Праваслаўная Царква Малдовы
Праваслаўная царква Малдовы (малд.: Biserica Ortodoxă din Moldova ці Малдаўска-Кішынёўская мітраполія) — самакіраваная частка Рускай праваслаўнай царквы. Ахоплівае тэрыторыю Малдовы і Прыднястроўя.
| Праваслаўная царква Малдовы | |
|---|---|
| Biserica Ortodoxă din Moldova | |
 Сабор Раства Хрыстова у Кішынёве | |
| Асноўная інфармацыя | |
| Аўтаномія | 2 кастрычніка 1992 |
| Прадстаяцель у наш час | мітрапаліт Уладзімір (Кантаран) |
| Цэнтр | Кішынёў, Малдова |
| Рэзідэнцыя Прадстаяцеля | Кішынёў |
| Юрысдыкцыя (тэрыторыя) |  Малдова |
| Царква-маці | Руская праваслаўная царква |
| Мова набажэнстваў | малдаўскі царкоўнаславянскі, |
| Каляндар | юліянскі |
| Колькасць | |
| Епіскапаў | 8 |
| Епархій | 6 |
| Навучальных устаноў | 3 |
У 1813 годзе на тэрыторыі Бесарабіі, што адышла да Расійскай імперыі, была заснавана Кішынёўская епархія ў складзе Рускай Царквы. У 1918 годзе пасля акупацыі Бесарабіі Кішынёўская епархія Румынскімі ўладамі была ўключана ў склад Бесарабскай мітраполіі Румынскай Царквы. З 1944 года епархія зноў у складзе Рускай Праваслаўнай Царквы[1].
Статус самакіраванай быў пададзены 2 кастрычніка 1992 года рашэннем Свяшчэннага Сінода РПЦ. Томас патрыярха Маскоўскага і ўсёй Русі Аляксія II з дарам аўтаноміі быў дадзены 2 снежня 1994 года.
Прадстаяцель (з часу ўстанаўлення самакіраванага статусу) — Уладзімір (Кантаран), мітрапаліт Кішынёўскі і ўсяе Малдовы.
У наш час асноўнай богаслужэбнай мовай з'яўляецца малдаўская; выкарыстоўваюцца таксама царкоўна-славянская і гагаузская мовы[1].
Адносіны з Румынскай царквой
Пасля распаду СССР, у сувязі з аднаўленнем Бесарабскай мітраполіі рашэннем Свяшчэннага Сінода Румынскай Царквы ад 14 верасня 1992 года, узніклі спрэчкі ў сувязі з узаемнымі юрысдыкцыйнымі прэтэнзіямі на тэрыторыю Малдовы.
Пад канец кастрычніка 2007 года канфлікт ізноў абвастрыўся пасля прыняцця 24 кастрычніка Свяшчэнным сінодам Румынскай Царквы рашэння аб стварэнні ў складзе Румынскага патрыярхата сямі новых епіскапатаў: у прыватнасці, у Бесарабскай мітраполіі вырашана адрадзіць Бельцкі епіскапат (былы Хоцінскі), епіскапат Паўднёвай Бесарабіі з цэнтрам у Кантаміру і праваслаўны епіскапат Дубасараў і ўсяго Прыднястроўя з цэнтрам у Дубасарах. Як заявілі ў Румынскім Патрыярхаце, азначаныя епархіі існавалі ў Бесарабскай мітраполіі да 1944 года, і цяпер было прынята рашэнне аб іх аднаўленні па патрабаванні румынскіх праваслаўных вернікаў[2][3]. Ціраспальская і Дубасарская епархія Праваслаўнай Царквы Малдовы (РПЦ) назвала рашэнне Сінода Румынскай Праваслаўнай Царквы заснаваць на тэрыторыі Малдовы і Прыднястроўя тры ўласныя епархіі, цэнтрам адной з якіх стане горад Дубасары (Прыднястроўе), незаконным[4]. Мітрапаліт Кірыл (Гундзяеў) расцаніў рашэнне Румынскага Сінода як «крок, які разбурае праваслаўнае адзінства і не застанецца без наступстваў»[5].
6 лістапада 2007 года СМІ пашырылі заяву мітрапаліта Пятра (Пэдурару), кіраўніка Бесарабскай мітраполіі, пра тое, што «Румынскі патрыярхат мае намер пашыраць свой уплыў у Малдове і на Украіне, у прыватнасці, павялічваючы тут колькасць прыходаў і епархій»[6].
7 лістапада 2007 года Заява Свяшчэннага Сінода РПЦ «у сувязі з рашэннем Румынскай Праваслаўнай Царквы аб заснаванні яе епархій на тэрыторыі Малдовы і Украіны» выказала «глыбокую заклапочанасць і смутак» у сувязі з такім рашэннем РумПЦ, расцаніўшы такі крок як «зневажанне саміх асноў царкоўнага ладу»; Заява выказала «пратэст супраць новага ўварвання ў свае кананічныя межы»[7].
14 лістапада 2007 года Свяшчэнны Сінод Украінскай Праваслаўнай Царквы (Маскоўскага патрыярхата) прызнаў неправамернымі дзеянні РумПЦ па стварэнні сваіх епархій на тэрыторыі Украіны і выступіў з заявай[8][9].
22 лістапада 2007 года ў Траянскім манастыры (Балгарыя) адбылася сустрэча прадстаўнікоў РумПЦ з прадстаўнікамі РПЦ, на якой апошнія запатрабавалі скасаваць тры румынскія епархіі ў складзе «Бесарабскай мітраполіі»[10][11]. Па паведамленнях румынскага друку, РумПЦ выказалася за стварэнне ў Малдове аўтакефальнай Царквы як спосабу рашэння «праблемы Бесарабскай мітраполіі»[12].
У студзені 2008 года ў канфлікт умяшаліся ўлады Малдовы, запатрабаваўшы ад чатырох святароў і манашкі Бесарабскай мітраполіі пакінуць тэрыторыю краіны; Румынскі патрыярхат угледзеў у гэтым спробу запалохвання клірыкаў мітраполіі[13] і звярнуўся ў Савет Еўропы са скаргай на прэзідэнта Малдовы Уладзіміра Вароніна[14].
21 студзеня 2008 года Уладзімір Варонін і Аляксій II супольна асудзілі палітыку Румынскага Патрыярхата на тэрыторыі Малдовы; у прыватнасці Варонін заявіў, што «стварэнне так званай „Бесарабскай мітраполіі“ і яе структур — гэта частка агрэсіўнай палітыкі Румыніі супраць суверэннай малдоўскай дзяржавы»[15]. У той жа дзень Варонін атрымаў ад Патрыярха Аляксія II прэмію Міжнароднага грамадскага фонду адзінства праваслаўных народаў «За выдатную дзейнасць па ўмацаванні адзінства праваслаўных народаў»[16].
Епархіі
- Ціраспальская і Дубасарская епархія
- Кішынёўская епархія
- Бэлцкая і Фэлешцкая епархія
- Едзінецкая і Брычанская епархія
Зноскі
Спасылкі
- Афіцыйны сайт
- Храмы Молдавской митрополии Архівавана 12 красавіка 2016.
- Монастыри Молдавской митрополии Архівавана 12 красавіка 2016.