622	Архітэктурна-паркавы ансамбль Ізмайлава (руск.: Архитектурно-парковый ансамбль Измайлово)	Горад федэральнага значэння: Масква Федэральная акруга: Цэнтральная	XVII стагоддзе	2011	ii, iv
23	5666	Комплекс Башкірскі Урал (запаведнік Шульган-Таш і заказнік Алтын-Салок) (руск.: Комплекс Башкирский Урал (заповедник Шульган-Таш и заказник Алтын-Солок))	Рэспубліка: Башкартастан Федэральная акруга: Прыволжская	—	2012	i, iii, v, vi, viii, x
24	5922	Запаветы Кеназера (руск.: Заветы Кенозера)	Вобласць: Архангельская Федэральная акруга: Паўночна-Заходняя	—	2014	iii, iv, v, vi, vii